Агнэ Шняўкштайце-Бэйнарэне гаворыць па-беларуску досыць упэўнена, хоць і кажа, што раней размаўляла лепш. Найцяжэй даюцца націскі, даводзіцца ставіць інтуітыўна, з чым Агнэ паспяхова спраўляецца. Яе захапленне мовай пачалося гадоў пяць таму, калі адзін беларускі хлопец падарыў ёй беларускую кнігу.
Упершыню Агнэ пачула беларускую мову на фольк-фестывалі ў Вільні.
«Я пасябравала з хлопцамі з фальклорнага гурту, і адзін з іх падарыў мне кнігу «Русальная нядзеля. Прымхі і забабоны беларусаў-палешукоў». У школе я вучыла рускую мову як другую замежную, таму з кірыліцай ніякіх цяжкасцяў не было. Узялася чытаць, хоць спачатку нічога не разумела. Пакрыху стала паглыбляцца усё больш і больш, і калі дачытвала, разумела амаль усё. Потым пачала чытаць «Нашу Ніву», набыла яшчэ адну беларускую кнігу — «Чароўны човен: казкі і апавяданні беларусаў Слуцкага павета». Пасля сябры падарылі мне некалькі кніг. Трэцяй, якую я прачытала, была «Сіняя кніга беларускага алкаголіка»».
Потым сябры з Беларусі запрасілі Агнэ ў Мінск, дзе якраз праходзіла канферэнцыя па фальклоры ва Універсітэце культуры і мастацтваў.
Дзяўчына правяла ў сталіцы тры дні, таму мала што паспела ўбачыць. Уразіла яе тое, што нават ва Універсітэце культуры і мастацтваў хлопцы і дзяўчаты, што вывучаюць этнаграфію і фальклор, паміж сабой размаўляюць па-руску.
У дзяўчыны няма беларускіх каранёў, ва ўсялякім разе з таго, што ёй вядома. Але для Агнэ гэта не прычына не вучыць беларускую мову.
«Чаму не? Хтосьці вучыць грэцкую, хтосьці — партугальскую, а чаму не беларускую?» — тлумачыць дзяўчына.
Агнэ па адукацыі гісторык. Ужо чатыры гады яна працуе гідам у Мемарыяльным комплексе ў Тускуленай. Тут знаходзіцца парк спакою, дзе ў 1944—1947 гадах таемна закапалі целы зняволеных, якіх жорстка катавалі ў падвалах ўнутранай турмы літоўскага КГБ, а потым забілі. Дарэчы, у парку пахаваныя і 32 беларусы.
«Аднойчы да нас на экскурсію прыйшлі вучні віленскай беларускамоўнай гімназіі. Я запыталася ў іх настаўніцы, хто мог бы дапамагчы мне вывучыць мову? Яна падказала настаўніцу з гэтай гімназіі, і паўгода я вучылася ў яе прыватна. З таго часу прайшло ўжо тры гады, таму цяпер размаўляю не так добра, як раней», — кажа дзяўчына.
У музей, дзе працуе Агнэ, беларусы наведваюцца не часта. Зусім нядаўна дзяўчына ўпершыню прымала беларускамоўную групу.
«Я расказвала па-літоўску, а гасцям перакладалі на беларускую. А калі хтосьці задаваў нейкія пытанні, перакладчык пераказваў мне іх па-літоўску. Не прызналася, што ўсё добра разумею. Баялася, што госці папросяць размаўляць па-беларуску, а я занадта сарамлівая, каб гаварыць публічна для такой вялікай групы людзей на мове», — прызнаецца Агнэ.
Перад тым, як узяцца за беларускую мову, Агнэ вучыла латышскую. І зноўку ж пачалося ўсё з фальклору: дзяўчыне спадабаліся латышскія песні. Пэўны час Агнэ вучыла латынь, польскую і нават прускую мовы. Аднак цалкам свабодна размаўляе толькі па-літоўску і па-англійску. Рускую мову Агнэ добра разумее, але калі хоча штосьці сказаць па-руску, атрымліваецца па-беларуску.
«Аднойчы мне хтосьці сказаў, што беларуская — сярод трох еўрапейскіх моў, якія знікнуць першымі. Я падумала, што будзе вельмі шкада, калі так здарыцца. Самі беларусы чамусьці не хочуць на ёй размаўляць, і я вырашыла штосьці рабіць. Я разумею, што не магу прымусіць беларусаў размаўляць, але падумала, што, калі вывучу мову, будзе ўжо на аднаго беларускамоўнага чалавека больш, — тлумачыць Агнэ.
— Мне здаецца, усім трэба ведаць сваю родную мову. Ведаць рускую зручна, бо шмат людзей размаўляе па-руску. Але нас, літоўцаў, усяго некалькі мільёнаў, а мы ўсё ж такі размаўляем па-літоўску. У вас пакуль што жывая мова, трэба яе захаваць, бо яна надзвычай прыгожая».
Цяпер чытаюць
Што за 17-гадовы стартапер, які выліў цэбар хлусні на Лібера на радасць беларускім спецслужбам16
Каментары