Domik u svaim lesie. Minčuk kupiŭ dabitaje saŭminaŭskaje lecišča i zrabiŭ tam hruntoŭny i stylny ramont
Kuplajučy staroje lecišča, Alaksiej raźličvaŭ, što ŭsio abmiažujecca tolki kaśmietyčnym ramontam. Ale ŭ vyniku daviałosia rabić poŭnuju rekanstrukcyju.
Akramia pierarobki doma jon advažyŭsia i na maštabnyja łandšaftnyja raboty pa ŭładkavańni ŭčastka — stvaryŭ na im šmatjarusnuju lasnuju palanu. Realt.by pabyvaŭ u jaho ŭ haściach.
Što takoje saŭminaŭskija leciščy?
Dva hady tamu Alaksiej rašyŭsia na kuplu lecišča — jakraz u prodažy źjaviŭsia varyjant u sadovym tavarystvie «Vieteran» pad Minskam, jakoje da hetaj pary nazyvajuć «saŭminaŭskimi leciščami». Raniej heta była zakrytaja terytoryja, tut adpačyvali siemji savieckich vysokapastaŭlenych čynoŭnikaŭ. Miesca asablivaje — pobač viedamasny sanatoryj, bierah Vołmy, vakoł sasnovy bor, reljef ź vialikimi pierapadami vyšyń — jak u vakolicach Łahojska.
Ciapier starych savieckich leciščaŭ tut niašmat, na ich miescy budujuć paŭnavartasnyja zaharadnyja damy z sučasnaj architekturaj. Łakacyja ažyŭlenaja, na malaŭničych vułačkach, niahledziačy na toje, što dačny siezon užo zakryty, davoli šmat ludziej. Sakret prosty: mnohija tut žyvuć stała.
Mahčyma, pa mierkach radavoha savieckaha dačnika, hety dom u saŭminaŭskim ST kaliści vyhadna adroźnivaŭsia ad jaho zborna-ščytavoha lecišča, ale ŭ naš čas niejkich zachapleńniaŭ nie vyklikaŭ — adnapaviarchovy, ź vierandaj, draŭlany, abšyty vahonkaj. Hałoŭnyja plusy — łakacyja i les prosta na ŭčastku.
— Kali my kuplali heta lecišča, dumali — pamianiajem vokny, padramantujem dach, — raskazvaje Alaksiej. — Kali pačali jaho raźbirać, zrazumieŭ: kaśmietyčnym ramontam usio nie abmiažujecca. U vyniku ad staroha doma tolki čatyry ściany zastałosia, dy i tyja pryjšłosia ŭmacoŭvać.
Dach razabrali poŭnaściu — ciapier pad falcavym dacham hrafitavaha koleru novaja krokviennaja sistema. Ścieny naraścili pa vyšyni, kab pad dacham možna było zrabić žyły mansardny pavierch.
Vahonku na fasadzie reanimavać nie było sensu, vyrašana było zamianić novaj ašaloŭkaj. Zaadno i draŭlanyja ścieny ŭciaplili, umacavali. U jakaści ašaloŭki vykarystoŭvałasia zvyčajnaja doška z vybranaj «čverciu». Ale, dziakujučy tamu, što jaje papiarednie abpalili, začyścili ad popiełu i pakryli masłam, vyhladaje fasad vielmi aryhinalna i vysakarodna. Farbavać jaho nie treba — z časam jon tolki «pasivieje». Fasad abyšoŭsia ŭsiaho ŭ 4 tysiačy rubloŭ.
Na miescy staroj vierandy zrabili karkasnuju ciopłuju prybudovu. Zzadu doma prybudavali krytuju terasu. Staryja vokny ŭ draŭlanych ramach pajšli na śmietnicu, ich miesca zaniali sučasnyja vokny PVCH z dvuchbakovaj łaminacyjaj.
Unutry ad staroj dačy amal ničoha nie zastałosia — chiba što stolevyja belki nad dvuchśvietnaj haścioŭniaj zachavali, adšlifavali i pakinuli adkrytymi.
U interjery bačym racyjanalny padychod da ŭładkavańnia. Dla azdableńnia vykarystoŭvalisia praktyčnyja i niedarahija materyjały i rašeńni. Naprykład, ścieny ŭ spalniach abšyli vahonkaj, u astatnich pamiaškańniach — fanieraj. Leśvica prostaja, draŭlanaja, ale svaju hałoŭnuju funkcyju vykonvaje.
Vialiki abiedzienny stoł u haścioŭni ź pieršaha pohladu zdajecca masiŭnym i manalitnym dziakujučy hranitnaj stalnicy. Ale pry blizkim razhladzie hranitam akazvajecca šyrokafarmatnaja kieramahranitnaja plitka, pryklejenaja da draŭlanaj asnovy.
— Rašeńnie zusim niedarahoje: košt adnoj plitki plus pasłuhi pa šlifoŭcy kraju, — kaža Alaksiej.
Varta skazać, što ŭładalniku ŭdałosia zekanomić i na ablicoŭvańni ściany za kaminam.
— Plitačnik tolki za pracu zaprasiŭ 600 dalaraŭ, tamu ja padumaŭ, što zrablu svaimi siłami, — kaža jon. — My z tavaryšam prykleili jaje sami.
Aciapleńnie, darečy, u domie na hazie, tamu pry žadańni tut možna žyć choć kruhły hod.
— Zvyčajna my ź siamjoj i siabrami pryjazdžajem na lecišča pa vychodnych, — kaža Alaksiej. — Uletku tut z zadavalnieńniem baviać čas babula ź dziećmi. Pastajanna, viadoma, možna žyć, ale my nie hatovyja mianiać haradski scenar žyćcia siamji na zaharadny: vučoba, praca ŭ nas u Minsku.
U haścioŭni pastavili panaramnaje akno sa ssoŭnaj stvorkaj na terasu. Vid ź jaho ŭ luby čas hoda doryć adčuvańnie, što ty ŭ domie na lasnym uskrajku — u poli zroku niama susiedskich damoŭ i pabudoŭ, tolki pryrodny łandšaft z płastyčnymi linijami ŭzhorka, sosny. Varta adznačyć, što, niahledziačy na naturalnaść karcinki, piejzaž za voknami — rukatvorny. I jaho možna razhladać jak druhi etap rekanstrukcyi — nie mienš važny i składany.
Sad u lesie
Lecišča Alaksieja znachodzicca kala vialikaha ŭzhorka z sapraŭdnym lesam — biarozy i sosny litaralna padstupali da jaho ścien, navisali nad jaho dacham. Terytoryju za domam minułyja ŭładalniki nikoli nie vykarystoŭvali — chiba što ŭ hryby chadzili. Alaksiej z žonkaj vyrašyli zachavać pryrodny charaktar učastka, ale zrabić jaho bolš prystasavanym dla žyćcia. Tak u kaštarysie rekanstrukcyi źjaviłasia novaja hrafa raschodaŭ: na łandšaftny dyzajn.
Prajektavańnie daručyli łandšaftnamu dyzajnieru Kaciarynie Michalevič.
— Zapyt ad Alaksieja i jaho žonki byŭ taki: maksimum zielaniny, miesca pad łaźniu i haspadarčy budynak, kala ŭjezda na ŭčastak — stoł i łavačku, kab čyścić hryby (pakul nie realizavana), raźmiaścić dzieści zonu dla adpačynku ŭ zacišku, pradumać darožna-ściežkavuju sietku, — raskazvaje jana. — Ź nieardynarnych zapytaŭ — praduhledzieć mahčymaść katacca zimoj na sankach. I ŭsio heta va ŭmovach vuzkaha kalidornaha padjezdu da ŭčastka i vialikaj kolkaści starych dreŭ na ŭjeździe i na samym učastku.
U prajekcie łaźnia i haspadarčaja pabudova abjadnanyja na adnym fundamiencie i pad adnym dacham — z punktu hledžańnia vydatkaŭ na budaŭnictva tak zaŭsiody tańniej. Siudy ŭžo padviedzienyja kamunikacyi. Pabudovu dyzajnier raźmiaściła takim čynam, kab hłuchim bokam jana prykryvała bačnuju miažu z susiedziami. Z tarcoŭ pabudovy praduhledžany dekaratyŭnyja pasadki, kab było adčuvańnie, što łaźnia tonie ŭ zielaninie. Pry ŭvachodzie ŭ łaźniu — terasa ź ležakami ci kresłami dla čajavańnia.
Pamiž terasaj łaźni i terasaj doma ŭtvaryłasia ŭtulnaja kamiernaja prastora, na jakim raźmiaściłasia dekaratyŭnaja čaša i sadovaja mebla.
— Pa majoj zadumcy hetaja zona pavinna być sercam učastka, jakoje budzie pryciahvać u adnym miescy ŭsich čalcoŭ siamji i haściej.
Što tyčycca parkoŭki i darožak, to treba było ŭličyć toj niuans, što ŭčastak lasny i ŭ darosłych dreŭ ščylnaja hustaja sietka karanioŭ. Tamu darožki praduhledžany minimalnyja pa pamiery i kolkaści i tolki tam, dzie prachodzić asnoŭny trafik: ad parkoŭki da hanka i ad bramki da hanka (ad bramki pakul nie zrabili). Pa samim učastku darožka praduhledžana tolki ŭ vyhladzie admostki.
— Doŭha abmiarkoŭvali, jaki vybrać materyjał na parkoŭcy, — raskazvaje Kaciaryna. — Sucelnaje pałatno z tratuarnaj plitki nie padychodziła z-za vialikaj kolkaści karanioŭ.
Dla padrychtoŭki paŭnavartasnaj padstavy dla ŭkładki plitki ich pryšłosia b padrazać, a heta b zahubiła drevy. Pryniali varyjant z pakrokavymi bietonnymi plitami sa švami pamiž imi kala 20 sm, kab taksama zabiaśpiečyć dostup pavietra i vilhaci da karanioŭ dreŭ.
Zonu dla adpačynku ŭ zaciššy raźmiaścili za domam, u samaj lasnoj častcy ŭčastka. U ŭjaŭleńni dyzajniera, tut pavinna atrymacca zialonaja pakoj, akružanaja kustoŭjami.
Prajektam byŭ praduhledžany i hazon. Kaciaryna prapanavała zrabić jaho vydzielenaj zonaj.
— U hetym vypadku dahladać jaho značna praściej, čym kali jon raźmieščany asobnymi piatačkami, — tłumačyć jana. — Bolš taho, u hazonie nie pavinna być nijakich pasadak i śviacilniaŭ. Heta źviazana z tym, što adno sucelnaje pałatno značna praściej kasić, čym biehać kruhami vakoł stvałoŭ dreŭ, kustoŭ i śviacilniaŭ. Rana ci pozna šyroka buduć raspaŭsiudžany robaty-kasiłki. Kali pakinuć na hazonie pasadki ci śviacilni, to buduć utvaracca pietli, jakija robaty prosta nie zmohuć kasić. Hetyja miescy daviadziecca dakošvać uručnuju. Dekaratyŭnyja pasadki vydzieleny ŭ asobnyja zony i sfarmiravany takim čynam, kab u ich miežach byli ŭsie stvały dreŭ. Chvoja i liście buduć padać prosta na mulču siarod dekaratyŭnych pasadak i zastavacca tam ža, utvarajučy dadatkovy płast mulčy. U pryrodzie tak. Nichto ŭ lesie nie prybiraje liście ci chvoju.
Było hładka na papiery, ale…
Etapu prajektavańnia papiaredničaŭ vialiki abjom čarnavych ziemlanych rabot pa pieraŭtvareńni stromkaha lasnoha schiłu, stvareńni placovak pad parkoŭku i terasu. Była praviedziena maštabnaja praca pa zrezcy i vyvazie vialikaha abjomu ziamli. Hetyja raboty vykonvalisia pad kiraŭnictvam siamiejnaha padradu łandšaftnych prarabaŭ — Paŭła i Aleny. Im udałosia realizavać składanaje rašeńnie — nadać schiłu estetyčnuju formu, stvaryŭšy sistemu jarusaŭ (teras), i pry hetym paźbiehnuć budaŭnictva bietonnych padpornych ścienak.
— Padpornyja ścienki byli b tut bluźnierstvam, pryčym darahim bluźnierstvam — tysiač sorak dalaraŭ, jak minimum, — tłumačyć Pavieł. — Alaksiej byŭ suprać ich katiehoryčna — jon prasiŭ zachavaŭ pryrodnuju naturalnaść. Tamu ścienki jarusaŭ my ŭmacavali nastupnym čynam: pakłali sietku ad kratoŭ, potym hieorašotku. U jačejki zasypali hrunt, vysadzili hlebapakroŭnyja raśliny, zamulčyravali karoj. Kab pasadki dobra ŭkaranilisia i nie pierasychali letam, pa ŭsim učastku prakładziena sistema kapiežnaha palivu. Voś užo treci hod pajšoŭ — usio trymajecca, nie spaŭzaje. U chutkim časie vysadžanyja raśliny razrastucca i razam z karoj schavajuć pakul što bačnyja płastykavyja borciki. Prapołki redkija — sioleta była tolki adna (chimprapołka). Choć u pieršy hod było składaniej — u pryvaznym hruncie, bolš pažyŭnym, čym rodny lasny, vielmi dobra pačuła siabie snyć — pačała zabivać usio vysadžanaje. Ad hetaha pustaziella ledź pazbavilisia.
Što raście ŭ lesie?
Lasnoje asiarodździe pradyktavała padbor asartymientu raślin. Usie jany cienialubnyja albo cienievynoślivyja. Kaciaryna dadała akcenty ŭ vyhladzie siezonnaj kviecieni: viasnoj radadendrany, azalii, badany i kvitniejučy dyvan z pachizandry, uletku astylby, bližej da vosieni — hartenzii i cymicyfuha.
Bolšaść dreŭ i kustoŭ, jakija letam byli zialonyja, vosieńniu afarboŭvajucca ŭ jarkija ciopłyja adcieńni ad załatoha da purpurnaha (ad miadovaha i burštynavaha da vinnaha): rabina Dodong, stiefanandra nadrezanalistaja Crispa, bryzhlin kryłaty, mahonija padubalistaja.
Asartymient na schiłach taksama nie vypadkovy. U jakaści viertykalaŭ vybrany hatunkovyja rabiny (hatunak Dodong) — heta raślina lesu. Pryvabnaść sadu ŭ zimovy pieryjad dorać punsovyja hronki rabin. Jany ža pryciahnuć ptušak, što dadatkova ažyvić sad.
Dla ŭtrymańnia schiłu ad erozii padabrany taki asartymient, jaki budzie trymać hrunt svajoj karaniovaj sistemaj (pachizandra vierchavinnaja) i ścielistymi parastkami (stefanandra nadrezanalistaja Crispa, haryzantalnyja formy jadłoŭcaŭ).
Viečnazialonyja raśliny ŭpryhožać sad zimoj — tsuha kanadskaja, u tym liku kustovaja forma Jedeloh, jadłoŭcy, sosny hornyja. Ź listavych viečnazialonyja — mahonija padubalistaja, pachizandra vierchavinnaja, badan.
Nie zabyłasia dyzajnier i pra pładovyja kultury, jakija nie tolki karysnyja, ale i pryhožyja sami pa sabie — naprykład, bujaki i sunicy. Jany vysadžany ŭzdoŭž ściažynki — prahulaŭsia pa lesie i jahad naźbiraŭ.
Raści vialiki
Uładalnik dačy kaža, što raśliny dla ŭčastka ŭ ahulnym kaštarysie pieravažyli košt łandšaftnych rabot i prajektavańnia. I heta pry tym, što nie kuplałasia niešta ekskluziŭnaje. Prosta abjom pasadak davoli vialiki.
Padboram raślin pa prajekcie i ich pasadkaj zajmałasia Alena. Jana kaža, što asartymient šyroki i znajści ŭsio i adrazu ŭ adnym hadavalniku nie atrymałasia — pryjšłosia pajeździć, pašukać. Košt raślin tak ža zaležyć ad ich uzrostu i pamieru — čym bolšyja i starejšyja, tym daražejšyja.
— Možna było b, viadoma, atrymać hatovy sad, jaki całkam adpaviadaje malunačku ŭ prajekcie, ale tady treba było b vydatkavać u razy bolš hrošaj na zakupku darosłych raślin, — kaža jana. — Tamu my z zakazčykam vybrali pavolny šlach — kuplali sadžancy siarednich pamieraŭ za razumnyja hrošy — śpiašacca niama kudy, praz hod-dva jany taksama vyrastuć.
Siarod samych darahich ekzemplaraŭ — bujnyja drevy: klony, rabiny i vialikaja mahnolija kala hanka. Z apošniaj vyjšaŭ amal aniekdot. Paśla vysadki jana pačała stvarać niekatoryja niazručnaści dla budaŭnikoŭ, i jany navat spytali Paŭła: možna śpiłavać? Pryjšłosia tłumačyć, što kaštuje hety «kust» 200 dalaraŭ. Chłopcy mocna ździvilisia i potym abychodzili mahnoliju jak kryštalnuju vazu.
Žurnalisty zaśpieli hety małady sad u momant maksimalnaj dekaratyŭnaści — navat u pachmurny dzień jon raduje voka jarkimi farbami. Majstry łandšaftu abiacajuć, što i zimoj za voknami dačy budzie pryhoža. I z kožnym hodam sad budzie dadavać u abjomie — dla poŭnaha zmykańnia pasadak i farmavańnia zavieršanaha vyhladu sadu spatrebicca kala 2‑3 hadoŭ.
Ciapier čytajuć
Žaleznaja zasłona ŭ dziejańni: jak źmienšyłasia kolkaść pierasiačeńniaŭ miažy Biełarusi i Jeŭrasajuza za apošnija hady24
Kamientary