Алексіевіч пра рускую літаратуру: Сапраўднае мастацтва не адказвае за імперскія амбіцыі
Пісьменніца і нобелеўская лаўрэатка Святлана Алексіевіч у спецвыпуску ТОКу адказала на каментарыі наконт сваіх выказванняў пра рускую літаратуру.
У вялікай размове ў ТОКу Святлана Алексіевіч заўважыла: «Калі вы адмовіцеся чытаць Чэхава і Дастаеўскага, то ўпадзеце ў правінцыйнасць». Гэтыя словы выклікалі больш за ўсё эмоцый у гледачоў і чытачоў. Многія ўбачылі ў гэтым імкненне Алексіевіч паставіць рускую літаратуру вышэй за літаратуры іншых краін і ўвогуле сусветную.
Таму пісьменніцу папрасілі патлумачыць яе стаўленне да рускай літаратуры ў кантэксце сусветнай і адказаць на пытанне, ці вышэйшыя за іншых пісьменнікаў Дастаеўскі і Чэхаў.
Яна нагадала, як змяняліся адносіны да нямецкай культуры ў Еўропе:
«Калісьці пасля Другой сусветнай вайны не слухалі нямецкую музыку, не чыталі вершы, імкнуліся не размаўляць на гэтай мове. А сёння музыка Бетховена з'яўляецца гімнам Еўрасаюза. Гэта сведчыць аб тым, што мастацтва не адказвае часцей за ўсё — калі гэта сапраўднае мастацтва — ні за імперскія амбіцыі, ні за тысячы смерцяў. Гэта няма чаго ставіць у віну мастацтву».
Пісьменніца адзначыла, што разумее адносіны да рускай мовы і культуры, якія цяпер прысутнічаюць ва ўкраінскім грамадстве.
«Я разумею настроі ўкраінскіх сяброў — я нават некаторых з іх згубіла, — іх адчай, іх слёзы, іх бяссілле, скажам так. Яны шукаюць вінаватых усюды, і мова таксама становіцца вінаватай».
«Я яшчэ раз настойваю — мова не вінаватая ў тым, што адбываецца. І я не гаварыла, што Чэхаў і Дастаеўскі вышэйшыя за ўсе літаратуры. Гэта няпраўда. Таму што гэта не так. І гэта ніхто не дазволіць сабе з пісьменнікаў сказаць», — падкрэсліла Алексіевіч.
У той жа час яна падзялілася сваімі назіраннямі пра адносіны да рускай літаратуры ў свеце: «Вось я аб'ехала ўвесь свет. І калі гаварыць пра рускую літаратуру, то адразу згадвалі Чэхава, Дастаеўскага, Талстога. І нават вельмі вялікія заходнія пісьменнікі гаварылі аб тым, што выраслі і з Талстога. Так што гэты факт ніхто не перакрэсліць. Што гэта вялікая літаратура, гэта праўда».
«Не трэба гэта імкнуцца перакрэсліваць. Іншая рэч, што нам трэба знайсці са сваёй [беларускай] літаратурай месца ў гэтым вялікім свеце», — параіла пісьменніца.
Глядзіце цалкам:
Цяпер чытаюць
Антон чатыры гады хаваўся ад лукашыстаў у родных Баранавічах — затрымалі, калі вырашыў здаць на правы1
Каментары
…
Так мы над горестной Варшавой
Удар свершили роковой,
Да купим сей ЦЕНОЙ КРОВАВОЙ
России целость и покой!
…
Другая мысль, другая вера
У русских билася в груди!
Грозой спасительной примера
Державы целость соблюсти,
СЛАВЯН РОДНЫЕ ПОКОЛЕНЬЯ
ПОД ЗНАМЯ РУССКОЕ СОБРАТЬ
Мне хапіла паверхнаснага знаёмства з рускай літаратурай і я не лічу сябе абдзеленым у гэтым плане.
"Сам я -- едва не на половину украинец, и в ранние годы рос при
звуках украинской речи. А в скорбной Белоруссии я провел большую часть
своих фронтовых лет, и до пронзительности полюбил ее ПЕЧАЛЬНУЮ
СКУДОСТЬ и ее кроткий народ.
К тем и другим я обращаюсь не извне, а как СВОЙ.
Да народ наш и разделялся на три ветви лишь по грозной беде
монгольского нашествия да польской колонизации. Это все - придуманная
невдавне фальшь, что чуть не с IX века существовал особый украинский
народ с особым не-русским языком. Мы все вместе истекли из
драгоценного Киева, "откуду русская земля стала есть", по летописи
Нестора, откуда и засветило нам христианство. Одни и те же князья
правили нами: Ярослав Мудрый разделял между сыновьями Киев, Новгород и
все протяжение от Чернигова до Рязани, Мурома и Белоозера; Владимир
Мономах был одновременно и киевский князь и ростово-суздальский; и
такое же единство в служении митрополитов. Народ Киевской Руси и
создал Московское государство. В Литве и Польше БЕЛОРУСЫ и МАЛОРОССЫ
СОЗНАВАЛИ СЕБЯ РУССКИМИ и боролись против ополяченья и окатоличенья.
Возврат этих земель в Россию был всеми тогда осознаваем как
ВОССОЕДИНЕНИЕ".
(А. Солженицын «Как нам обустроить Россию?»)