Minščyna ŭ lidarach pa niedachopie miedykaŭ. Što adbyvajecca ŭ biełaruskaj miedycynie?
Pahutaryli ź miedykami ŭ Biełarusi i kaardynatarkaj Fondu miedycynskaj salidarnaści Bymedsol Lidzijaj Tarasienka.
Vyznačyć dakładnuju kolkaść miedykaŭ u Biełarusi niemahčyma
Pa padlikach Fondu miedycynskaj salidarnaści, kolkaść miedykaŭ u Biełarusi zastajecca pryblizna na adnym uzroŭni, a prablema ich niedachopu ŭźnikła jašče da 2020 hoda. Adnak represii i dźvie chvali mihracyi tolki pahoršyli i biez taho nieidealnuju situacyju ŭ miedycynie.
«Pa našych padlikach, z ulikam skaračeńnia nasielnictva, kolkaść miedykaŭ u Biełarusi zastajecca pryblizna na adnym uzroŭni. Ź inšaha boku, nasielnictva stareje i, adpaviedna, maje bolš patreby ŭ miedycynskaj dapamozie», — adznačaje kaardynatarka biełaruskaha fondu miedycynskaj salidarnaści Bymedsol Lidzija Tarasienka.
Pry hetym jana dadaje, što vyznačyć dakładnuju kolkaść miedykaŭ u Biełarusi niemahčyma, pakolki davodzicca sutykacca ź biaskoncaj chłuśnioj u pytańniach statystyki.
«Tolki dziakujučy źlivam nam u ruki trapiła šmat unutranych dakumientaŭ, jakija śviedčać pra kolkaść daktaroŭ. Ale navat unutranyja dakumienty ad roznych ministerstvaŭ majuć roznyja ličby», — kaža Tarasienka.
Pa jaje słovach, navat u dakumientach, jakimi karystajucca dziaržaŭnyja orhany, kolkaść praktykujučych daktaroŭ vahajecca ad 41 da 55 tysiač.
Ličby ŭ banku vakansij nie relevantnyja
Kali pra prablemu niedachopu miedykaŭ zhadvajuć u ŚMI, to zvyčajna spasyłajucca na kolkaść vakansij. Adnak ekśpiertka ličyć taki mietad analizu nienadziejnym.
«Ciapier ułady ŭžo zrazumieli, što za vakansijami sočać i vykarystoŭvajuć ich u miedyja, kab pakazać, što niedachop daktaroŭ pavialičvajecca.
My sočym za vakansijami z 2021 hoda. I kali da kanca 2024 hoda kolkaść vakansij pa miedykach vahałasia ŭ dyjapazonie 4500-5000 čałaviek, to ciapier ułady znajšli sposab hetyja vakansii prychoŭvać. Praz heta my nie možam aryjentavacca na bank vakansij jak na pakazčyk niedachopu piersanału», — źviartaje ŭvahu Lidzija Tarasienka.
Minščyna ŭ lidarach pa niedachopie miedykaŭ
Taksama ekśpiertka kaža, što skaračajecca sama kolkaść stavak. Naprykład, za minuły hod skaracili kala 1000 stavak.
«Heta nie aznačaje, što śpiecyjalisty stali niepatrebnyja. Prosta raniej hetyja staŭki byli vakantnyja, ale zakryć ich nie było kim, tamu ich prosta likvidavali».
Tarasienka adznačaje, što pavodle źviestak, jakija ahučvajuć na ŭnutranych naradach Ministerstva achovy zdaroŭja, najbolšy niedachop miedykaŭ nazirajecca ŭ Minsku i Minskaj vobłaści.
Ekśpiertka padkreślivaje, što prablema ŭ Minsku sapraŭdy adčuvalnaja.
«Naprykład, u RNPC dziciačaj ankałohii nie chapaje łoraŭ i aftalmołahaŭ.
Byvajuć vypadki, kali niekatorych śpiecyjalistaŭ niama zusim abo zastajecca tolki chtości, chto pracuje na pałovu staŭki. Heta prablema charakternaja amal dla luboj balnicy ŭ Minsku.
Niekatoryja maleńkija sielskija ambułatoryi ŭvohule zakryvajucca ŭ ramkach «restrukturyzacyi», — kaža ekśpiertka.
Tym nie mienš jana adznačaje, što z 2021 hoda Bymedsol nie fiksavaŭ rezkija vahańni kolkaści miedykaŭ u krainie.
Prablemy nie tolki ŭ kolkaści
Tarasienka ličyć, što prablemy biełaruskaj miedycyny nie abmiažoŭvajucca tolki deficytam kadraŭ. Važnym faktaram źjaŭlajucca represii i zvalnieńni, praz što vysokakvalifikavanyja śpiecyjalisty zastajucca nikomu niepatrebnyja.
«Praz palityčnyja rašeńni zvolnili šmat daśviedčanych śpiecyjalistaŭ. Na ich miescy sprabujuć pastavić maładyja kadry, ale heta ŭžo pracuje nie tak efiektyŭna, bo vučycca im niama ŭ kaho».
Jašče adzin istotny faktar — mihracyja. Ekśpiertka adznačaje, što masavaja mihracyja miedykaŭ pačałasia jašče da pandemii COVID-19 u 2020 hodzie, prosta raniej hetaja tema asabliva nie abmiarkoŭvałasia.
«Biezumoŭna, była chvala mihracyi paśla 2020 hoda, jakaja paŭpłyvała na situacyju. Adnak, nakolki my možam acanić, z 2024 hoda mihracyja miedykaŭ vyjšła na płato. Niedachop miedykaŭ u miežach 10% isnavaŭ i raniej, heta pastajanny praces.
Tamu składana dakładna acanić, nakolki situacyja pahoršyłasia ŭ paraŭnańni z 2019 ci 2020 hadami. Tak, jana paharšajecca, ale heta adbyvajecca pastupova.
Bolšaja prablema ŭ tym, što pracoŭny praces u śfiery arhanizavany tak drenna, što narmalna pracavać niemahčyma», — ličyć ekśpiertka.
Ułady nie admaŭlajuć najaŭnaść prablemy, ale…
Admietna, što ŭłady nie admaŭlajuć prablemu niedachopu kadraŭ. Bolš za toje, jany sprabujuć jaje vyrašać, ale ich zachady časta dajuć advarotny efiekt.
«Ułady bačać prablemu adtoku nasielnictva i imknucca jaho zapavolić. Ale kazać pra toje, što jany chočuć palepšyć umovy dla žyćcia i pracy, niemahčyma. Jany mohuć tolki represavać.
U ich vialikija prablemy z łahičnym myśleńniem, tamu bolšaść zachadaŭ źjaŭlajucca represiŭnymi.
Pavialičvajecca praciahłaść abaviazkovaj adpracoŭki, uskładniajucca mahčymaści dla pieraraźmierkavańnia. Hajki zakručvajucca, a staŭki skaračajucca.
Raniej, naprykład, u adździaleńni było čatyry daktary na piać stavak. Jany raźmiarkoŭvali dadatkovuju staŭku pamiž saboj, kab atrymlivać choć niejkija dapłaty.
Ciapier hetuju staŭku prosta likvidujuć, a nahruzka na tych ža čatyroch daktaroŭ zastajecca takoj samaj, tolki biez dadatkovaj apłaty».
U takich umovach razam z dapłatami hublajecca i nadzieja na toje, što ŭ adździaleńnie pryjdzie jašče adzin śpiecyjalist, bo vakansii ŭžo nie isnuje.
«Zhodna ź infarmacyjaj, jakuju atrymlivaje Fond miedycynskaj salidarnaści, situacyja ŭ miedycynie sapraŭdy chvaluje ŭłady, u tym liku Łukašenku. Tema miedykaŭ z adpaviednaj afarboŭkaj rehularna ŭźnikaje ŭ prapahandysckich ŚMI.
Ułady razumiejuć prablemu kadravaha adtoku, ale spadziavacca na toje, što jany buduć stvarać spryjalnyja ŭmovy dla pracy miedykaŭ, nie vypadaje. Jany prosta buduć uzvodzić novyja barjery, stavić vyšejšyja mury i abmotvać ich jašče bolšaj kolkaściu kalučaha drotu, u jakim buduć pavyšać napruhu», — miarkuje Lidzija Tarasienka.
«Błatnym deficyt idzie na karyść»
Doktar, jaki pracuje ŭ paliklinicy ŭ adnym z abłasnych centraŭ, kaža, što deficyt kadraŭ — prablema nie novaja, ale za apošnija hady situacyja stała krychu bolš vostraj.
«Šmat daktaroŭ pracujuć na 1,25-1,5 staŭki, bo inakš niemahčyma, pakolki pracavać niama kamu. Bolšaść biare dadatkovuju nahruzku pa ŭłasnym žadańni, kab zarabić bolš, ale jość i takija, kamu davodzicca brać prymusova», — pryznajecca doktar.
Pa słovach surazmoŭcy, praź niedachop kadraŭ stała składaniej pierajści ŭ inšuju ŭstanovu, pakul nie skončycca kantrakt.
«Ty možaš znajści lepšaje miesca, tam buduć hatovyja ciabie pryniać, ale ciabie nie adpuskajuć sa staroha miesca, bo tady va ŭstanovie źjavicca jašče adna staŭka, jakuju chutčej za ŭsio nie budzie kim zakryć.
Ale dla «błatnych» ciapier załatyja časy, bo kali ty maješ suviazi, to ciabie biez prablem adpuściać, i ty pojdzieš pracavać na lepšaje miesca», — tłumačyć situacyju doktar.
Taksama surazmoŭca adznačyŭ, što trend apošnich hadoŭ — maładyja hałoŭnyja daktary i zahadčyki adździaleńniaŭ.
«Tut hałoŭnaje, kab u kandydata była čyściutkaja palityčnaja bijahrafija i suviazi. Paśla 2020 hoda šmat śpiecyjalistaŭ siaredniaha ŭzrostu, jakija zajmali vysokija pasady, represavali, na ich miescy brali «ideałahična pravilnych maładych». Raniej było składana ŭjavić, kab niechta ŭ 30-35 hadoŭ stanaviŭsia hałoŭnym doktaram», — adznačyŭ miedyk.
Što tyčycca represij, to surazmoŭca adznačaje, što ŭsich, kaho chacieli zvolnić, užo zvolnili.
«Da šerahovych śpiecyjalistaŭ asablivaj uvahi niama, a voś kali niechta idzie na pavyšeńnie, to tam užo hladziać nie tolki na prafiesijnyja jakaści, ale i bijahrafiju kandydata i jaho blizkich svajakoŭ. Niaredka najaŭnaść niapravilnych svajakoŭ stanovicca pieraškodaj dla karjernaha rostu», — śćviardžaje doktar.
Jašče adnym pakazčykam, jaki, na jaho dumku, ukazvaje na rost deficytu daktaroŭ — pryvatnyja miedycynskija centry.
Pa jaho słovach, kali raniej u ich brali tolki daktaroŭ pieršaj i vyšejšaj katehoryjami, to apošnija hod-dva na katehoryju ŭvahu nie źviartajuć.
Kala pałovy hrupy pracuje za miažoj
Inšaja surazmoŭca — doktarka, jakaja ŭžo niekalki hadoŭ pracuje ŭ Polščy, śćviardžaje, što ŭ ich amal pałova hrupy za apošnija hady źjechali za miažu.
«Kali hartaješ čaty biełaruskich miedykaŭ u Polščy, to dzivu daješsia, jak šmat ludziej, ź jakimi ty vučyŭsia, taksama pierajechali ŭ Polšču».
Doktarka adznačaje, što pikavymi byli 2021-2023 hady, a letaś patok biełaruskich daktaroŭ zapavoliŭsia.
«Polšča i Hiermanija vyciahnuli šmat našych śpiecyjalistaŭ. Naprykład, u časy pandemii ŭładkavacca naohuł było vielmi prosta, tamu padčas pieršaj i druhoj chvali emihracyi vielmi šmat davoli maładych miedykaŭ źjechali ź Biełarusi», — kaža surazmoŭca.
Ciapier čytajuć
«Ludzi chočuć pieramovaŭ z tymi, chto maryć ich źniščyć fizična». Hutarka z Alaksandram Kabanavym pra žyćcio, «Biełpoł» i razychodžańnie ź Piatruchinym88
Kamientary
Cientralnyje rajonnyje bolnicy chorošo, jeśli napołovinu ukomplektovany imi.
Zato hłavnyje vrači CRB pohołovno braťja prokurorov, žiony sudiej i śledovatielej.