Людзі могуць садзейнічаць распаўсюджванню паразіта, які змяняе свядомасць
Таксаплазма — тып паразітаў, вядомы як Toxoplasma gondii, — любіць катоў і ў літаральным сэнсе змяняе свядомасць розных жывёл. Новае даследаванне паказала, што і хатнія, і бяздомныя каты часцей пераносяць гэтага паразіта менавіта ў раёнах з павышанай шчыльнасцю насельніцтва.
Toxoplasma gondii — гэта аднаклетачны прасцейшы паразіт з даволі складаным жыццёвым цыклам. Каты — яго адзіныя асноўныя гаспадары, але, каб патрапіць у арганізм ката, таксаплазме трэба прайсці доўгі шлях, падобны да падарожжа Адысея. Каб апынуцца ўнутры ката, паразіт заражае і маніпулюе паводзінамі прамежкавых гаспадароў, асабліва грызуноў. Таксаплазма робіць іх больш безразважнымі і даверлівымі, а таму больш уразлівымі для таго, каб каты іх злавілі і з'елі.
Як толькі кот з’ядае інфікаваную і праз тое бестурботную і бясстрашную мыш, таксаплазма апынаецца ўнутры кацінага арганізма, дзе дасягае поўнай сталасці і прадукуе новае пакаленне, якое потым трапляе разам з экскрэментамі ў навакольнае асяроддзе, што дазваляе незвычайнаму ланцужку падзей пачацца зноў.
Нягледзячы на тое, што Toxoplasma gondii часцей глытаюць грызуны, гэтым паразітам могуць заразіцца практычна ўсе цеплакроўныя жывёлы і чалавек. Арганізм такіх выпадковых пераносчыкаў звычайна ёсць тупіком для паразіта, як піша Gizmodo, але таксаплазма ўсё роўна можа выклікаць непрыемнасці для арганізма, якому не пашанцавала сутыкнуцца з ёй.
У людзей гэты паразіт звычайна не прыводзіць да сур’ёзных праблем, але часам усё ж можа выклікаць небяспечную для жыцця вострую інфекцыю — таксаплазмоз. Даследаванні паказалі, што хранічная інфекцыя T. gondii можа ўплываць на паводзіны і здароўе мозга людзей, а таксама буйных жывёл, хоць і на больш тонкім узроўні, чым у грызуноў.
Здольнасць таксаплазмы ўздзейнічаць на свядомасць і паводзіны гаспадара зрабілі паразіта важнай тэмай даследаванняў, але, па словах аўтараў новага даследавання, апублікаванага ў PLOS-One, дагэтуль не было шмат прац па вывучэнні фактараў, якія могуць паўплываць на распаўсюджванне паразіта.
Аўтары прааналізавалі дзясяткі мінулых даследаванняў, праведзеных па ўсім свеце, якія адсочвалі, як часта хатнія і бяздомныя каты выдзяляюць T. gondii разам з экскрэментамі. Затым даследчыкі разбіралі характарыстыкі месцаў, дзе непасрэдна гэта адбывалася. У выніку каманда выявіла відавочную сувязь паміж большай колькасцю T. gondii ў навакольным асяроддзі і катамі, якія жывуць у раёнах з большай шчыльнасцю насельніцтва.
Чаму так адбываецца? Аўтары прапаноўваюць меркаванне, што гарады — больш бяспечнае месца для жыцця катоў, чым умовы ў дзікай прыродзе. Акрамя таго, гарады могуць спрыяць павелічэнню папуляцыі грызуноў, забяспечваючы больш магчымасцяў для паразіта патрапіць у арганізм прамежкавага гаспадара (напрыклад, мышы) і ў канчатковым выніку дабрацца да канчатковага гаспадара (ката). Да таго ж іншыя ўмовы кшталту нашых дарог могуць дазволіць паверхневым сцёкам распаўсюджваць таксаплазму больш шырока і эфектыўна, чым у іншых месцах.
Іншым фактарам можа быць змяненне клімату. У гэтым даследаванні аўтары не выявілі дакладнай сувязі паміж павышэннем тэмпературы і большай распаўсюджанасцю T. gondii, але заўважылі сувязь між большымі сярэднімі ваганнямі дзённай тэмпературы і распаўсюджанасцю паразіта. Іншыя даследаванні паказалі, што больш высокія тэмпературы могуць павялічыць рызыку заражэння таксаплазмай менавіта ў людзей. Але на гэты момант аўтары кажуць, што будуць праведзеныя дадатковыя даследаванні, каб пацвердзіць магчымую сувязь паміж змяненнем клімату і прысутнасцю паразіта.
Гэтыя высновы, хутчэй за ўсё, прымусяць шматлікіх уладальнікаў катоў трымаць сваіх хатніх улюбёнцаў дома, што, аднак, наўрад ці спрацуе для тых гадаванцаў, якія прывыклі жыць на волі.
Каментары