Гісторыя1111

Чаму Горадзен стаў Горадняй?

Гісторык Мікола Волкаў у фэйсбуку расказаў пра заўважаныя ім заканамернасці ў называнні старажытных населеных пунктаў на тэрыторыі сучаснай і гістарычнай Беларусі, прымяніўшы метады параўнальнай лінгвістыкі. 

Стары замак у Гродне. Фота: Wikimedia Commons

«Працуючы разам з калегам над гісторыяй Берасця, высветліў, што назва горада і ў гістарычных крыніцах, і для мясцовага насельніцтва была мужчынскага роду, а з'яўленне формы «Берасце» ў ніякім родзе трэба інтэрпрэтаваць як гістарыяграфічную памылку.

Пры гэтым калегі звярнулі ўвагу на досыць выразна бачную заканамернасць: амаль усе старажытныя рускія гарады маюць назвы ў мужчынскім родзе. Гэта амаль правіла.

Трансфармацыя формы «Городенъ» у «Городно» — не гістарыяграфічная памылка, яна добра бачная па крыніцах XVI стагоддзя. А прычынай гэтага, верагодна, была Літва.

Таксама як з рускімі назвамі мужчынскага роду, уражвае распаўсюджанне жаночага роду сярод ранніх літоўскіх назваў: Крэва, Ліда, Вільна, Коўна і г. д. Можна дастаткова хутка дзясяткі такіх назваў адразу прывесці, згадваючы геаграфію гістарычнай Літвы.

Прычым русіны спрабавалі іх перакручваць у мужчынскі род кшталту: Ковенъ, Кревъ. Пазней з гэтым дапамаглі палякі, для якіх назвы кшталту «Керново» заўжды набывалі мужчынскі род — «Kiernów».

Я быў здзіўлены, калі па крыніцах XV-XVI стагоддзяў разабраўся, што вядомае мястэчка Ракаў пад Менскам называлася першапачаткова «Раково».

Адпаведна, літоўскім уплывам можна патлумачыць і з'яўленне Горадна/Горадні. Атрымліваецца такая цікавая дыхатамія мужчынскага і жаночага, рускага і літоўскага.

Каментары11

  • даведка
    29.01.2025
    «Молочный мир» сделал своим премиальным брендом «ГороденЪ», когда возглавил Гродненский облисполком Владимир Кравцов, уроженец Ленинградской области.
    Который речь на белорусском языке даже по бумажке не смог правильно зачитать.
  • Гарадзенец
    29.01.2025
    Чаму НН піша Гродна, Мінкс замест Горадня, Менск?
  • рабі пільна і зноў будзе Вільна
    29.01.2025
    але літоўская Вільня з нейкага перапуду цяперака мужчынскага роду - Вільнюс

Цяпер чытаюць

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі3

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі

Усе навіны →
Усе навіны

Дзяўчына хацела арандаваць у Мінску стыльную двухпакаёўку за $380, але западозрыла нядобрае

Пяць гучных дыкпік-скандалаў апошніх гадоў12

«Пакуль пашпарт дзейнічае». Эмігранты пра тое, ці не страшна ім адпраўляць у Беларусь дзяцей на летнія канікулы1

Жыхары райцэнтра ў Віцебскай вобласці гадамі скардзяцца на дрэнную ваду

Расія нарошчвае вытворчасць «шахедаў» і неўзабаве зможа запусціць 2000 за адну ноч11

У Італіі 78-гадовы мужчына «ажыў» праз 30 хвілін пасля спынення сэрца4

У Цюменскай вобласці «герой СВА» забіў сваю жонку ў дзень вяселля11

«Хацеў выратаваць хаця б нейкую колькасць людзей». Дачка беларуса, затрыманага па справе «Беларускага Гаюна», расказала пра бацьку6

«Неверагодны спектакль крывадушніцтва». Дзмітрый Гурневіч абурыўся ажыятажам вакол скандалу на канцэрце Coldplay25

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі3

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць