Frydman: Kali Bialacki budzie vyzvaleny, Tramp pradstavić heta jak tryumf

— Na hetym tydni mnohija łaŭreaty Nobieleŭskaj premii padpisali adkryty list, u jakim zaklikali prezidenta ZŠA Donalda Trampa praciahvać cisk, kab damahčysia vyzvaleńnia da 1300 čałaviek, jakija znachodziacca ŭ turmach Biełarusi z palityčnych matyvaŭ. Ci moh by naminavać na Nobieleŭskuju premiju miru prezidenta ZŠA nobieleŭski łaŭreat Aleś Bialacki, kali b u vyniku inicyjatyvy Trampa Łukašenka vyzvaliŭ by 1300 palitviaźniaŭ?

— Ciažka adkazać na hetaje pytańnie. Heta źviazana z tym, jak spadar Bialacki stavicca da prezidenta Trampa i da jahonaj palityki. Ale takija kroki ja mahu sabie ŭjavić. U śviecie chapaje ludziej, jakija vyłučajuć Trampa na Nobieleŭskuju premiju. Inšaja sprava, nakolki heta padvyšaje jahonyja šancy.

Zaraz roznyja ekśpierty razvažajuć, u jakoj stupieni mohuć roznyja palityki paŭpłyvać na rašeńnie Narviežskaha Nobieleŭskaha kamiteta, jaki vyłučaje kandydataŭ i ŭrešcie prymaje rašeńnie ab tym, chto atrymaje hetuju premiju. Prynamsi z taho, što ja čytaŭ, upłyŭ palitykaŭ aceńvajecca jak dosyć abmiežavany.

Inšaja sprava, kali idzie prapanova z boku nobieleŭskich łaŭreataŭ, kali jany padtrymlivajuć peŭnuju kandydaturu. U vypadku z Trampam — vielmi sprečnuju kandydaturu, ale ŭsio ž takija šancy jość. Ale pakul nie vyhladaje, što rašeńnie moža być pryniata na karyść Trampa. Kali jano budzie pryniata, jano vykliča mocnyja pratesty, jano budzie supiarečlivym. Tamu prymać hetaje rašeńnie Nobieleŭskamu kamitetu budzie ciažka, tamu što heta budzie vyrazna palityčnaje rašeńnie.

— Spadar Alaksandr, ci było žadańnie atrymać Nobieleŭskuju premiju miru adnoj z pryčyn, čamu Tramp zaklikaŭ Łukašenku vyzvalić 1300 biełaruskich viaźniaŭ?

— Ja dumaju, što heta adyhryvaje vielmi važnuju rolu. Ja ŭpeŭnieny, što kali Bialacki budzie vyzvaleny, jon budzie zaprošany, i Trampam heta budzie pradstaŭlena jak tryumf, što nichto nie moh vyciahnuć Nobieleŭskaha łaŭreata z turmy, a ŭ Trampa heta atrymałasia.

Možna pryvieści histaryčny prykład, mahčyma, jon adyhraje peŭnuju rolu. Heta historyja kitajskaha dysidenta, nobieleŭskaha łaŭreata Lu Siaabo, jaki znachodziŭsia ŭ Kitai za kratami. Zachodnija lidary, Złučanyja Štaty, jeŭrapiejcy prykładali vielmi surjoznyja namahańni, kab kitajcy vypuścili Lu na volu. Jon byŭ vielmi chvory čałaviek, u drennym stanie, jon urešcie pamior u turemnym špitali. Jany sapraŭdy viali pieramovy z kitajcami, kab hetaha dysidenta vypuścili. Kitaj hetaha nie zrabiŭ. I toje, što ŭ Złučanych Štatach nie chapiła ŭpłyvu, kab dacisnuć Kitaj, prademanstravała taksama abmiežavanyja mahčymaści Złučanych Štataŭ.

Ja dumaju, što Tramp, biezumoŭna, kali ŭ jaho atrymajecca, vykarystaje hety vypadak i skaža: «Voś hladzicie, u minułyja časy byŭ Nobieleŭski łaŭreat, jaki pamior za kratami, i my nie zmahli jaho vyciahnuć. A zaraz znoŭ Złučanyja Štaty — vialikaja kraina, my zdoleli heta zrabić. Voś hladzicie, vyzvaleny nie tolki adzin Nobieleŭski łaŭreat, a jašče 1300 čałaviek. I ŭsio heta tolki vyklučna z dapamohaj prezidenta Trampa». Jon zachapiŭsia.

Ja nie dumaju, što jaho tak užo asabliva cikavić los biełaruskich palitźniavolenych, heta nie jahonaja tematyka, jon nie zmahar za pravy čałavieka i za svabody. Ale jak čałaviek, jaki razumieje, jak pracuje hetaja kamunikacyja, jon bačyć vydatny šaniec pradstavić heta jak pieramohu. Tym bolš što pakul, asabliva na ŭschodniejeŭrapiejskim, rasijska-ŭkrainskim kirunku, jamu niama čym hanarycca. Pośpiechaŭ vializnych tam niama. A voś vyzvalić biełaruskich palitźniavolenych — heta ŭ peŭnym sensie budzie taksama pośpiech, a jašče i Nobieleŭskaha łaŭreata.

— Kali ŭ hety momant adbyvajecca peŭnaja padrychtoŭka dla taho, kab vyzvalać palitźniavolenych… Viadoma, što Cichanoŭskaha kala tydnia bolš karmili, niejkija injekcyi rabili. I kali ŭłady dumajuć pra toje, što Donald Tramp moža zachacieć sustrecca z Alesiem Bialackim paśla vyzvaleńnia, to ź im taksama sprabujuć pravodzić peŭnyja pieramovy. My viedajem Alesia Bialackaha, jahonyja pierakanańni, jahony Nobieleŭski zvarot, kali jon zaklikaŭ da prymireńnia ŭ Biełarusi. Jak vy miarkujecie, jak hety praces moža zaraz adbyvacca ŭ Minsku?

— Ja mahu siabie ŭjavić, što idzie praca pa staroj savieckaj tradycyi, kali prymałasia rašeńnie Palitbiuro pra toje, što niejkamu znakamitamu savieckamu dysidentu budzie dazvolena pakinuć Saviecki Sajuz. Jany viedali, što heta vykliča ŭvahu zachodniaj presy, što heta budzie palityčnaj temaj. Toj ža prezident Rejhan vielmi časta sustrakaŭsia z savieckimi dysidentami. I Maskva nie chacieła, kab u hetym kantekście pakazvali savieckich palityčnych viaźniaŭ u žachlivym stanie i potym kazali: «U ich u Savieckim Sajuzie ničoha nie źmianiłasia. U ich jak byŭ HUŁAH, tak HUŁAH i zastaŭsia».

Tamu jany pracavali z hetymi ludźmi psichałahična, imknulisia paŭpłyvać na ich pavodziny ŭ volnym śviecie, prykładali namahańni dla taho, kab jany fizična vyhladali bolš-mienš. U biełaruskim vypadku, vidavočna, heta jany i sprabavali rabić ź Jurasiom Ziankovičam, toje ž samaje rabili ź Siarhiejem Cichanoŭskim.

Inšaja sprava, što čas abmiežavany. Šmat času niama. Tramp zhadaŭ hetuju temu biełaruskich palitźniavolenych na minułym tydni ŭ piatnicu i ŭ niadzielu znoŭ paŭtaryŭ. Reakcyja biełaruskaha boku była vielmi strymanaj. Łukašenka amal tydzień nie rabiŭ nijakich kamientaroŭ datyčna zajavaŭ Trampa. A siońnia adreahavaŭ.

Z majho punktu hledžańnia heta źviazana z tym, što kančatkovaje rašeńnie jon jašče nie pryniaŭ. Jon čakaje, jak buduć niejkija pieramovy pamiž Rasijaj i Złučanymi Štatami. Kali jon addaść palitźniavolenych, asabliva znakamitych palitźniavolenych, bolš takoha resursa ŭ jaho ŭžo nie budzie. Tamu jon pavodzić siabie vielmi marudna. Kali rašeńnie pra vyzvaleńnie ŭsio ž pryniata kančatkova, to Łukašenku taksama patrebny peŭny čas, kab pryvieści palitźniavolenych u bolš-mienš adekvatny stan.

Siońnia zajaviŭ, što pryncypova nie vyklučaje, što ludzi buduć vyzvalenyja, ale padkreśliŭ pry hetym, što na terytoryi Biełarusi nichto nie zastaniecca. Heta pakazvaje, što jon u hetym nakirunku razvažaje, što hetyja ludzi pakinuć Biełaruś, i treba zrabić usio, kab jany vyjechali nie ŭ samym žachlivym stanie, kab adrazu nie pačalisia razmovy pra ŭmovy ŭtrymańnia ŭ biełaruskich turmach.

• 1
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0