U Kazachstanie za hod zaviali 709 kryminalnych spraŭ na hramadzian, jakija zavierbavalisia vajavać za Rasiju

Ułady Kazachstana masava pieraśledujuć udzielnikaŭ vajny va Ukrainie: u 2025 hodzie miascovyja siłaviki raspačali rekordnyja 700 spraŭ suprać tych, chto zavierbavaŭsia ŭ rasijskija vajskovyja farmavańni.

Sudam u takich spravach usio roŭna, dzie słužyŭ abvinavačany: jany vynosiać adnolkavyja prysudy i bajevikam «PVK Vahniera», i tym, chto padpisaŭ kantrakt ź Minabarony Rasii. Usie jany, z punktu hledžańnia Kryminalnaha kodeksa Kazachstana, «ździajśniali złačynny namier» pa ŭdziele ŭ vajnie.

Pavodle padlikaŭ «Miedyjazony» i Ruskaj słužby «Bi-bi-si», na vajnie z Ukrainaj zahinuła amal 200 hramadzian ci vychadcaŭ Kazachstana. Da niadaŭniaha času ŭłady krainy tolki papiaredžvali ab kryminalnaj adkaznaści, kolkaść spraŭ abmiažoŭvałasia dziasiatkami ŭ hod. Ale ŭ pačatku 2025-ha, paśla publikacyi asabistych danych mahčymych najomnikaŭ, situacyja rezka źmianiłasia.

«Miedyjazona» sumiesna z prajektam «Byvaj, zbroja» vyvučyła sudovuju statystyku Kazachstana i prysudy kankretnym ludziam, kab vyśvietlić, jak kazachstancy traplajuć na vajnu i jak ich potym zatrymlivajuć miascovyja siłaviki.

U Kryminalnym kodeksie Kazachstana jość dva artykuły, pa jakich mohuć pryciahvać udzielnikaŭ čužych vojnaŭ. Pieršy, 172 KK RK, adnosna lohki — za «Udzieł va ŭzbrojenych kanfliktach abo vajennych dziejańniach na terytoryi zamiežnaj dziaržavy» mohuć pryznačyć da 9 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. Artykuł 170 KK RK «Najomnictva» bolš ciažki, pa jaho treciaj častcy — kali dakazana, što abvinavačany kahości zabiŭ — praduhledžvajecca pakarańnie až da pažyćciovaha pazbaŭleńnia voli. U asudžanych pa artykule «Najomnictva» taksama kanfiskujuć majomaść.

Artykuł «Udzieł va ŭzbrojenych kanfliktach» źjaviŭsia ŭ Kryminalnym kodeksie krainy ŭ 2014 hodzie, na fonie aneksii Rasijaj Kryma. Da lutaha 2022‑ha prysudy pa abodvuch artykułach byli redkaściu — nie bolš za paŭsotni i pa «Udziele», i pa «Najomnictvie». U pieršyja hady vajny situacyja amal nie mianiałasia: u sudy pastupali dziasiatki spraŭ u hod.

Situacyja pačała mianiacca ŭ 2024 hodzie: siłaviki stali zavodzić bolš spraŭ (17 — «Najomnictva» i 166 — «Udzieł»). I, narešcie, 2025 hod pakazvaje rekordy kryminalnaha pieraśledu za ŭdzieł u vajnie Rasii i Ukrainy: 709 spraŭ pa «Udziele» i 28 — pa «Najomnictvie».

U sudach spravy stali masava źjaŭlacca taksama ŭ 2025-m: krychu bolš za sotniu «ŭdziełaŭ» i 12 «najomnictvaŭ». Usiaho za ŭvieś čas vajny da suda dajšli 149 spraŭ ab udziele ŭ vajnie i 30 spraŭ suprać najomnikaŭ.

Pravaabaronca Artur Ałchastaŭ, jaki pracuje z prajektam «Byvaj, zbroja», pradastaviŭ «Miedyjazonie» 17 poŭnych tekstaŭ prysudaŭ za ŭdzieł u vajnie. Hetyja rašeńni sudoŭ dazvalajuć zirnuć na toje, jak uładkavana sistema rasijskaj viarboŭki i jak byłych vajskoŭcaŭ rasijskaj armii zatrymlivajuć kazachstanskija siłaviki.

15 z 17 atrymanych spraŭ razhladalisia ŭ sproščanym paradku — heta situacyja, kali padsudny zhadžajecca z abvinavačańniem. Jašče adna sprava była spynienaja ŭžo ŭ sudzie ŭ suviazi z hibiellu padazravanaha, a ŭ adnym vypadku padsudnaha vyzvalili ad adkaznaści i nakiravali na prymusovaje lačeńnie.

U prysudach piaciora słužyli ŭ «PVK Vahniera», 11 (uklučajučy zahinułaha) — u Ministerstvie abarony Rasii abo źviazanych ź im strukturach («PVK Redut»). Adpraŭleny na lačeńnie kazachstaniec zusim nie paśpieŭ zavierbavacca — jaho zatrymali pa darozie.

Sama pa sabie słužba ŭ «PVK Vahniera» nie ličycca padstavaj dla prysudu pa bolš ciažkim artykule ab najomnictvie — usie vahnieraŭcy, akramia adnaho, prachodzili pa tym ža 172 KK, što i tyja, chto zaklučyŭ kantrakt ź Minabarony.

Usie viadomyja padsudnyja atrymali realnyja terminy. «Standart» dla prysudu pa artykule 172 KK — ad 4,5 da 5 hadoŭ kałonii. Prysud za najomnictva (170 KK) bolš strohi — 6 hadoŭ i vosiem miesiacaŭ.

U lipieni 2025 hoda vydańnie «Voś Tak» vyśvietliła, što prysudy za ŭdzieł u vajnie vynosiać jašče i va Uźbiekistanie i Kyrhyzstanie. U Kyrhyzstanie na toj momant žurnalisty znajšli 16 prysudaŭ, a va Uźbiekistanie — 26.

• 3
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0