Navukoŭcy ŭbačyli ŭsploski mazhavoj aktyŭnaści ŭ pamirajučym mozhu
Što adbyvajecca z mozham u momant śmierci? Daśledčyki doŭha sumniavalisia, ci sapraŭdy śviadomaść praciahvajecca padčas pracesu pamirańnia. Novaje daśledavańnie mieła na mecie rastłumačyć «pieradśmiarotny dośvied» čałavieka.
Śviedčańni pra tak zvanyja pieradśmiarotnyja pieražyvańni (ci pieradśmiarotny dośvied) raspaŭsiudžanyja va ŭsim śviecie. Raniejšyja ekśpierymienty pakazali, što pamirajučyja łabaratornyja žyvioły majuć usploski mazhavoj aktyŭnaści, a ciapier navukoŭcy vyjavili takija ž sihnały ŭ mozhu pamirajučych pacyjentaŭ u komie, pra što paviedamlajecca ŭ časopisie Proceedings of the National Academy of Sciences. Novaje — i samaje detalovaje — daśledavańnie mozha pamirajučaha čałavieka moža pralić śviatło na tajamnicu pieradśmiarotnaha dośviedu.
Što ŭžo viadoma pra spynieńnie serca
Paśla spynieńnia serca ludzi zvyčajna hublajuć śviadomaść. Adnak daśledčyki doŭhi čas sumniavalisia, ci moža śviadomaść padčas pracesu pamirańnia praciahvacca niejkim schavanym čynam. Zhodna z papiarednimi daśledavańniami, ad 10 da 20 adsotkaŭ vyžyŭšych paśla spynieńnia serca paviedamlajuć pra pieradśmiarotnyja pieražyvańni, jakija časta ŭklučajuć pačućcio pakidańnia cieła, lubovi i śviatła, a taksama najaŭnaści «duchoŭnych istot».
Ekśpierymienty na łabaratornych žyviołach, jakija pieražyvajuć spynieńnie serca, pakazvajuć, što jany mohuć adčuvać usplosk tak zvanaj «hama-aktyŭnaści». Mazhavyja hama-chvali ŭjaŭlajuć saboj rytmičnuju aktyŭnaść kletak mozha i źviazanyja sa skaardynavanaj funkcyjaj mozha ŭ ludziej, jakija nie śpiać.
«Słova «skaardynavanaja» tut važnaje, bo vypadkovaja aktyŭnaść była b chutčej prykmietaj pamirajučaha dysfunkcyjanalnaha mozha, čym mozha, jaki zdolny vyrablać bahaty vopyt pieradśmiarotnych pieražyvańniaŭ», — tłumačyć Piter Fenvik, nieŭrołah i niejrapsichijatr z łondanskaha King's College Hospital and the Institute of Psychiatry ŭ kamientary dla Inverse.
Što zrabili daśledčyki
U novym daśledavańni daśledčyki vykarystoŭvali elektraencefałahramu (EEH) dla analizu elektryčnaj aktyŭnaści ŭ hałaŭnym mozhu čatyroch pamirajučych pacyjentaŭ u komie da i paśla taho, jak lekary adklučyli aparaty žyćciezabieśpiačeńnia z adabreńnia siemjaŭ pacyjentaŭ.
Niahledziačy na toje, što navukoŭcy i raniej analizavali aktyŭnaść pamirajučaha čałaviečaha mozha, hetaja novaja praca pieršaja ŭ mnohich adnosinach, paviedamlajuć aŭtary. Ni ŭ adnym z papiarednich daśledavańniaŭ nie naziralisia i nie analizavalisia pasiekundnyja sihnały mozha i serca na praciahu ŭsiaho pracesu pamirańnia, a taksama nie daśledavalisia tak hłyboka mazhavyja sihnały i ich schiemy ŭ prastory i časie. Da taho ž pry papiarednich daśledavańniach nie było, naprykład, poŭnaha pakryćcia skury hałavy elektrodami abo detalovaha kampjutarnaha častotnaha analizu.
Što pakazała daśledavańnie
Dvoje z čatyroch pacyjentaŭ pieražyli chutki, masiŭny ŭsplosk hama-aktyŭnaści ŭ mozhu padčas śmierci. Hety ŭsplosk adbyŭsia niepasredna ŭ skronieva-ciemianna-patyličnych złučeńniach, jakija źviazanyja sa zrokam i słycham — i jość danyja, jakija śviedčać ab tym, što hetyja złučeńni taksama źviazanyja z «pazacialesnymi pieražyvańniami».
Hama-rytmy taksama naziralisia pamiž skronieva-ciemianna-patyličnymi zonami i kontrałateralnymi prefrantalnymi vobłaściami. Heta moža śviedčyć ab tym, što ŭsio pieražytaje pacyjentami mahło być zakadavana ŭ vyhladzie ŭspaminaŭ. Kali b jany vyžyli, heta aznačała b, što jany patencyjna mahli b uspomnić hety vopyt, tłumačać daśledčyki.
Choć hetyja vyniki i dapuskajuć, što čałaviečy mozh sapraŭdy moža być aktyŭnym padčas spynieńnia serca (dakładniej, mazhavaja aktyŭnaść moža praciahvacca, prynamsi, jašče niekalki chvilin), tym nie mienš hetaja novaja praca maje šerah ahavorak. Hetyja vysnovy treba vielmi akuratna interpretavać, bo niama nijakich dokazaŭ taho, što hetuju mazhavuju aktyŭnaść možna suadnieści sa śviadomymi pieražyvańniami (abo što hetyja vysnovy možna paraŭnać z daśledavańniami kalaśmiarotnaha dośviedu ŭ pacyjentaŭ, što pieražyli kliničnuju śmierć).
Plus va ŭsich čatyroch pacyjentaŭ byli paškodžańni mozha padčas papiarednich incydentaŭ sa spynieńniem serca, što peŭnym čynam mahło paškodzić ich mozh i zrabić hetuju pracu niesapraŭdnaj. Dvoje pacyjentaŭ, u jakich naziraŭsia hama-ŭsplosk, taksama mieli ŭ anamniezie kurč, i tamu całkam imavierna, što hama-aktyŭnaść mahła być źviazanaja mienavita z kurčam, a nie ź pieradśmiarotnym dośviedam.
Heta było nievialikaje daśledavańnie, papiaredžvajuć aŭtary i raźličvajuć na dalejšyja daśledavańni. Hałoŭnym ža dasiahnieńniem padobnych daśledavańniaŭ, mahčyma, maje stać źmianšeńnie strachu pierad vyvučeńniem śmierci z navukovaha punktu hledžańnia.
Kamientary