Што хаваецца за бананавай індустрыяй Коста-Рыкі. У Еўропу трапляюць «чыстыя» бананы, але хто расплачваецца за гэта?
Коста-Рыка з'яўляецца адным з асноўных вытворцаў бананаў, якія пастаўляюцца як у ЗША, так і Еўропу. Аднак за гэтым поспехам хаваюцца сур'ёзныя сацыяльныя і экалагічныя праблемы.
Як піша Le Monde, Коста-Рыка ўваходзіць у лік найбуйнейшых сусветных вытворцаў бананаў, займаючы 4-е месца пасля Эквадора, Філіпін і Гватэмалы. Асноўнымі спажыўцамі костарыканскіх бананаў з'яўляюцца ЗША і Еўропа (каля 2,4 мільёна тон у год, з якіх 1 мільён тон ідзе ў Еўропу). Пры гэтым мала хто ведае аб тым, як масавая іх вытворчасць адбіваецца на здароўі рабочых і навакольным асяроддзі.
Бананы патрабуюць вялікай колькасці хімічнай апрацоўкі. У Коста-Рыцы яны вырошчваюцца круглы год, што азначае бесперапыннае выкарыстанне пестыцыдаў, якое з апошнія 30 гадоў узрасло з 50—73 кілаграмаў на гектар да амаль 100 кілаграмаў.
Пры гэтым 80% з іх аднесены да катэгорыі «высокатаксічных». Сярод іх і такі папулярны ў вытворцаў бананаў манкацэб, які забаронены ў 29 краінах, але не ў Коста-Рыцы.
Выкарыстанне пестыцыдаў наносіць шкоду як навакольнаму асяроддзю, так і здароўю работнікаў. Адной з самых цяжкіх праблем, з якімі сутыкаюцца людзі, з'яўляецца пагаршэнне зроку. Многія пачынаюць бачыць горш ужо да 30 гадоў, а некаторыя цалкам страчваюць зрок.
Як тлумачаць самі рабочыя журналістам Le Monde, яны заварочваюць гронкі бананаў у пластыкавыя пакеты, насычаныя пестыцыдамі. Вільгаць з лісця сцякае ім на твар, разам з таксічнымі рэчывамі. Падобнае адбываецца і пасля апрацоўкі плантацый авіяцыяй.
У работнікаў, што працуюць на мыцці і ўпакоўцы бананаў, назіраюцца раздражненні і захворванні скуры, праблемы з дыханнем. Прычына — утрыманне ў вадзе фунгіцыдаў, хлору і соляў алюмінію для выдалення плямаў на лупіне.
Аб тым, што некаторыя пестыцыды, такія як хлораталаніл, могуць пашкодзіць зрок, сведчаць і даследаванні, якія правялі супрацоўнікі Універсітэтата Коста-Рыкі. Гэты фунгіцыд быў забаронены ў краіне толькі ў 2023 годзе.
Акрамя таго, даследаванні паказалі, што пестыцыды аказваюць разбуральны ўплыў на цэнтральную нервовую сістэму. У зоне рызыкі каля 40 000 працаўнікоў плантацый, а калі ўлічваць ускосна занятых у галіне, то гэтая лічба ўзрастае ў два з паловай разы.
Таксама пакутуюць дзеці, якія жывуць побач з плантацыямі: у іх выяўлены парушэнні ў развіцці нервовай сістэмы, а ў цяжарных жанчын — праблемы з працай шчытападобнай залозы, якія ўплываюць на развіццё плоду.
Пры гэтым рабочыя дрэнна абаронены аб уздзеяння хімікатаў, а часам самі грэбуюць санітарнымі нормамі. Мужчыны, якія займаюцца апрацоўкай раслін пестыцыдамі, працуюць без належнага адзення, бо праца ў гарачыню ў поўнай экіпіроўцы значна зніжае вытворчасць і, адпаведна, заробак.
Пестыцыды не толькі шкодзяць рабочым, але і навакольнаму асяроддзю. Рэшткі хімікатаў былі знойдзены ў школьных класах, матрацах, кухнях у дамах, размешчаных побач з плантацыямі. У прыродзе пестыцыды выяўлены на шэрсці ляніўцаў, а хлор — нават у роце жывёл.
Як адзначае выданне, хаця міжнародныя арганізацыі кантралююць сертыфікацыю бананаў для еўрапейскага рынку, іх стандарты не вядуць да рэальнага скарачэння пестыцыдаў. Фермеры імкнуцца не выкарыстоўваць забароненыя ў ЕС хімікаты на плантацыях, прадукцыя якіх ідзе на еўрапейскі рынак. Аднак эксперты сцвярджаюць, што многія шкодныя рэчывы проста не выяўляюцца пры кантролі: бананы транспартуюцца на працягу 40 дзён, а за гэты час рэшткі пестыцыдаў раскладаюцца.
У выніку, у той час як спажыўцы ў ЗША і Еўропе купляюць «чыстыя» бананы, жыхары Коста-Рыкі расплачваюцца сваім здароўем і навакольным асяроддзем.
Каментары
Бульбу, алей, жыта...
Некаторыя на лецішчах траву выпальваюць раундапам, каб не касіць.