Biełarusaŭ, jakija ŭdzielničali ŭ pratestach, rehularna vyklikajuć na «prafiłaktyčnyja razmovy». Jak heta vyhladaje? I što rabić, kali vam pryjšło takoje zaprašeńnie? Zapytali ŭ pravaabaroncaŭ «Viasny».
Pravaabaroncy raskazvajuć, što da ich na haračuju liniju rehularna źviartajucca biełarusy, jakich vyklikali na «prafiłaktyčnyja razmovy». Za 2024 hod pastupiła niekalki dziasiatkaŭ takich zapytaŭ.
Najčaściej ludziej vyklikali na razmovy datyčna danataŭ u fondy, ale jość i tyja, čyje vykliki mohuć być źviazanyja z udziełam u pratestach. Niekatoryja raniej adbyli sutki za ŭdzieł u akcyjach. Vyklikać mohuć roznyja orhany — milicyja, KDB, prakuratura.
Kamuści telefanujuć, da kahości prychodziać dachaty. U apošnim vypadku siłavik prosić telefon čałavieka i z dapamohaj bota vyśviatlaje ŭ telehramie ID karystalnika, to-bok unikalny kod, prysvojeny jaho akaŭntu. Hety ID jon fiksuje sabie.
Pravaabaroncy adznačajuć, što takija razmovy nie zhadvajucca ni ŭ Kodeksie ab administracyjnych pravaparušeńniach, ni ŭ Kryminalnym kodeksie. Na dumku viasnoŭcaŭ, moža być dźvie pryčyny vyklikaŭ.
Pa-pieršaje, čałavieka mohuć vyklikać datyčna niejkaj spravy, u tym liku jak śviedku pa kryminałcy, ale pa niejkaj pryčynie robiać heta nie praz aficyjnuju paviestku.
Kali havorka prosta pra vyklik biez paviestki, čałaviek tearetyčna maje prava nie iści na razmovu. Ale šmat chto nie viedaje pra heta ci baicca piarečyć. A kali b čałaviek mieŭ paviestku, jon moh by padrychtavacca i pryjści z advakatam. Niekatorym dasyłajuć «zaprašeńni» na razmovu pa pošcie, ale ž na sapraŭdnaj paviestcy musić być paznačana, u jakoj jakaści vyklikajuć čałavieka i pa jakoj spravie.
Pa-druhoje, takija razmovy mohuć być srodkam psichałahičnaha ŭździejańnia. Kali siłaviki bačać prykmiety taho, što ŭ čałavieka moža być aktyŭnaja hramadzianskaja pazicyja, jany vyklikajuć jaho na razmovu, kab zapužać. U tym liku mohuć prapanavać padpisać dakumienty, jakija nie majuć jurydyčnaj siły.
Na takich razmovach časta pahražajuć zatrymańniem ci inšymi nastupstvami, vymahajuć hrošy, sprabujuć niešta daviedacca. Čałavieku mohuć raspaviadać, byccam šmat viedajuć pra jaho i jaho aktyŭnaść, ale heta moža być tolki psichałahičnym trukam.
Kali vy ŭsio ž taki vyrašyli iści na razmovu, pamiatajcie, što ŭ jaje pačatku vam musiać patłumačyć vašy pravy i abaviazki. Pavinien być pratakoł razmovy: možna prapanavać vieści pratakoł samastojna abo adsočvać, kab u pratakole byli pieradadzienyja dakładna i ŭsie pytańni, i ŭsie adkazy. Paśla prapanovy «zapišycie vaša pytańnie ŭ pratakoł» šmat jakija pytańni mohuć źniknuć, kažuć viasnoŭcy.
Na razmovie supracoŭnik moža vynieści datyčna vas peŭnaje pradpisańnie — čaściej za ŭsio heta aficyjnaje papiaredžańnie. U takim vypadku čałavieka musiać paznajomić z tekstam papiery, i paśla hetaha možna jaje padpisać. Takaja papiera nie niasie nijakich nastupstvaŭ.
Narešcie, niama zabarony razhałošvać usio, što adbyvałasia ciaham razmovy. Tamu možna i apubličvać jaje, i pisać skarhi na dziejańni supracoŭnikaŭ. Viasnoŭcy kažuć, što takaja razmova nie moža doŭžycca bolš čym hadzinu, i rajać źviartacca datyčna takich vypadkaŭ da pravaabaroncaŭ, prytrymlivajučysia pra hetym praviłaŭ biaśpieki.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary