«Polšča dla chłopca — kvitok u adzin kaniec na 10+ hadoŭ». Kudy pastupajuć dzieci ajcišnikaŭ
Ajcišniki z ZŠA adpraŭlajuć dziaciej vučycca, naprykład, na elektrykaŭ, bo «razumovuju pracu voźmie na siabie ŠI». Devby.io parazmaŭlaŭ z baćkami (eks-) staršakłaśnikaŭ z Biełarusi.

Wrocław University of Science and Technology, miechmat. «Tak udała lecišča na viedy ja jašče nie mianiaŭ»
Viktar, IT-kansultant, 30 hadoŭ dośviedu kamiercyjnaha prahramavańnia; łakacyja — Polšča:
Krychu bolš za try hady tamu ja pieravioz siamju ŭ Polšču, i vielmi ŭdała — nieŭzabavie zakryli pryvatnyja škoły ŭ Biełarusi. Raniej jašče dziakujučy kavidu i dystancyjcy ja zrazumieŭ, što z adukacyjaj u krainie biada: zamiest navučańnia pa fizicy dzieci vykonvajuć cyrkavyja numary na zapaminańnie biessensoŭnych frahmientaŭ tekstu pad vyhladam aznačeńniaŭ. Pieraviali svaich dziaciej u pryvatnuju bilinhvalnuju himnaziju — ale heta vidavočna byŭ časovy varyjant.
Pierad adjezdam ja pradaŭ lecišča — i na hetyja hrošy adpraviŭ dziaciej u pryvatnuju škołu pa prahramie mižnarodnaha bakałaŭryjatu (miescy dla nas tam znajšli ź ciažkaściu — usio zaniata). Starejšaja škołu paśpiachova skončyła (małodšy jašče ŭ pracesie), zdała pa pašyranaj prahramie matematyku i fiziku. Vypusknych bałaŭ chapiła dla pastupleńnia na miechmat palitechniki, jana ž WUST.
Vybirała dačka sama. Na prapanovu razhledzieć Computer Science adkazała koratka: heta nie majo. Ja nie nastojvaŭ.
Viadoma ž, ja pachvaliŭsia znajomym palakam pośpiechami dziciaci, i byŭ niekalki źbiantežany — reakcyja była takaja, byccam dačka palacieła na Miesiac. Dla mianie heta vyhladała nievierahodna dziŭna: usio majo žyćcio ŭ Biełarusi matematyki i carkoŭnyja pacuki byli sinonimami. Tak što jość ćmianaje adčuvańnie, što tak udała lecišča na viedy ja jašče nie mianiaŭ.
Vučycca dačce vielmi padabajecca.
Žachi pra ŠI ja nie padzialaju: vynachodnictva aŭtamabila «zabiła» vozčykaŭ, zatoje źjavilisia kiroŭcy. Dzietak ja nie nakiroŭvaju, uvieś moj upłyŭ zvodzicca da taho, što vyšejšaja adukacyja — abaviazkova. A ŭžo čym mienavita zajmacca, dzieci vyznačajuć sami, u zaležnaści ad ich koła intaresaŭ. Maja ž zadača — dać im mahčymaść pasprabavać i vybrać. Tamu ja ŭsialak zaachvočvaŭ ich intares i da muzyki, i da malavańnia, i da historyi z hieahrafijaj.
Babuli, viadoma, choram prapanoŭvali prafiesiju doktara, što, zrešty, nie dziŭna — adna ź ich sama doktar. Dzieci nie acanili: im padabajecca fizika z chimijaj. Starejšaja doŭha vahałasia i vybrała fiziku. Małodšy jašče vybiraje.
Ci varta było zamaročvacca ź bilinhvalnymi škołami? Ja liču, što tak. Dźvie movy svabodna, u dadatak da ruskaj i biełaruskaj. Aboje dziaciej čytajuć u aryhinale pra padarožžy Froda Behinsa, małodšy zachapiŭsia fantastykaj, hladzić filmy tolki na anhlijskaj, u aryhinale. U dadatak da polskaj i anhlijskaj, dzieci znajomyja ź niamieckaj i ispanskaj. Starejšaja taksama sprabavała svaje siły ŭ francuzskaj. Pa-mojmu niadrenna…
FKSiS BDUIR. «Možna jaho saryjentavać na fiłfak? Nie, viadoma!»
Anatol (dalej u tekście imiony źmienieny), inžynier-prahramist, dośvied u IT — 25+ hadoŭ; łakacyja — Biełaruś:
— Moj starejšy syn skončyć škołu ŭ hetym hodzie. Sumnieńniaŭ, kudy pastupać, u jaho niama — jon choča padavać dakumienty na FKSiS BDUIR.
I pa jaho schilnaściach vybar pravilny, adno biantežyć: i VNU, i sam fakultet, zdajecca, užo daŭno «nie tort». My razhladali b varyjant z navučańniem za miažoj, ale adterminoŭki ad vojska ciapier niama navat u tych studentaŭ, što vučacca ŭ Rasii (a niekalki hadoŭ tamu my b padumali pra Univiersitet ITMO). Dy i žonka nie hatova adpuścić syna ŭ inšuju krainu tak rana (tak-tak, zabicie nas pałkami).
Čamu prahramavańnie — usio prosta: majmu synu heta cikava. Jon sam kaliści zapisaŭsia na hurtok robatatechniki, paźniej sam pajšoŭ na kursy Java (i byŭ u hrupie z darosłymi). Jon hetym žyvie i dychaje, dziŭna šturchać jaho kudyści ŭ inšuju śfieru, bo jon budzie niaščasny ŭsio žyćcio na inšaj pracy.
Tak, ja bačyŭ toj samy artykuł pra toje, što ŭ ZŠA ajcišniki adpraŭlajuć dziaciej vučycca na humanitaryjaŭ. Nu, dla majho syna napisać sačynieńnie abo pierakaz pa ruskaj — piakielnaja praca, a kali žonka za im nie pravieryć pamyłki, sšytak vierniecca čyrvony z adznakaj 10/2. I što, možna jaho saryjentavać na fiłfak? Nie, viadoma!
U santechniki ci elektryki, jak rajać u tym ža artykule? Mnie pašancavała: u maim asiarodździ jość niekalki budaŭnikoŭ, i ja baču, jak niaprosta dajecca im fizičnaja praca ŭ 45+. Nu i znoŭ ža, a chto skazaŭ, što takoje padydzie majmu dziciaci? Nie zaŭvažaŭ za im ciahi navat filtr pad myjkaj pamianiać.
Što da ŠI, jaki moža zabrać pracu ŭ prahramistaŭ, dyk ja liču tak: nie možaš pieraškodzić — uznačal! Chtości ž pavinien raspracoŭvać ŠI. Usie prahramisty dakładna nie źniknuć.
BDU, FSK, sacyjakulturnyja kamunikacyi. «Historyi, kali baćki vybirajuć za dziaciej ich šlach, časta zakančvajucca sumna»
Jahor, QA-inžynier, dośvied u IT — 5 hadoŭ, łakacyja — Biełaruś:
— Syn zakančvaje ŭ hetym hodzie škołu. Płanuje pastupać u BDU na FSK, sacyjakulturnyja kamunikacyi. Vybraŭ sam toje, što jamu bolš padabajecca.
Ja namahaŭsia, kab maje simpatyi i pieravahi ŭ prafiesijach/zaniatkach nie byli vyrašalnym faktaram u jaho vybary. Historyi, kali baćki vybirajuć za dziaciej ich šlach, časta zakančvajucca sumna.
Pieraściaroh nakont kankurencyi z ŠI ni ŭ mianie, ni ŭ syna niama. U mianie značna bolš pieraściaroh, što nie ŠI pracu zabiare, a ideałohija ŭ vyšejšaj adukacyi budzie na pieršym miescy, a prafiesijnaja padrychtoŭka budzie zabiaśpiečvacca pa reštkavym pryncypie. Akramia hetaha, jość i šerah pieraściaroh adnosna raźmierkavańnia, umovaŭ adpracoŭki paśla VNU.
Možna było b sprabavać pastupleńnie za miažu, u Polšču, naprykład. Ale praviły hulni dla vajennaabaviazanych chłopcaŭ takija, što heta kvitok u adzin kaniec jak minimum na 10—11 hadoŭ. Žaleznaja zasłona stanovicca ŭsio bolš adčuvalnaj. I jamu (synu), i nam, baćkam, vielmi nie chočacca zastacca adrezanymi adno ad adnaho na doŭhija hady.
U mianie niama peŭnaści, što ja rablu pravilna, nie nastojvajučy na adjeździe i navučańni za miažoj. Jość tolki ŭpeŭnienaść u tym, što chaču lepšaj budučyni dla dziaciej.
BDU vs BDUIR vs Polšča. «Dakładnyja navuki vučać myślić sistemna, a heta spatrebicca»
Alena, cimlid, u IT — 15+ hadoŭ, łakacyja — Biełaruś:
— Moj syn pakul u 10 kłasie — u jaho jašče ceły hod navučańnia napieradzie. Ale nad tym, kudy pastupać, užo dumaje. Varyjanty takija:
- na FPMI ŭ BDU, tamu što tam navučaŭsia muž, a jon maje aŭtarytet u syna. Pieraściarohi — što ŭzrovień adukacyi ŭžo nie taki, jak raniej;
- u BDUIR na FKSiS abo FITU. Pieraściarohi tyja ž, plus vodhuki znajomych, čyje dzieci vučacca tam ciapier, nie ciešać;
- u technałahičnyja VNU Polščy — pakul takaja dumka (i kankretnyja varyjanty pa VNU) ahučvajucca aściarožna, bo heta aznačaje pierajezd nazaŭsiody (my nie ciešym siabie nadziejaj, što paśla 27 hadoŭ małady čałaviek, jaki advučyŭsia i pačaŭ/pabudavaŭ karjeru ŭ Polščy, raptam zachoča viarnucca žyć u Biełaruś).
Svoj vybar prafiesii syn robić, zychodziačy z taho, što jamu lohka dajucca dakładnyja navuki. U vas ža było intervju z Aleham Chusajenavym, u jakim toj rekamiendavaŭ vučyć dziaciej matematycy i fizicy, tamu što popyt na takich śpiecyjalistaŭ zaŭsiody «vielmi vysoki». My z mužam całkam zhodny: dakładnyja navuki vučać vas myślić sistemna, a heta spatrebicca, jakuju b śpiecyjalnaść vy paśla ni vybrali.
Z-za ŠI nichto z nas nie turbujecca — nu i niachaj zabiare častku niejkaj pracy, źjavicca ž šmat inšaj. Heta jak z vynachodnictvam kampjutara: tak, mašynistki źnikli, ale źjaviłasia šmat inšych prafiesij. Ja ŭžo maŭču pra toje, što ŠI — heta instrumient čałavieku ŭ dapamohu, a nie kankurent.
Technałahičnaja VNU u Polščy. «Pravodziŭ šmat sumoŭjaŭ i razumieju, chto budzie dobrym śpiecyjalistam, a chto nie vielmi»
Usievaład, raspracoŭščyk, u IT — 20+ hadoŭ, łakacyja — Polšča:
— Hladzieć u bok vyšejšaj techničnaj adukacyi dla syna (zaraz jon student) my pačali jašče ŭ siaredniaj škole. Ja sam raspracoŭščyk, pravodziŭ šmat sumoŭjaŭ i dobra razumieju, chto budzie dobrym śpiecyjalistam, a chto nie vielmi. U syna kłasičny techničny skład rozumu plus jość intares da IT.
Vybar pamiž adukacyjaj u BDUIR abo ŭ polskaj technałahičnaj VNU byŭ vidavočny, asabliva ŭ situacyi, kali žyćciovyja intaresy ŭ bližejšy čas źviazany z Polščaj.
Ja sam navučaŭsia ŭ BDUIR, i adukacyja tam zdavałasia adstałaj ad času navat tady. A jak pakazvaje dośvied byłych adnakłaśnikaŭ syna — i praz 25 hadoŭ ničoha istotna nie źmianiłasia: vykładčycki skład nie samy prahresiŭny, maładyja i praktykujučyja źjechali, šmat lišnich pradmietaŭ.
Naprykład, u syna niama anivodnaha nieprofilnaha pradmieta, nie źviazanaha ź jaho śpiecyjalnaściu (i pry hetym u jaho davoli ščylny hrafik), u toj čas jak u BDUIR na kibierbiaśpiecy praciahvajuć vučyć historyi i litaratury, jak u škole.
Śpiecyjalnaść syn vybiraŭ sam — jana pierśpiektyŭnaja i adpaviadaje sučasnym realijam.
Kamientary
Inšy ŭzrovień im niepatrebny.