«Spytali, čyj Krym». Biełarus padaŭsia adrazu na dva DNŽ u Polščy i Litvie, a ŭ vyniku musiŭ pakinuć ES
Alaksandr pryjechaŭ u Polšču ź Biełarusi ŭ 2020 hodzie pa pracoŭnaj vizie, a praź niekatory čas atrymaŭ dazvoł na žycharstva pa pracy. Pražyŭšy ŭ Polščy niekalki hadoŭ i abjeździŭšy niamała krain Jeŭrasajuza, biełarus vyrašyŭ pierajechać u Litvu. Kali termin dziejańnia DNŽ nabližaŭsia da kanca, jon padaŭ dakumienty spačatku na novy DNŽ u Polščy, a potym — na pieršy dakumient u Litvie, piša Most.
U Litvie Alaksandr pracavaŭ na budoŭli. Polski DNŽ heta dazvalaje. A kali da zakančeńnia karty pobytu (dazvoł na žycharstva ŭ Polščy. — Prym.) zastavałasia mienš za dva miesiacy, Alaksandr pajechaŭ u Polšču, kab atrymać novy DNŽ. Dla hetaha daviałosia šukać novaje miesca pracy, ale dapamoh siabar — uładkavaŭ da siabie na firmu. Ad hetaj firmy Alaksandr i padaŭ dakumienty.
«Spytali: čyj Krym»
Ale tut uźnik jurydyčny niuans. Padača dakumientaŭ na DNŽ daje prava znachodzicca ŭ Polščy, ale nie daje prava na ŭjezd u krainu. Pakul dziejničaŭ papiaredni DNŽ biełarusa, jon moh volna pakidać Polšču i viartacca nazad. Ale jak tolki termin staroj karty skončycca, zajechać u Polšču mužčyna ŭžo nie daŭ by rady — jak i lehalna žyć u Litvie.
Tamu ŭ toj ža dzień, kali Alaksandr padaŭ dakumienty na DNŽ u Polščy, jon vyjechaŭ u Litvu i tam pačaŭ rychtavać dakumienty na jašče adzin DNŽ — užo litoŭski, na padstavie pracy.
Kali da zakančeńnia polskaha DNŽ zastavaŭsia adzin dzień, mužčyna adpraviŭsia ŭ litoŭski Mihracyjny departamient. Tam spačatku admovilisia prymać dakumienty — nie chapała daviedki ab niesudzimaści ź Biełarusi.
«Jana vielmi doŭha išła ź biełaruskaha pasolstva. [Ja patłumačyŭ situacyju]. Potym spytali: «Čyj Krym?» Ja daŭ pravilny adkaz (majecca na ŭvazie, što Krym — heta Ukraina. — Prym.). Apisaŭ svajo staŭleńnie da biełaruskich uładaŭ i da situacyi va Ukrainie. Potym pryjšoŭ načalnik adździeła mihracyi i kaža: «Ładna, [daviedku] dašleš poštaj», — uzhadvaje Alaksandr.
«Scena z Prastakvašyna»
Čakać rašeńnia Alaksandr zastaŭsia ŭ Litvie. Praź miesiac jon atrymaŭ paviedamleńnie pra hatoŭnaść karty. Ale zamiest jaho za kartaj adpraviŭsia pracadaŭca — heta, pavodle słoŭ biełarusa, raspaŭsiudžanaja praktyka ŭ Litvie.
Pracadaŭca sapraŭdy moža atrymać DNŽ supracoŭnika, kali maje davieranaść. Ale ŭ mihracyjnaj słužbie dyrektaru kampanii, dzie pracavaŭ Alaksandr, admovili. Bolš za toje, skazali, što biełarus znachodzicca ŭ Jeŭrasajuzie nielehalna. Kiraŭnik paviedamiŭ, što Alaksandr taksama padaŭ dakumienty na DNŽ u Polščy, ale heta nie paŭpłyvała na pazicyju viedamstva.
«U mihracyjnaj [słužbie] adkazali: «Nie. Pakul jon nie pakinie Jeŭrasajuz, my nie addadzim dakumient. A paćviardžeńniem budzie fota pašparta ź piačatkaj jakoj-niebudź krainy pa-za miežami ES», — raspaviadaje Alaksandr. — Heta scena z «Prastakvašyna»: «U mianie vaša pasyłka, ale ja vam jaje nie addam».
Čamu Litva zapatrabavała pakinuć ES
Kab atrymać dazvoł na časovaje pražyvańnie ŭ Litvie, zajaŭnik pavinien znachodzicca na terytoryi krainy na zakonnych padstavach na momant padačy zajavy. Heta prapisana ŭ artykule 40 Zakona Litoŭskaj Respubliki «Ab pravavym stanoviščy zamiežnikaŭ».
Alaksandr znachodziŭsia ŭ Litvie na padstavie polskaha pracoŭnaha DNŽ. Ale hety dakumient nie daje prava na pražyvańnie ŭ Litvie, a tolki dazvalaje karotkaterminovaje znachodžańnie ŭ Šenhienskaj zonie — da 90 dzion u kožnyja 180.
Kali b na momant padačy zajavy na DNŽ u Alaksandra była litoŭskaja viza ci DNŽ Litvy, to navat paśla zakančeńnia ich dziejańnia jaho znachodžańnie ličyłasia b zakonnym na ŭvieś čas razhladu zajavy. Ale z polskim DNŽ usio inakš.
Sam pa sabie fakt padačy na DNŽ nie daje prava zastavacca ŭ krainie, kali niama inšaha dazvołu — vizy, biaźvizu abo papiaredniaha DNŽ Litvy.
Takim čynam, zastajučysia ŭ Litvie, mužčyna parušyŭ praviły lehalnaha znachodžańnia.
Kali b, padaŭšy dakumienty na DNŽ u Litvie, Alaksandr u toj ža dzień vyjechaŭ u Polšču, jon moh by znachodzicca tam na zakonnych padstavach ciaham usiaho terminu razhladu svajoj polskaj zajavy. Ale jon hetaha nie zrabiŭ i prapuściŭ termin, kali moh viarnucca lehalna. Tamu ŭ litoŭskaj mihracyjnaj słužbie i zapatrabavali, kab jon pakinuŭ ES.
Paźbieh departacyi
Viartacca ŭ Biełaruś Alaksandr nie moh — z-za strachu pieraśledu. Tamu jon abraŭ Hruziju, dzie byli znajomyja.
Vylet u Kutaisi biełarus płanavaŭ z Polščy — nabyŭ kvitok na samalot i pajechaŭ u Varšavu. Jon dumaŭ, što pakul čakaje rašeńnia pa polskim DNŽ, moža znachodzicca ŭ krainie. Hałoŭnaje — trapić u Polšču (što, farmalna, było parušeńniem). Jon ličyŭ, što heta nieskładana, bo miaža pamiž Litvoj i Polščaj adkrytaja.
Ale jon nie ŭličyŭ, što, choć abiedźvie krainy i ŭvachodziać u Šenhienskuju zonu, pamiežniki mohuć pravodzić vybaračnyja pravierki. Tak i zdaryłasia: na punkcie Ruckie-Tartak Alaksandra źniali z aŭtobusa i zatrymali, bo jon nie mieŭ prava na paŭtorny ŭjezd u Polšču.
— Ja prasiadzieŭ u ich u kamiery 10 hadzin. Mianie dapytali.
Alaksandr rastłumačyŭ pamiežnikam, što jahony DNŽ u Litvie ŭžo hatovy, ale jon nie moža jaho zabrać. Jon bajaŭsia departacyi ŭ Biełaruś, ale pamiežniki vydali miakčejšaje pradpisańnie — pakinuć Polšču ciaham 30 dzion. Biez zabarony na ŭjezd u Šenhien.
— Potym jany advieźli mianie da bližejšaha vakzała i raźvitalisia.
«Jak ty siudy trapiŭ, kali ŭ ciabie niama dakumientaŭ?»
Na svoj rejs Alaksandr nie paśpieŭ. U Hruziju jon vylecieŭ praz dva dni — z Krakava, tranzitam praz Šviecyju. I tam taksama ŭźnikła šmat pytańniaŭ.
«U aeraporcie Šviecyi pamiežniki: «Jak ty da nas trapiŭ, kali ŭ ciabie niama dakumientaŭ (jakija dajuć prava znachodžańnia ŭ Šenhienie)?» — uzhadvaje Alaksandr. — Jany doŭha raźbiralisia, ale pakolki ja nie vychodziŭ z tranzitnaj zony, usio abyšłosia».
U vyniku Alaksandr dabraŭsia da Hruzii biez prablem. Tudy jon palacieŭ pa biełaruskim pašparcie, a pamiž Biełaruśsiu i Hruzijaj dziejničaje biaźvizavy režym.
«Skazali, što ja parušyŭ zakon»
U Hruzii jon, jak i płanavaŭ, sfatahrafavaŭ pašpart sa štampami vyjezdu ź ES i ŭjezdu ŭ krainu, i dasłaŭ fota pracadaŭcu. Toj pajšoŭ u mihracyjnuju słužbu atrymlivać DNŽ, ale znoŭ uźnikli prablemy.
«Akazvajecca, palaki nakiravali zapyt u Litvu — ci padavaŭ ja dakumienty na DNŽ. A litoŭcy adkazali, što padavaŭ, ale mnie jaho anulavali», — raspaviadaje mužčyna.
Vidać, hetaje rašeńnie pryniali z-za parušeńnia mihracyjnaha režymu. Tady Alaksandr nakiravaŭ zapyt u polskuju pamiežnuju słužbu z prośbaj paćvierdzić, što jaho nie departavali i nie zabaranili ŭjezd u ES. Pracadaŭca zanios hety dakumient u mihracyjnuju słužbu, i tady DNŽ vydali.
U Hruzii Alaksandr pravioŭ try tydni. Litoŭski DNŽ jamu pieradali praz znajomych, što lacieli ŭ Hruziju. I pa im jon biez prablem viarnuŭsia ŭ Litvu.
Strata pašparta i novaja padstava dla znachodžańnia
Ale pryhody z dakumientami nie skončylisia.
DNŽ pa pracy vydajecca na try hady. Ale biełaruski pašpart Alaksandra dziejničaŭ tolki jašče hod i čatyry miesiacy — mienavita na taki termin i vydali DNŽ.
Pa słovach Alaksandra, źmianić pracadaŭcu ŭ Litvie z pracoŭnym DNŽ składana, a viartacca ŭ Biełaruś niebiaśpiečna. Tamu jon vyrašyŭ źmianić padstavu dla pražyvańnia na humanitarnuju. Ale kali pačaŭ rychtavać dakumienty, akazałasia, što zhubiŭ biełaruski pašpart. Situacyja zdavałasia biezvychodnaj, ale jon znajšoŭ rašeńnie.
«Napisaŭ zajavu ŭ palicyju, a potym sabraŭ dakumienty, što paćviardžajuć pahrozu ŭ Biełarusi, i padaŭsia biez pašparta na humanitarny DNŽ, — raspaviadaje mužčyna. — I praz dva tydni na padstavie humanitarnaha DNŽ mnie vydali litoŭski pašpart zamiežnika (Užsieniečio pasas)».
Ciapier čytajuć
Cichanoŭski raskazaŭ, jak siabie pavodziŭ Kola Łukašenka na sustrečy ŭ SIZA14
Kamientary