Navukoŭcy rasšyfravali hienom palaŭničaha-źbiralnika, jaki žyŭ 7 tysiač hadoŭ tamu na terytoryi Ispanii.
Indyvid atrymaŭ umoŭnaje imia Ła Brańja 1 (La Braña 1) — pa miescy, dzie byli znojdzienyja jaho pareštki, heta značyć u prychodzie Ła Brańja. Viadučy aŭtar daśledavańnia Karles Łałuesa-Foks ź Ispanskaj nacyjanalnaj daśledčaj rady śćviardžaje, što Ła Brańja 1 mieŭ ciomnuju skuru i błakitnyja vočy.
Staražytny palaŭničy-źbiralnik žyŭ u epochu miezalitu, jaki taksama viadomy jak siaredni kamienny viek. Miezalit doŭžyŭsia z 10 da 5 tysiačahodździaŭ nazad, išoŭ za palealitam i papiaredničaŭ niealitu. Na zychodzie siaredniekamiennaha vieku na Blizkim Uschodzie pačali źjaŭlacca sielskaja haspadarka i žyviołahadoŭla.
Z prychodam niealitu čałaviek źmianiŭ svoj racyjon charčavańnia, pačaŭ užyvać bolš vuhlavodaŭ, a taksama čaściej chvareć roznymi chvarobami, jakija pieradajucca ad pryručanych žyvioł. Z-za hetaha ŭźnikała masa mietabaličnych i imunałahičnych prablem, jakija pakinuli adbitak u hienomie.
Uzor DNK navukoŭcy vyniali z zuba mudraści staražytnaha čałavieka.
Paśla daśledavańnia hienomu paśladoŭnaści DNK Ła Brańja 1 paraŭnali z dadzienymi pa hienomu inšych pradstaŭnikoŭ kamiennaha vieku, u liku jakich byŭ Otcy Ajsman - ledzianaja mumija, znojdzienaja ŭ Tyrolskich Alpach u 1991. Akramia hetaha hienietyčnuju infarmacyju Ła Brańja 1 paraŭnali z DNK 35 sučasnych jeŭrapiejcaŭ.
Adnoj z asablivaściaŭ čałavieka epochi niealitu, roŭna jak i sučasnych ludziej, stała zdolnaść stravavać łaktozu. Adnak palaŭničy-źbiralnik Ła Brańja 1 takoj zdolnaści nie mieŭ.
Heta pakazvaje na toje, što sielskaja haspadarka ŭ časy jaho žyćcia mahła być jašče nie pašyranaja.
Analiz pakazaŭ, što hienietyčnaja supraciŭlalnaść da niekatorych zachvorvańniaŭ, takich, jak suchoty, pnieŭmanija i malaryja, u sučasnych jeŭrapiejcaŭ taksama miełasia i ŭ staražytnych palaŭničych-źbiralnikaŭ.
Z 40 hienaŭ, uciahnutych ŭ pracu imunnaj sistemy, 24 (heta značyć 60 %) byli takimi ž, jak u sučasnych jeŭrapiejcaŭ.
Paraŭnaŭšy svaje vyniki z dadzienymi inšych antrapołahaŭ, Łałuesa-Foks i jaho kalehi pryjšli da vysnovy, što plemia Ła Brańja asimilavałasia na terytoryi Jeŭropy i pakłała pačatak bolšaści sučasnych śvietłaskurych jeŭrapiejcaŭ.
«Hety indyvid źjaŭlajecca nośbitam afrykanskich hienaŭ, jakija adkazvajuć za adcieńnie skury. A značyć, jaho skura amal napeŭna była smuhlavaj.
Choć my nie možam pakul skazać dakładna, — raspaviadaje Łałuesa-Foks. — Ale bolš za ŭsio nas ździviŭ toj fakt, što hienietyčny kod utrymlivaŭ hiennyja varyjacyi, jakija determinujuć błakitny koler vačej, jaki siońnia sustrakajecca tolki ŭ žycharoŭ Paŭnočnaj Jeŭropy».
Navukoŭcy mierkavali, što nośbity hienaŭ błakitnych vačej ŭpieršyniu prybyli ŭ Jeŭropu kala 5 tysiač hadoŭ tamu.
Staražytnyja ziemlaroby choć i mieli ciomnuju skuru, jak i ŭsie vychadcy z Afryki, byli śvietłavokimi.
Takim čynam, možna śćviardžać, što śvietłaja skura źjaviłasia paźniej, jak śledstva mihracyi na paŭnočnyja terytoryi.
Kamanda hienietykaŭ pryjšła da vysnovy, što najbolš blizkimi naščadkami ispanskich palaŭničych-źbiralnikaŭ siońnia źjaŭlajucca karennyja žychary paŭnočnajeŭrapiejskich krain, takich jak Šviecyja abo Finlandyja. Akramia taho,
akazałasia, što Ła Brańja 1 maje ahulnaha prodka z pasialencami niealityčnaj stajanki Malta kala voziera Bajkał,
hienom jakich byŭ rasšyfravany ŭ listapadzie 2013.
Daśledčyki vyznačyli, što pieršyja palaŭničyja-źbiralniki pieravažna siłkavalisia miasam i atrymlivali bolšuju častku vitaminaŭ (u tym liku i vitamin D) ź ježy žyviolnaha pachodžańnia.
Śvietłaja skura źjaviłasia ŭ ludziej z raźvićciom ziemlarobstva i z-za pieravahi raślinnaj ježy nad žyviolnaj, kali bolšuju častku racyjonu składali vuhlavody.
Sučasnyja jeŭrapiejcy, jakija ŭžyvajuć šmat miasa, ryby i jajek u jakaści asnoŭnaj krynicy vitamina D, mienš zaležać ad soniečnaha śviatła, taksama źjaŭlajecca krynicaj hetaha vitamina. Tamu
hieahrafičnaja pałasa pražyvańnia, robiać vysnovu navukoŭcy, nie źjaŭlajecca klučavym faktaram u depihmientacyi (aśviatleńni) skury, u adroźnieńni ad dyjety.
«Dadzienyja pakazvajuć, što isnuje hienietyčnaja bieśpierapynnaść u papulacyjach Centralnaj i Zachodniaj Jeŭrazii. Našy vyniki całkam adpaviadajuć z vynikami šmatlikich raskopak u Jeŭropie i Rasii», - paviedamlaje Łałuesa-Foks, čyj artykuł u suaŭtarstvie z kalehami z Danii, niadaŭna vyjšaŭ u časopisie Nature.
U piačory na terytoryi prychodu Ła Brańja, hłybinia jakoj składaje 1500 mietraŭ nižej za ŭzrovień mora, byli znojdzienyja pareštki jašče adnaho palaŭničaha-źbiralnika, prybliznaha adnahodka Ła Brańja 1. Jamu dali imia Ła Brańja 2, i hienietyčny kod hetaha indyvida budzie rasšyfravany ŭ bližejšyja hady.
Kamientary