Легендарная журналістка Любоў Лунёва расказала пра Віктара Лукашэнку і аднакурснікаў, стварэнне «Вясны» і палітычны бамонд

Любоў Лунёва — адна з самых пазнавальных беларускіх рэпарцёрак. Яна асвятляла ўсе пратэсныя акцыі з сярэдзіны 90-х, была сведкай таго, як у Беларусі ўсталёўвалася дыктатура і фармавалася апазіцыя. Яна скончыла гістфак БДУ, дзе пасля выкладала, працавала ў Інстытуце матэматыкі Акадэміі навук, разам з Нобелеўскім лаўрэатам Алесем Бяляцкім стварала праваабарончы цэнтр «Вясна», была журналісткай «Радыё Свабода», а цяпер працуе на «Белсаце».

У гутарцы з «Нашай Нівай» Любоў Лунёва расказала, як апынулася ў Краматорску ў пачатку поўнамаштабнай вайны, як дарыла кветкі Пятру Машэраву, хто з палітыкаў ёй імпануе і ці не шкадуе, што цяпер жыве адна.

«Да 1995 года я не ўяўляла, дзе які РУУС знаходзіцца»

«Наша Ніва»: Вы сведка падзей, як у Беларусі паступова ўкаранялася дыктатура. Якія вашы першыя ўспаміны пра гэта?

Любоў Лунёва: Адбыўся рэферэндум 1995-га. Нехта прыбег на кафедру і сказаў, што сабраліся нашы студэнты каля Адміністрацыі прэзідэнта. Пайшла туды. І што ж я ўбачыла? Маладыя людзі хадзілі ланцужком вакол будынка адміністрацыі з рукамі за галавой як арыштанты. Перфоманс скончыўся тым, што на будынку прыбіральні Купалаўскага тэатра вывесілі сцяг БССР і падпалілі яго. Тут пад'ехаў аўтобус, з яго выскачылі нейкія бандыты, пачалі хапаць людзей, біць іх дубінкамі, закідваць у той аўтобус.

Я была ўзрушана. Нехта з мінакоў крычаў: «Міліцыя! Выклічце хто-небудзь міліцыю! Бандыты збіваюць людзей!». Раптам з’явіўся нейкі міліцэйскі афіцэр і сказаў, што гэтыя хуліганы і ёсць міліцыя. Народ патрабаваў адпусціць студэнтаў, але ён сказаў: «Дык яны ж спалілі дзяржаўны сцяг! Цяпер іх пасадзяць».

Студэнтам тады пашанцавала, што сцяг быў БССР. Проста новыя яшчэ не завезлі ў крамы. Але тое, што вось гэтыя з выгляду бандыты ў трэніках і майках з'яўляюцца міліцыянерамі, для мяне было непрыемным адкрыццём. Вось так падзеі пачалі закранаць маё жыццё. Я тады дала каментар «Радыё Свабода» аб тым, што адбылося.

Павялічыць

«НН»: Кажуць, што ў вас былі сувязі ў міліцыі. Гэта праўда?

ЛЛ: Да 1995 года я не ўяўляла, дзе які РАУС знаходзіцца. Наперадзе быў фатальны, насычаны падзеямі, 1996-ты. Вось тады я ўбачыла і АМАП, і спецназ, і проста супрацоўнікаў з РАУС. Паступова пашыралася для мяне геаграфія РАУС у Менску, бо затрымлівалі студэнтаў, маіх знаёмых, сяброў, іх сваякоў. Ніколі такога ў краіне не было і прысніцца не магло. Дык і міліцыянеры з такім сутыкнуліся ўпершыню. Наступіла эпоха супрацьстаяння. Не ўсе яшчэ разумелі, што гэта будзе супрацьстаянне на доўгія гады з той самай крамлёўскай уладай, ад якой мы думалі, што пазбавіліся назаўжды. Дык яшчэ і «савецкія мазгі» павінны былі эвалюцыянаваць.

Свабода слова пратрымалася нядоўга. Каб збіць хвалю вулічных пратэстаў, з'явіўся Дэкрэт №5, і ўжо камусьці спатрэбіліся адвакаты. Неабходны быў і прававы лікбез. Месцам, дзе кіпела жыццё, была Управа БНФ. На некаторых сходах я інфармавала, як сябе паводзіць падчас затрымання ці на допыце. Журналістам раздала нумары тэлефонаў адвакатаў, якія трэба было вывучыць на выпадак затрымання. Сталі прыходзіць людзі на Управу са сваімі праблемамі. Нават лісты ад «смяротнікаў» прыносілі. Усім патрэбна была дапамога. Тады можна было спакойна прыйсці ў міліцыю ці ў пракуратуру, патэлефанаваць любому начальніку. Так што сувязяў ніколі не было, але падчас зносінаў пашыралася кола знаёмых міліцыянтаў.

«Лепш за ўсё сядзець у ІЧУ на Дабрамысленскім, бо там даюць пюрэ, катлету і нават кампот»

«НН»: Чаму сышлі з гістфаку?

ЛЛ: Фармальна ў мяне скончыўся тэрмін дзеяння кантракту. Усё гэта адбылося неўзабаве пасля таго, як рэктарам прыйшоў, як ён сам сябе тады назваў, «чалавек прэзідэнта», Аляксандр Казулін. Вось тады на факультэтах зарабілі стукачы. Мяркую, што не без іх дапамогі рыхтаваліся спісы нелаяльных да ўлады супрацоўнікаў. Бо студэнтаў БДУ было шмат сярод удзельнікаў акцый. Дэканам было сказана, каб праводзілі «прафілактычную» працу. У каго зловяць студэнтаў на акцыі, будуць праблемы.

Іх тады шмат затрымлівалі. Некаторыя нават прымудрыліся пабываць на сутках у розных месцах і на перапынках абмяркоўвалі, дзе якія ўмовы. Запомніўся хлопец з міжнародных адносін, які з веданнем справы казаў, што лепш за ўсё сядзець у ІЧУ на Дабрамысленскім, бо там даюць пюрэ, катлету і нават кампот. Гэтых батанікаў не бянтэжыў сам факт таго, што іх, як нейкіх маргіналаў, адпраўлялі на суткі. Шмат хто думаў, што вось-вось наступяць перамены і ўспрымалі арышты як прыгоды. Тады ж там вучыўся і Віктар Лукашэнка, і яму даводзілася чуць размовы аднакурснікаў.

Павялічыць

«НН»: Як ён рэагаваў на гэта?

ЛЛ: Не бачыла, каб ён на кагосьці кінуўся.

Неяк на перакуры каля ганка ён стаяў са сваім таварышам. І вядома, не мог не чуць аповеды іншых рабят аб тым, як у чарговы раз іх разганялі. Дык і яшчэ ж смяяліся з чарговых выказванняў Лукашэнкі.

Пры ўсім пры тым, я думаю, што любое дзіця не можа заставацца абыякавым, калі чужыя людзі негатыўна адгукаюцца аб яго бацьку. Тым больш аднагодкі. Якія б ні былі адносіны з самім бацькам, калі няма падстаў паважаць яго і ганарыцца ім, то адна справа, калі пра гэта ведаюць толькі сваякі і блізкія знаёмыя, а іншая — калі гэта выходзіць далёка за рамкі. Думаю, што гэта не магло не пакінуць адбітак у ягонай душы.

«Першае памяшканне «Вясны» было там, дзе раней месціўся офіс Юрыя Захаранкі»

«НН»: Людзі старэйшага пакалення кажуць, што вы стваралі «Вясну» і што яна асацыявалася з вашым імем. Гэта так?

ЛЛ: У адзін з вечароў падчас прыёму людзей ва Управе БНФ да мяне падышоў Алесь Бяляцкі. Сказаў, што хацеў бы працаваць са мною. Ён шукае памяшканне пад офіс, і з ім яшчэ пару чалавек ёсць. Сказаў, што там мне будзе зручней прымаць людзей. Я ўзрадавалася, што ў мяне з'явіўся памагаты.

Выйшаў нумар газеты «Свабода» аб стварэнні праваабарончага цэнтру, і там быў пазначаны мой хатні тэлефон. Уяўляеце, што пачалося пасля гэтага і днём, і ноччу ў мяне дома? Тэлефанавалі мамы, што сына затрымалі за графіці, хтосьці, што яго трымаюць у дзяжурцы, хтосьці плакаў, хтосьці патрабаваў неадкладна ў гэтую хвіліну адваката.

Павялічыць

Офіс — гэта двухпакаёвая хрушчоўка на Дарашэвіча. Там раней быў офіс Юрыя Захаранкі. Трэба было кожнага выслухаць і памагчы. Паступова з'яўлялася ўсё больш спраў, таму завяла пэўныя папкі пад кожную асобную катэгорыю: крымінальныя, грамадзянскія, «смяротнікі», адміністрацыйныя і іншыя. Праца стала на рэйкі, і справа ішла на лад. СМІ звярталіся па каментарыі. І вось у адзін вечар я выйшла з офіса і больш не вярнулася. Мне тады прапаноўвалі некаторыя палітыкі зладзіць прэс-канферэнцыю з гэтай нагоды. Паколькі Бяляцкі зараз у калоніі, то казаць пра тыя абставіны сёння неэтычна ў адносінах да яго. Вось выйдзе — і скажу.

«НН»: Куды вы сышлі з «Вясны»?

ЛЛ: У нікуды. Але неўзабаве Жанна Літвіна, тагачасная кіраўніца бюро «Радыё Свабода», запрасіла мяне на працу. І працавала я цэлых 15 гадоў, пакуль МЗС не пазбавіла мяне акрэдытацыі. Не было ніводнай акцыі, якую б я не асвятляла. А суды? А міліцыя? А пракуратура? А грамадскія арганізацыі? А Акрэсціна? А колькі яшчэ ўсяго?

«У 2020-м мне ўпершыню прыйшлося падчас нападаў сілавікоў адыходзіць разам з дэманстрантамі»

«НН»: У той час падраздзяленні міліцыі нечым адрозніваліся адно ад аднаго? Звычайна падчас разгонаў навідавоку АМАП. Раней ён быў на ўсіх кадрах хапуна, і сведкі ў судах былі амапаўцы.

ЛЛ: АМАП і ствараўся для таго, каб яго выкарыстоўваць супраць цывільнага насельніцтва. Пасля падзей у Тбілісі, калі столькі людзей забілі сапёрнымі лапаткамі, уладам стала зразумела, што патрэбны такія падраздзяленні. Дарэчы, Беларусь была адна з першых рэспублік, у якой яго стварылі. Начальства яшчэ паспела нейкую базавую падрыхтоўку прайсці нават у Швецыі.

Тады кадры разгонаў дэманстрацый у Мінску паказвалі ў сусветных СМІ. І вось, каб не было жорсткіх малюначкаў, амапаўцы былі папярэджаныя, каб пры журналістах не было сцэн гвалту. Таму пры выглядзе камер яны часта спынялі кагосьці брутальна цягнуць ці збіваць дубінкай. Але не так часта гэта ім удавалася.

Нашмат горш было, калі супраць дэманстрантаў ішлі вайскоўцы з часці на Маякоўскага ці спецназ пад камандаваннем Паўлючэнкі. Гэтых задзейнічалі, калі былі самыя масавыя акцыі. Паўлючэнка любіў пазёрства і спецэфекты. На праспекце Дзяржынскага ў 2006-ым ён скамандаваў: «Наперад, на ворага!». І пайшлі ў ход шумавыя гранаты.

Павялічыць

Людзей тады вельмі моцна збівалі. Я бачыла хлопца, які проста лёг на праспекце, відаць, спадзеючыся, што гэта спыніць наступ. Але спецназаўцы пайшлі па ім. Некаторыя штурхалі нагамі яго галаву і па тым, як гэтая галава боўталася ад удараў, а цела было нерухомым, я зразумела, што чалавек без прытомнасці. Ці застаўся ён у жывых? А іншыя людзі, якія засталіся ляжаць нерухома? Ва ўсякім разе мы да гэтага часу не ведаем іх лёс. Так дзейнічалі спецназаўцы.

«НН»: Як жа здарылася, што праз 20 гадоў гэта ўжо стаў не той АМАП?

ЛЛ: Калі прыходзіць новае камандаванне, калі заканчваецца дысцыпліна і «ў краіне не да законаў», то ўсё можа дэградаваць вельмі хутка. Хтосьці пытаецца: «Няўжо ўсе гэтыя зверствы рабілі беларусы?». А хто ж яшчэ?

Калі з чалавека вылазіць звер, то нацыянальнасць не мае ніякага значэння. Гісторыя ведае мноства прыкладаў, калі прадстаўнікі «культурнай» нацыі здзяйснялі такія злачынствы супраць чалавечнасці, што папуасы-канібалы побач з імі былі проста дзеці. У 2020-м мне ўпершыню прыйшлося падчас нападаў сілавікоў адыходзіць разам з дэманстрантамі. Упершыню журналісты хавалі сваю прыналежнасць да прафесіі, каб не загрымець у камеру. Мяне часта ратавала тое, што было шмат сілавікоў з іншых рэгіёнаў, і іх камандзіры не ведалі мяне ў твар. 

«Сёння, на мой погляд, Франак Вячорка па праве займае першае месца ў палітычным бамондзе»

«НН»: Вы ведалі асабіста шмат палітыкаў. Хто вам больш за ўсіх імпанаваў?

ЛЛ: Першага палітыка, калі яго так можна назваць, я ўбачыла яшчэ ў дзяцінстве.

Неяк нас некалькі дзяўчынак пастроілі, каб мы кожнаму сябру дэлегацыі з Польшчы ўручылі кветкі і сувенір са словамі: «Proszę panа». Я так і зрабіла, але пан адказаў: «Дзякуй, мы беларусы». Сувенір і кветкі ўзяў. Калі я вярнулася, то настаўніца засіпела гнеўна, чаму я ўручыла кветкі менавіта Машэраву. Я не ўяўляла, хто такі Машэраў, і шчыра сказала: «Таму што ён там быў самы сімпатычны». 

Павялічыць

Мы называем лідараў партый, актывістаў апазіцыі палітыкамі, але пры гэтым часам забываемся, што няма ў нас ні парламента, ні выбараў, ні палітычных інстытутаў. Мог бы стаць папулярным палітыкам Сямён Домаш? Упэўнена, што мог. Ці мог стаць папулярным палітыкам Сяргей Калякін? Канечне. Не ведаю роўнага яму арганізатара. А ён жа быў з той камуністычнай кагорты. Працаваў на савецкай рабоце. Але вось вам яскравы прыклад таго, як чалавек з той сістэмы змог пераадолець сваё мінулае і стаць абсалютна праеўрапейскім палітыкам. Таму што ён быў індывідуальнасцю і прыстойным чалавекам. Працаваць яму даводзілася з такімі прайдзісветамі, якіх яшчэ пашукаць трэба. Я пра яго працу ў выканкаме Савецкага раёна. Што значыць аналітычны розум і жаданне працаваць для народа? Вось менавіта гэтай магчымасці яго і пазбавілі.

А Павел Севярынец? Інтэлігентны, эрудыраваны, а які тактоўны. Дык яго ж прэсуюць са студэнцкай лавы. Завошта чалавека трымаюць у турме? Рытарычнае пытанне, вядома. Я хвалююся за яго вельмі, таму што здароўе ў яго няважнае і да турмы было. Вельмі спадзяюся на вызваленне Паўла на любых умовах.

Сёння, на мой погляд, Франак Вячорка па праве займае першае месца ў палітычным бамондзе. Я яго памятаю яшчэ ліцэістам. Ён ужо тады быў самы прыкметны на фоне аднагодкаў. Многія паняцця не маюць, што Франак быў і актывістам на вулічных акцыях. Задоўга да падзей 2020-га яго закінулі ў адзін з першых бусаў, які быў на балансе ў тагачасных сілавікоў, і так збівалі падгалоўнікам ад сядзення, што зламалі яму руку.

А ці шмат хто ведае, як яго сілком завезлі ў вайсковую часць, каб ён служыў? Тады ўлады такую ​​тактыку выкарыстоўвалі супраць моладзевых актывістаў. Так Франак і там без справы не сядзеў. Пісаў пра парадак у войску. Камандзір часці яго ненавідзеў за гэта. Яго можна зразумець: служыў сабе, а тут прывезлі на яго галаву палітычнага.

«Пачуўшы беларускую гаворку, нейкі ўкраінец пачаў на ўвесь голас клікаць на нас паліцыю»

«НН»: Вы напрыканцы 2021-га з'ехалі ва Украіну, а праз два месяцы там пачалася вайна. Дзе вы яе сустрэлі?

ЛЛ: У Краматорску. Адправілася 23 лютага 2022-га туды ў камандзіроўку. Папрацавала з мясцовым аператарам у горадзе, а ноччу пачалося. Тое, як страшна бамбілі і спрабавалі акружыць прыфрантавы горад, у якім знаходзіліся штаб і стратэгічны аэрадром, напэўна, няма сэнсу расказваць. Мяне сярод іншага ўразіла, наколькі гэта гучна. Не толькі выбухі, але і самалёты, і ракеты. Дык я яшчэ пры гэтым выходзіла на сувязь са студыяй падчас жывога эфіру.

Калі прыехала ў Кіеў, уразіла, як ён апусцеў. На захад рухаліся машыны, цягнікі, аўтобусы… На вакзалах натоўпы народа штурмавалі цягнікі… Тады горад бамбілі. Ракеты ляцелі ў цэнтр на Вярхоўную раду, іх збівалі, і яны амаль кожную ноч падалі ў нас у Дарніцкім раёне на левым беразе Дняпра. 

Павялічыць

«НН»: Цяжка было выбрацца?

ЛЛ: Проста немагчыма. Са мной яшчэ і кот быў, і нага амаль нерухомая. Я ж у дзень інаўгурацыі Лукашэнкі ўпала з вышыні падчас разгону і, як потым высветлілася, атрымала множныя пераломы ў ступні. Так яшчэ і праз пару дзён захварэла на ковід. Мы тады сустракалі людзей з турмаў, а яны выходзілі ўсе хворыя з кашлем. Цяжка выкарабквалася, з ускладненнямі. Не далячылася.

Павялічыць

У Польшчу атрымалася з'ехаць дзякуючы таму, што двое маіх польскіх калег заехалі да мяне ў госці пасля здымак. У машыне было месца, і нас з Генрыхам (кот Любові Лунёвай. — НН) забралі з сабой. Дарога — гэта блокпасты, па баках перыядычна мінныя палі, загорнутыя ў тканіну назвы населеных пунктаў і рэк, на рэкламных шчытах пажаданні рускаму Івану адправіцца ўслед за караблём.

На адным скрыжаванні стаяць заплаканыя людзі. Толькі што разбамбілі аэрадром у Вінніцы. Да разбуранага будынка аэрапорта не падпускаюць. Праехалі адтуль машыны хуткай дапамогі. Паліцыянт ціха сказаў мне, што ў жывых нікога не засталося. Вязуць знявечаныя астанкі для генетычнай экспертызы. А людзі ўсё стаялі і чакалі вестак аб сваіх сваяках.

Неяк мы вялі стрым на вакзале ў Хэлме. І раптам нейкі ўкраінец, пачуўшы беларускую гаворку, пачаў на ўвесь голас клікаць паліцыю. Раптам мы дыверсанты? Падышлі паліцыянты, просяць дакументы, а эфір жа працягваецца. Потым аказалася, што шэф-рэдактар ​​ньюсрума не зрабіў ніякіх дакументаў для нас ад рэдакцыі. А мы ж у памежнай зоне з беларускімі пашпартамі і на машыне з гродзенскімі нумарамі. Такая арганізацыя працы была. У гатэлях нам таксама нумары загадзя не забраніравалі. Там шмат было тады паліцыянтаў і памежнікаў. Мы прыязджалі, страшэнна стомленыя, у гатэль пасярод ночы і ўмольвалі даць хоць адзін нумар на дваіх.

«Адчула і мобінг, і нявыплаты, і іншае хараство прэсінгу»

«НН»: Вы сказалі, што ў 2020-м сур’ёзна зламалі нагу. Ці вылечылі яе?

ЛЛ: Дапамогу на лячэнне не атрымала ні я, ні мой сын (ён працаваў аператарам на «Белсаце» — НН). А ён быў моцна збіты, ключыца вывіхнута, разрыў звязак. Гэта губазікаўцы пастараліся пры затрыманні, калі ён здымаў разгон шэсця на Дзяды. І потым яго збівалі падчас арыштаў. Вядома, не тое што санаторый, але хаця б агляд лекара не перашкодзіў бы. Дырэктарка Агнешка Рамашэўская сказала мне, што няма такой магчымасці. Дзякуй, што далі пажыць у пакойчыку ў трохпакаёвай службовай кватэры. А пасля таго, як я прыехала з Украіны, шэф-рэдактар паведаміў, што памеры ганарараў для мяне будуць беларускія, а не польскія. Але я і гэтага не атрымала ў поўным аб'ёме. 

«НН»: А з гэтым пытаннем да кіраўніцтва вы звярталіся?

ЛЛ: Калі ты ў чужой краіне, без грошай, без працы і табе кажуць, што трэба вызваліць пакойчык у службовай кватэры, дык да каго ж яшчэ звяртацца? Наогул, пры ранейшым кіраўніцтве ў ньюсруме панавала нездаровая абстаноўка. У першую чаргу змушаныя былі сысці тыя, да якіх не дацягнуліся рукі сілавікоў на радзіме. Насамрэч сышлі добрыя супрацоўнікі, якія проста працавалі, не ўвязваліся ні ў якія сваркі.

Я таксама на сабе адчула і мобінг, і нявыплаты, і іншые хараство прэсінгу — і гэта за працу пад шумавымі гранатамі ці пад бомбамі. Ганарары мінскія, а плаціць за пакой трэба ж не як у Мінску. Мала таго, што тых ганарараў і так не хапала, каб заплаціць за пакой, дык іх яшчэ і паўгода не выплочвалі. Скончыліся ўсе запасы хутка, і часам бывала зусім цяжка. А пенсію мне далі, але заплаціць за пакой гэтага не хопіць — 9 злотых і 45 грошай (каля 2 еўра — НН).

Павялічыць

«НН»: А пасля таго як змянілася кіраўніцтва, як сітуацыя?

ЛЛ: Калі прыйшла фінансавая праверка, якая перарасла ў пракурорскую, то кагосьці адразу звольнілі, хтосьці сам звольніўся і паступова абстаноўка стала нармалізоўвацца. У супрацоўнікаў з’явілася надзея на справядлівасць. А для людзей гэта важна. Бо гэта недапушчальна, каб у творчым калектыве ўстанаўліваліся такія парадкі, як на зоне. Павінна быць творчая атмасфера і працаваць прынцып прафесіяналізму, а не лаяльнасці. Інакш такое СМІ не будзе мець поспеху. І СМІ не павінна быць нечым рупарам, інакш гэта тое ж БТ.

Ці можна давяраць допісам пра тое, што на «Белсаце» ўсё дрэнна, канал гіне, Аліна Коўшык (новая кіраўніца тэлеканала «Белсат». — НН) робіць усё, каб яго закрыць? Спачатку была кампанія нейкіх лістоў у міжнародныя структуры, якія ачарняюць новае кіраўніцтва. Потым з'явіліся допісы аб тым, што на «Белсаце» ўсё стала горш. Непрыемна, што такое напісаў і супрацоўнік з вэб-рэдакцыі. Пры гэтым спакойна працягвае працаваць і ні на што не скардзіцца.

Спадзяюся, што рэформы будуць даведзены да канца і «Белсат» зойме сваю нішу сярод найлепшых СМІ. Былая дырэктарка Агнешка Рамашэўская ўвесь час казала пра тое, што без яе не будзе «Белсата». Але нядаўна рэдакцыю наведалі паслы некалькіх краін, а таксама міністр МЗС Радаслаў Сікорскі, і ён заявіў, што будзе асабіста сачыць, каб «Белсат» меў фінансаванне з бюджэту.

«Сёння для мяне, калі жыць з кімсьці разам, то толькі з тым, з кім немагчыма развітацца»

«НН»: Журналісты шмат у якіх СМІ апынуліся ў такой сітуацыі, калі ў іх не было асаблівага выбару. Рэзка скараціўся медыйны рынак. І вось многія працуюць на знос. 

ЛЛ: Пра працу на знос і пра модную зараз тэму пра выгаранне з такімі ненармальнымі, як я, казаць няма сэнсу. Я так усё сваё жыццё прапрацавала. На мой погляд, галоўная праблема зараз у СМІ заключаецца ў тым, што амаль усе яны прызнаны «экстрэмістамі», а аўдыторыя знаходзіцца ў Беларусі. Як узяць каментар у чалавека? Як зрабіць спасылку на крыніцу інфармацыі, каб нікога не падставіць? Даводзіцца пісаць нешта накшталт «нашы крыніцы паведамляюць». Але і так таксама быццам не вельмі.

Або іншая праблема. Успомніце кейс Мельнікавай. Адно за адным тры СМІ запар бяруць інтэрв'ю ў невядомага чалавека. Хоць адзін журналіст праверыў інфармацыю, якую яна паведаміла? Або, напрыклад, чалавек, баючыся выдачы ў Беларусь за фінансавае крымінальнае злачынства, пачынае раздаваць інтэрв'ю і расказваць, што ён ахвяра палітычнага пераследу. Хтосьці правяраў ягоныя «доказы»? Не. Усё напісана з яго слоў. Чаму? А хто павінен памятаць аб стандартах журналістыкі? А вось калі іх выконваць, то ніякія прайдзісветы не змогуць выкарыстоўваць СМІ ў сваіх мэтах.

«НН»: Вы жывяце адна. Ці адчуваеце сябе самотнай?

ЛЛ: Як казала мая бабуля: «Дурному не сумна і самому».

Я не ведаю, як можна ўпадаць у дэпрэсію ад таго, што ты жывеш адзін. Колькі не прачытана кніг, колькі не праслухана опер, колькі не прагледжана выстаў, колькі гарадоў не ўбачана, а колькі яшчэ пасядзелак з сябрамі наперадзе! 

Павялічыць

Мне пашанцавала, я адчула каханне і ведаю што гэта такое. Мусіць, у кожным узросце многае ўспрымаецца па-рознаму. Сёння для мяне, калі жыць з кімсьці разам, то толькі з тым, з кім немагчыма развітацца. 

У 2020-м былі мае арышты, арышты майго сына, маіх сяброў, страшнае ДТЗ. Але ён даў мне яшчэ сёе-тое — новае пачуццё блізкасці са сваім народам. Калі чытаеш нейкія разборкі ў фэйсбуку, то добра б успомніць як прыязджалі ў Жодзіна людзі, здымалі па аб'яве кватэры і стаялі каля СІЗА ноччу, каб незнаёмы чалавек, які выйдзе адтуль, мог у той кватэры паесці, прыняць душ і паспаць у чыстым ложку. А потым яго завязуць, куды ён скажа. Мне пасля гэтага ўжо не так страшна, што нехта не ведае, якую цану заплацілі беларусы і працягваюць плаціць. Галоўнае, што мы зараз самі ведаем, якія мы. Вось менавіта гэта дае мне надзею на лепшае. Прабачце за такі пафас.

• 9
• 1
• 1
• 3
• 0
• 2
• 0
• 1