Aleś Bialacki nazvaŭ, chto dla jaho maralny aŭtarytet

Nobieleŭski łaŭreat Aleś Bialacki ŭ novym vypusku «TOKu» raspavioŭ pra ludziej, jakija stali dla jaho maralnymi aryjencirami.

«Mnie paščaściła ŭ žyćci sustrakacca z mnohimi vydatnymi ludźmi, i biełarusami, i nie tolki biełarusami, jakija byli dla mianie prykładam u maim žyćci. Ja ŭvieś čas (…) imknusia vučycca ŭ ludziej. I navat u kałonii dla mianie byli ludzi vielmi važnyja, cikavyja, ź jakimi ja razmaŭlaŭ, ź jakich braŭ prykład», — adznačaje Bialacki.

Vacłaŭ Haveł

Adnoj z samych značnych postaciaŭ dla Bialackaha staŭ češski lidar Vacłaŭ Haveł. Ź im Bialacki sustrakaŭsia dva razy asabista. Pa słovach nobieleŭskaha łaŭreata, apošni list, jaki napisaŭ Haveł, byŭ adrasavany jamu:

«Padčas majoj pieršaj adsidki jon prysłaŭ list padtrymki palityčnym źniavolenym, u tym liku i mnie. Heta byli piersanalnyja listy. Heta byŭ uvohule apošni list u jahonym žyćci, jaki jon napisaŭ. Praz try dni jon pamior. Kali hety list dajšoŭ da mianie, ja jašče nie viedaŭ, što Haveł pamior».

Vasil Bykaŭ

Havoračy pra biełaruskija aŭtarytety, Bialacki najpierš zhadvaje piśmieńnika Vasila Bykava, ź jakim taksama byŭ asabista znajomy.

«U nas roznyja pakaleńni. Jon značna starejšy za mianie. Jamu było ŭžo za 60, mnie jašče 20 i troški. Tym nie mienš dla mianie jon zaŭsiody byŭ takoj hłybaj vieličeznaj jak piśmieńnik, jak fiłosaf, jak čałaviek, jaki zdoleŭ sfarmulavać biełaruskuju ideju ŭ svaich tvorach i pakazać vialiki kavałak žyćcia biełaruskaha naroda. Heta sapraŭdy vialiki čałaviek».

Palitviaźni 30‑ch hadoŭ

Asobnaje miesca ŭ śpisie aryjenciraŭ Bialackaha zajmajuć ludzi, jakija prajšli praz stalinskija represii i zachavali hodnaść. Siarod ich — piśmieńniki Siarhiej Hrachoŭski i Siarhiej Novik-Piajun. Apošni, jak zhadvaje Aleś, prajšoŭ praz usie mahčymyja turmy: polskuju, nacyscki kancłahier i saviecki HUŁAH.

«Jon byŭ vielmi niepubličny čałaviek, ale ź ćviordym charaktaram i ćviordaj biełaruskaściu. Jon byŭ biełarusam da samaj apošniaj kletki siabie samoha. Jon pražyŭ doŭhaje žyćcio. I kali ja ź im paznajomiŭsia ŭ 1990‑ia hady, jamu ŭžo było pad 90 hadoŭ. Čałaviek ź ciažkim losam, ale jon zachoŭvaŭ svaju biełaruščynu», — havoryć pravaabaronca pra Novika-Piajuna.

Biełaruskija partyzany i intelektuały

Bialacki zhadvaje cełuju plejadu biełaruskich dziejačaŭ, ź jakimi jaho źviazvała praca i siabroŭstva:

«Michaś Čarniaŭski, historyk, archieołah, jaki byŭ paśladoŭna biełarusam i zachoŭvaŭ svaju biełaruskaść u ciažkija 60‑ia hady. Heta i mastaki Mikoła Kupava i Aleś Maračkin. Heta starejšyja siabry, ź jakimi ja vielmi ščylna i doŭha pracavaŭ, pačynajučy z kanca 1980‑ch hadoŭ».

Asabliva ciopła jon zhadvaje fiłosafa Mikołu Krukoŭskaha, jaki padčas Druhoj suśvietnaj vajny byŭ partyzanam, ale zaŭsiody padkreślivaŭ nacyjanalny charaktar toj baraćby:

«Kali jamu kazali: «Dy što vy tam, partyzany, vy ž nieviadoma za kaho vajavali, što vy tam rabili?», jon kazaŭ: «My vajavali za Biełaruś. My biełaruskija partyzany. Nielha addavać partyzanaŭ, uvohule partyzanski ruch kamunistam, tamu što nijakija kamunisty jaho b nie stvaryli, kali b ludzi tudy nie pajšli. Voś ja sam taki byŭ». Heta sapraŭdy ludzi sa svaim punktam pohladu na historyju, tamu što jany byli častkaj hetaj biełaruskaj historyi i byli sapraŭdnymi addanymi biełarusami».

Aleś Puškin

Siarod aryjenciraŭ pravaabaronca nazyvaje i svajho siabra, mastaka Alesia Puškina, jaki zahinuŭ u turmie. Pavodle słoŭ Bialackaha, Puškin byŭ nie tolki talenavitym tvorcam, ale i aktyŭnym hramadskim dziejačam.

Padsumoŭvajučy, Aleś Bialacki adznačaje, što idealnych ludziej nie isnuje, ale važna imknucca da lepšaha:

«My nie idealnyja. Ty nie statuja, nie z zołata. U ciabie jość i dobryja rysy, i kiepskija. Ale ja zaŭsiody staraŭsia brać ad ludziej lepšaje, być lepšym, čym ja sam jość. Heta dasiul praciahvajecca. Hladziš zaraz na maładziejšaje pakaleńnie — taksama jość čamu pavučycca», — śćviardžaje nobieleŭski łaŭreat.

• 56
• 0
• 2
• 0
• 0
• 0
• 0
• 8