A ciapier tak možna? Jak historyk trapiŭ u Wargaming, zamacavaŭsia ŭ IT i ŭžo nie baicca ni kryzisaŭ, ni ŠI

«Kursaŭ hiejmdyzajnu ja nie skančvaŭ»: šlach u IT

— Pa adukacyi ja historyk, vučyŭsia na histfaku BDU. I navat paśpieŭ niejki čas historykam papracavać, choć u mianie i nie było abaviazkovaha raźmierkavańnia. Pracavaŭ i ŭ muziei, i vykładčykam historyi. Ale praź niejki čas heta praca vyklikała rasčaravańnie. Pytańnie navat nie ŭ hrošach, a ŭ tym, čym ty zajmaješsia, u samim pracoŭnym pracesie.

U realijach Biełarusi, u sistemie, praca historykam nie prynosić ni hodnaha dachodu, ni niejkaj asałody. Choć sama vučoba na histfaku asałodu prynosiła.

U biełaruskuju ajcišku ŭ svoj čas pryjšło davoli šmat historykaŭ. Va ŭsialakim razie, ja viedaju pra mnohich takich ludziej. Moj šlach vyhladaŭ tak.

Ja daŭno cikaviŭsia kampjutarnymi hulniami, rabiŭ usialakija drobnyja mody, žyŭ u hetaj temie, kantaktavaŭ z uciahnutymi ŭ jaje ludźmi. U peŭny momant, niedzie ŭ 2013 hodzie, jany mnie i skazali: «Čaho ty łuchtoj niejkaj zajmaješsia i nie idzieš zajmacca kampjutarnymi hulniami? Tym bolš tam ludziej nie chapaje, jość vakansii. Pachadzi pa sumoŭjach. Projdzieš — trapiš, nie projdzieš — nie trapiš».

Ja padaŭsia na niekalki vakansij i z adnoj ź ich adhuknulisia. Trapiŭ na sumoŭje ź niekalkich etapaŭ, i praz dva tydni atrymaŭ svoj pieršy ofier ad Wargaming.

Adznaču, što ja šukaŭ u pieršuju čarhu vakansii, jakija byli źviazany i sa stvareńniem hulniaŭ, i z historyjaj. Ja trapiŭ na pazicyju histaryčnaha kansultanta, jakaja prykładna 50/50 składałasia z pracy historyka i hiejmdyzajniera. U hulniavych prajektach, nad jakimi ja pracavaŭ (World of Tanks, World of Warships, Total War Arena) nielha było štości rabić pa hulni, nie razumiejučy historyju.

Z majho humanitarnaha bekhraŭndu prydalisia nie tolki histaryčnyja viedy. U hiejmdyzajnie treba vieści dakumientacyju, kamunikacyi ź ludźmi vielmi šmat. Takija navyki taksama vielmi karysnyja ŭ hetaj pracy. Hiejmdyzajnier zajmajecca nie tolki čymści techničnym. Jašče treba ŭmieć danieści svaju dumku da tych, chto budzie jaje realizoŭvać na praktycy — da prahramistaŭ, mastakoŭ i astatnich. Biezumoŭna, u pieršuju čarhu hiejmdyzajnieru treba viedać kuču techničnaj infarmacyi. Ale raźvityja navyki pracy ź ludźmi taksama vielmi karysnyja, kali ty kamuści što-to davodziš.

Składanaści pry pierachodzie ŭ hiejmdyzajn byli tymi ž, ź jakimi sutykajecca luby čałaviek, jaki vyvučaje niešta novaje. Technična ja nie byŭ zusim užo prafanam, ale pryjšłosia vyvučać kuču absalutna dla mianie novaha. Dy i ŭ cełym, pracujučy hiejmdyzajnieram navat 10-15 hadoŭ, ty ŭvieś čas pavinien čamuści vučycca, zasvojvać niešta novaje.

Praca histaryčnaha kansultanta ŭ Wargaming mieła peŭnyja adroźnieńni ad pracy typovaha hiejmdyzajniera. Naprykład, treba było zajmacca arhanizacyjaj pajezdak u muziei i kalekcyi vajskovaj techniki ŭ roznych krainach. Tankabudavańniem u śviecie zajmałasia nie tak užo i šmat krain. Tym nie mienš, supracoŭniki kamandy jeździli ŭ Vialikabrytaniju, ZŠA, Francyju, Hiermaniju, Polšču, Šviecyju, Čechiju, Vienhryju, Šviejcaryju, Finlandyju, Izrail, Kitaj. Niedzie ŭ šeść-vosiem krain z hetaha śpisu daviałosia źjeździć samomu.

U kamandziroŭkach prychodziłasia zajmacca vymiareńniem bronietechniki, zboram, apracoŭkaj i zachavańniem infarmacyi ab joj, a zatym — pieradačaj hetaj infarmacyi mastakam, jakija stvarajuć ličbavyja viersii hetych tankaŭ. Zajmaŭsia jašče i farmiravańniem hulniavych halin hetaj techniki z punktu hledžańnia hiejmdyzajnu.

Wargaming — heta vialikaja karparacyja, tamu padobnaja praca ŭ joj raźbita na kuču roznych etapaŭ, u joj zadziejničana kuča ludziej. I ty pracuješ u hetym miechaniźmie šrubkom z peŭnym funkcyjanałam. U adroźnieńnie ad mienš bujnych kampanij, u jakich mnie prychodziłasia pracavać paźniej i dzie vielmi mnohija raznastajnyja zadačy prychodzicca vykonvać samomu.

Jašče adna z častak pracy hiejmdyzajniera — heta manietyzacyja. Ale va umovach bujnych karparacyj kštałtu Wargaming ty maješ da hetaha častkovaje, uskosnaje dačynieńnie. Jość inšyja ludzi, jakija prymajuć źviazanyja z manietyzacyjaj rašeńni, realizujuć roznyja etapy. Kuča ludziej, datyčnych da pracesu manietyzacyi pa drabnicach, i ŭsio heta ŭ rešcie rešt farmujecca ŭ adziny puł. U vialikich karparacyjach zaŭsiody tak. Kali ž ty pracuješ u nievialikaj kampanii, dzie pracujuć 5-10-20 čałaviek, hiejmdyzajnier nie prosta datyčny da manietyzacyi, jon jaje realizuje.

Niejkich śpiecyfičnych kursaŭ hiejmdyzajnu ja nie skančvaŭ. Ludzi prosta vučacca. Dosyć lohka stać hiejmdyzajnieram, kali čałaviek zajmaŭsia prahramavańniem. Umoŭna, Unreal Engine chtości viedaje. Heta samaje lepšaje dla kroku ŭ prafiesiju: tady ty bačyš, jak ty možaš realizoŭvać svaje zadumy i rabić hulni. Akramia taho, ty vyvučaješ kanfihi, kuču ŭsialakich techničnych sistem, ź jakimi treba pracavać. U roznych kampanij hetyja sistemy taksama mohuć być roznymi. Jany majuć ahulny korań, ale sa svajoj śpiecyfikaj.

U niejkaj stupieni mnie pašancavała: pracujučy histaryčnym kansultantam u Wargaming, ja atrymaŭ mahčymaść prakačvać skiły hiejmdyzajniera.

Moj kiejs nie adzin taki. Dosyć šmat ludziej u svoj čas stali padobnym čynam hiejmdyzajnierami i prodaktami. Historyki ŭvohule šmathrannyja, dzie ich tolki nie było. Histfak — takaja štuka… Apošniaje, čym zajmajucca biełaruskija historyki — heta historyja i vykładańnie. Asnoŭnaja masa historykaŭ, pracentaŭ 90, syšła ŭ inšyja haliny. Chtości ŭ IT, chtości zajmajecca markietynham, chto čym.

«Robiš niejkuju fiču»: pracoŭny dzień 

U hiejmdevie Product Owner i Game Designer — heta šmat u čym adno i toje ž. Adroźnieńni pamiž imi zaležać ad kampanii. Ale ŭ lubym vypadku hiejmdyzajnier — heta toj, chto zaŭsiody pracuje na miažy pradakt oŭnera, niasie adkaznaść za toj pradukt, jaki jon robić. Hiejmdyzajnier pracuje z mastakami, prahramistami, stavić na ich zadačy, i potym vynik ich pracy źbirajecca vakoł hiejmdyzajniera. U vialikaj karparacyi, moža być, heta nie zusim tak, ale kali kampanija kryšku pamieniej, to ty zajmaješsia ŭsim.

Ja pracavaŭ u mnohich kampanijach, i typovy pracoŭny dzień hiejmdyzajniera ŭ ich zvyčajna vyhladaje tak. Ty vykonvaješ niejkija zadačy, pišaš dakumientacyju, robiš niejkuju fiču, staviš zadačy na mastakoŭ i prahramistaŭ, praviš niejkija bahi ŭ hulni, zajmaješsia kanfihami. Znachodziš u hulni niejkija prablemy — i taksama dadaješ zadačy mastakam i prahramistam. Pastajanna adbyvajucca niejkija zvanki z kalehami, z kiraŭnictvam, jakoje pavinna zaćvierdzić niejkuju fiču.

Heta ŭsio zaležyć ad roznych kampanij, u jakich pracesy pabudavany pa-roznamu. Dzieści na pryniaćcie fičy sychodzić para tydniaŭ zvankoŭ, a dzieści chvilin 20 abmierkavali — i praz hadzinu fiča zaćvierdžana, usio pajšło ŭ pracu.

Cikava, što niejkija kampanii patrabujuć hory dakumientacyi, dzie treba ŭsio heta skłaści, raśpisać dakumientacyju na kožny čych, treba zaćvierdzić koler dla kožnaj knopki. Dzieści naadvarot: raz ty adkazny za heta, robiš usio ledź nie naohuł biez dakumientacyi. Ty pryjšoŭ, skazaŭ mastaku, jakoha koleru knopku namalavać — i na hetym usio i skončyłasia.

Ludzi ž taksama pa-roznamu pracujuć. Kamuści kamfortna ź biurakratyjaj, kamuści bieź biurakratyi. Asabista mnie kamfortna pracavać ź minimalnaj biurakratyjaj, ale ja viedaju ludziej, jakim było niekamfortna ad jaje niedachopu. Naprykład, ad adsutnaści niejkaj dakumientacyi.

«Rabić, a nie prysutničać»: ci moža humanitaryj zaraz stać hiejmdyzajnieram?

Abaviazkova treba atrymlivać techničnyja viedy. Hadoŭ 15 tamu paroh uvachodu byŭ nižej. Kali ludziej nie chapała, ty moh nabyvać viedy ŭžo «ŭ bai». Zaraz čałavieka biez techničnych viedaŭ prosta nie voźmuć. Treba vyvučać ruchaviki albo zajmacca prahramavańniem. U lubym vypadku, nieabchodnaja ŭmova — heta atrymańnie kučy raznastajnych techničnych viedaŭ.

Navat mnie paśla stolkich hadoŭ pracy hiejmdyzajnieram techničnych viedaŭ časam vidavočna brakuje. Pa mahčymaści ja ich starajusia atrymlivać.

U cełym heta univiersalnaje praviła, nie tolki dla historykaŭ: luby čałaviek z prystojnym pakietam techničnych viedaŭ moža znajści svajo miesca ŭ IT. Ceniacca ludzi, jakija ŭmiejuć rabić, a nie prysutničać. Akramia taho, hiejmdyzajnier, viadoma, pavinien lubić hulni. Uparvacca ŭ ich, hulać, u tym liku ŭ toj pradukt, jaki ty robiš. Ale hałoŭnaje, u lubym vypadku, heta atrymańnie techničnych viedaŭ. Čym bolš ich, tym lepš.

Praces stanaŭleńnia hiejmdyzajnieram adbyvajecca značna praściej, kali čałaviek maje niejki ranh prahramista, u ideale pracuje z ruchavikami. Heta techničnaja prafiesija, i zaraz pryjści ŭ jaje «čystamu» humanitaryju nierealna.

Ci dapamohuć hiejmdyzajnieru humanitarnyja viedy? Častkova ja ŭžo adkazaŭ na heta pytańnie vyšej, kali raspaviadaŭ, jak u hetaj prafiesii dapamahajuć raźvityja navyki znosin. Ale ŭ cełym lubyja viedy dapamahajuć. Atrymlivajcie bolš viedaŭ, jak techničnych, tak i humanitarnych. Usio heta dapamoža ŭ žyćci i ŭ pracy.

Ja dumaju, što ŭ žyćci treba zajmacca tym, što tabie cikava. Dapuścim, u vas jość humanitarnaja adukacyja, vy — historyk, psichołah ci, dapuścim, piedahoh. Pry hetym vy ź dziacinstva zachaplajeciesia kampjutarnymi hulniami, zachaplajeciesia prahramavańniem, robicie mody dla hulniaŭ. Takomu čałavieku možna pasprabavać siabie ŭ hiejmdyzajnie.

Ale varta ŭličyć, što prafiesija hiejmdyzajniera praduhledžvaje, što ty sapraŭdy ŭparvaješsia ŭ kampjutarnyja hulni. Heta nie vaśmihadzinny pracoŭny dzień, jon značna šyrej, ty hulaješ pastajanna. Heta častka prafiesii, častka tvajoj pracy, častka žyćcia. Kali ty hetym žyvieš — tabie heta kamfortna. A kali ty hetym nie žyvieš — dla ciabie heta budzie ciažaram. Tamu što atrymajecca, što bolšuju častku žyćcia ty budzieš zajmacca nie tym, što tabie padabajecca.

Ja ŭžo daŭno ŭsprymaju hulni jak častku pracy, heta takaja prafdefarmacyja hiejmdyzajniera. Hulaješ u niejkuju hulniu, u svoj pradukt, naprykład. I navat kali prosta chočaš rassłabicca — usio roŭna zapisvaješ: voś heta treba papravić, tut niešta nie toje, tut niešta złamałasia. I tak da biaskoncaści. Heta pracuje i naadvarot: hulaješ u «čužuju» hulniu, bačyš niešta ŭdałaje, niešta novieńkaje — i dumaješ: o, voś heta treba ŭziać dla našaj hulni. Viadoma, usio ŭžo vynajšli da nas. Ale zastaŭsia nieabsiažny prastor dla schiem, unutry jakich usio heta budzie niejak uzajemadziejničać pamiž saboj.

Sychod z Wargaming, štorm u IT-halinie i roźnica pamiž Biełaruśsiu i Polščaj

U Wargaming atrymałasia tak, što ja doŭha rabiŭ adno i toje ž, nie atrymlivajučy novych viedaŭ. U niejki momant ja usio mienš staŭ zajmacca samoj hulnioj, a usio bolš — histaryčnymi pytańniami. Biez novych viedaŭ raźvićcio ŭ prafiesii spyniłasia. Tamu ja pašukaŭ — i znajšoŭ toje, što mnie było cikaviej. Z taho momantu ja ŭžo źmianiŭ niekalkich pracadaŭcaŭ.

Jašče da pandemii, hoda z 2019, ja pracuju na addalency. Tamu pierajezdy ź Biełarusi va Ukrainu i zatym u Polšču davalisia mnie lohka. Jany nijak nie byli źviazany z pošukam novaj pracy.

Humanitarny bekhraŭnd nie asabliva pieraškadžaje prajści praz kryzisny štorm IT-haliny, jaki pačaŭsia z pandemii COVID u 2020 hodzie i praciahvajecca ŭ ciapierašni čas «ŭvarvańniem» AI u pracu prahramistaŭ. Składana tym, chto tolki pačaŭ pracavać, ludziam ź nievialikim dośviedam vielmi składana ŭtrymacca ŭ industryi.

A ludziej, jakija majuć dastatkova vialiki dośvied pracy, zaŭsiody nie chapaje. Štorm, nie štorm — ich praciahvajuć šukać, ich nie znachodziać. Heta tyčycca nie tolki hiejmdyzajnieraŭ, heta tyčycca ŭsioj haliny, prahramistaŭ, mastakoŭ i hetak dalej. Čym bolš u čałavieka dośvied i čym vyšej uzrovień viedaŭ, tym lahčej jamu znachodzić pracu. Da takoha čałavieka rehularna (zaraz, zrazumiełaja sprava, radziej) buduć prychodzić z prapanovami «pierachodźcie da nas».

Zaraz ja žyvu i pracuju ŭ Polščy. U płanie pracy ŭ paraŭnańni ź Biełaruśsiu ničoha nie źmianiłasia, tym bolš što ja praciahvaju pracavać z umoŭna «našymi», uschodniejeŭrapiejskimi kampanijami. Pry hetym adznaču, što ŭ Polščy ajcišnik nie maje takoha statusu, jak u Biełarusi. Heta prosta adna z prafiesij.

Dla atrymańnia adukacyi prahramista tut navat nie abaviazkova atrymlivać vyšejšuju adukacyju, tut jaho možna atrymać va ŭstanovie kštałtu našaj vučelni. Adukacyja ŭ Polščy idzie ŭ nahu z časam: jość vučelni, naprykład, u jakich dziaciej vučać prahramavańniu z vykarystańniem AI.

Prahramavańnie tut — heta zvyčajnaja techničnaja prafiesija, u jakoj niama ničoha asablivaha. Jana ŭ adnym šerahu ź luboj inšaj techničnaj prafiesijaj: što ty mašyny ramantuješ, što zajmaješsia prahramavańniem — absalutna adnolkavyja adnosiny. Tamu što ŭzroŭni dachodaŭ na «zvyčajnaj», nie ajcišnaj prafiesii plus-minus padobnyja. Ceniacca značna bolš niejkija daktary, śpiecyjalisty, jakija lečać ludziej. Usio astatniaje — heta zvyčajnyja prafiesii. U ajcišnika niama niejkaha bolš vysokaha statusu, u razy bolšaha zarobku.

Jašče adna roźnica ŭ paraŭnańni z pracaj u Biełarusi — heta adnosiny z padatkami i inšymi vypłatami. Tut ty sam adkazvaješ za svaje padatki (padatkovyja dekłaracyi štohod padajuć usie pracujučyja). I, jak by dziŭna heta ni prahučała, u Polščy padatki mienšyja, kali ŭličyć unioski ŭ sistemu sacyjalnaha strachavańnia. Jany zdajucca vialikimi tamu, što vypłaty ŭ ZUS (polski anałah FSAN) robiacca z zarpłaty supracoŭnika. U Polščy ty bačyš, kolki hrošaj u ciabie sychodzić i dumaješ: «uch, jak šmat». A ŭ Biełarusi ty prosta nie bačyš, kolki hrošaj u sumie sychodzić na tvaje padatki i vypłaty ŭ FSAN. Tabie dla vyhladu niejkuju sumu nazyvajuć, ale asnoŭnuju sumu hetych vypłat dziaruć nibyta z pracadaŭca. Chacia zrazumieła, što pracadaŭca hetyja hrošy niedapłačvaje tabie.

Tut ža vyrazna pakazana: pracadaŭca tabie stolki-to zapłaciŭ, i ty vypłačvaješ takija-ta padatki i ŭnioski ŭ ZUS. I ty vyrazna bačyš, kolki hrošaj na heta syšło. Takaja prazrystaść — heta pieravaha. Ty dakładna viedaješ sumu svaich padatkaŭ. A dla 1,5% ad sumy svaich padatkaŭ ty ŭvohule možaš sam vyznačyć, kudy ty chočaš, kab jany pajšli. A jašče jość sistema padatkovych vylikaŭ, jakija tabie viartajucca «žyvymi» hrašyma. Padatkovaja sistema tut nie karaje: kali pamyłka adbyvajecca, tabie ab hetym napišuć, u ciabie spytajuć, tabie dapamohuć.

Upłyŭ AI na prafiesiju 

Upłyŭ AI na IT-industryju zaraz krychu pieraacenieny. Ja dumaju, što heta taki ž techničny instrumient, jak ruchaviki, movy prahramavańnia, tolki novy. Jaki treba vyvučać. Jon nie zrobić za ciabie pracu. Jon prosta ablahčaje jaje, pavialičvaje chutkaść vykanańnia i efiektyŭnaść. Ale zamiest ciabie jon ničoha nie zrobić.

Heta ŭsiaho tolki techničny instrumient, jaki ablahčaje ludziam pracu. My kaliści prydumali koła i zaprehli kania, kab lahčej było ciahnuć hruzy. Bolš hruzaŭ, lahčej ciahnuć. Tut toje ž samaje. Viadoma, možna zapiarečyć, što vynachodstva koła pamienšyła popyt na nasilščykaŭ, jakija pazbavilisia svajoj pracy. Ale adnačasova źjaviŭsia popyt na tych, chto robić pavozki, tych, chto imi kiruje, i na hruzčykaŭ, jakija pavozki zahružajuć i razhružajuć. Tut toje ž samaje. Rynak pracy zaŭsiody mianiajecca, jon nie statyčny.

Na rynku pracy paśpiachovy toj, chto ŭmieje pierabudoŭvać svaju pracu, a nie zajmajecca tolki čymści adnym i bolš ničoha nie viedaje. Hiejmdyzajnier — heta jakraz takaja prafiesija, u jakoj ty ŭvieś vyvučaješ niešta novaje. Tamu dla hiejmdyzajnieraŭ situacyi kštałtu źjaŭleńnia AI — zusim nie prablema. Ja płanuju i dalej jak maha daŭžej zastavacca ŭ hetaj prafiesii i zajmacca hulniami.

• 1
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0