З 1 ліпеня ва ўсіх крамах запрацуюць новыя правілы — тлумачым, як цяпер рабіць пакупкі
У Беларусі будуць змены пра пакупцы некаторых тавараў. Ужо з 1 ліпеня для ўсіх крам краіны ўводзіцца абавязковае правіла па сканаванні спецыяльных QR-кодаў на пэўных прадуктах. Новаўвядзенне закране не толькі касіраў, але і карыстальнікаў кас самаабслугоўвання.
Некаторыя крамы ўжо пачалі тэставаць сістэму сканавання, але без нюансаў пакуль не абыходзіцца. Як гэта працуе, расказвае Tochka.by.

Для чаго патрэбна спецыяльная маркіроўка
Як растлумачылі Tochka.by у Міністэрстве па падатках і зборах, маркіроўка тавараў адмысловымі кодамі патрэбна для таго, каб змагацца з падробкамі і незаконным абаротам прадукцыі. Двухмерны код Data-Matrix дазваляе пакупнікам пераканацца ў якасці і легальнасці тавару.
Сістэма з кодамі працуе не толькі ў Беларусі, але і ў краінах ЕАЭС (Арменіі, Казахстане, Кыргызстане і Расіі).
Згодна з пастановай Саўміна, маркіроўцы падлягаюць такія тавары, як:
- чай, кава, малочная прадукцыя, раслінны алей, ікра
- сокі, вада, газіроўкі
- піва, слабаалкагольныя напоі
- абутак, тавары лёгкай прамысловасці, футравыя вырабы, гадзіннікі
- маторнае масла, шыны і покрыўкі пнеўматычныя гумовыя новыя, мыйныя сродкі
- вадкасці для электронных сістэм курэння
- ноўтбукі, планшэты, прынтары, мабільныя тэлефоны, маніторы, тэлевізары і іншае.
Як часта ў беларускіх крамах былі праблемы з няякаснай і нелегальнай прадукцыяй, у міністэрстве не ўдакладнілі.
Як зменіцца праца кас самаабслугоўвання
Зараз для таго, каб купіць пэўны тавар, неабходна будзе сканаваць два коды: звычайны штрых-код (GTIN) і дадатковы — DataMatrix. Пра гэта вас «папросіць» сама каса самаабслугоўвання (далей — КСА).
У той жа час у МПЗ удакладнілі, што некаторыя мадэлі КСА могуць сканаваць толькі QR-код і здабываць з яго патрэбную інфармацыю па звычайным GTIN.
Калі раптам спецыяльны код не счытваецца, пакупнік можа звярнуцца да кансультанта або касіра.
У сувязі з такімі навінамі ўвесь парк касавага абсталявання, у тым ліку і касы самаабслугоўвання, падлягаюць замене або абнаўленню. Як запэўнілі ў МПЗ, гэтыя работы ў крамах ужо завяршаюцца.
Акрамя таго, зменяцца і чэкі, якія выдаюцца на рукі. Цяпер у іх з'явяцца новыя QR-коды, якія можна будзе прасканаваць тэлефонам, каб такім чынам праверыць легальнасць прадукту.
Ці варта чакаць чэргаў?
Адказваючы на пытанне аб тым, ці варта чакаць чэргаў у крамах, у МПЗ адзначаюць, што казаць пра гэта пакуль заўчасна.
«Калі ў крамах абнавілі касавае абсталяванне, навучылі персанал і наладзілі ўсе астатнія неабходныя бізнэс-працэсы, то пераход да новай сістэмы сканавання пакупак павінен адбыцца без наступстваў для пакупнікоў», — каментуюць у ведамстве.
Як ідуць справы насамрэч?
Па назіраннях журналістаў, практычна ўсе гандлёвыя сеткі ўжо перайшлі на новую сістэму сканавання тавараў на КСА.
Так, на касе самаабслугоўвання ў «Еўраопце» пры куплі ўмоўнай смятаны сістэма адразу ж просіць прабіць і дадатковы QR-код. Без гэтага тавар проста не атрымаецца набыць. У астатнім працэс працы КСА ніяк не змяніўся.
Пры гэтым, па словах аднаго з супрацоўнікаў крамы, людзі даволі часта адчуваюць цяжкасці з новымі QR-кодамі. Рэдка, але трапляюцца такія пакупнікі, якія ў прынцыпе не ведаюць, што гэта такое і ў чым адрозненне ад штрых-кодаў.
«У іншых жа ёсць праблемы з тым, каб адсканаваць QR-код з першага разу. Напрыклад, чалавек яго прабіў, але закрануў яшчэ і штрых-код. У такіх выпадках сістэма пачынае прасіць яшчэ раз прасканаваць DataMatrix», — адзначае супрацоўнік.
Малады чалавек прапанаваў лайфхакі: каб усё прайшло ўдала, дастаткова проста закрыць асноўны код рукой і прасканаваць QR.
«Акрамя таго, бываюць складанасці з тым, што новыя коды дрэнна чытаюцца. Асабліва гэтая праблема тычыцца маленькіх пітных ёгуртаў і, у цэлым, прадукцыі асобных малочных брэндаў», — дадае кансультант.
У любым выпадку, пакупнікам варта памятаць, што каля кас самаабслугоўвання заўсёды павінны дзяжурыць супрацоўнікі сеткі, каб дапамагаць і падказваць у выпадку якіх-небудзь цяжкасцяў.
Як працуе дадатак «электронны знак»?
Мабільны дадатак «Электронны знак» дазваляе спажыўцам сканаваць QR-коды на таварах і атрымліваць пра іх неабходную інфармацыю. У тым ліку можна даведацца:
- дату вытворчасці і тэрмін прыдатнасці (напрыклад, у малочных прадуктаў)
- склад і вытворцу
- тып упакоўкі і спосаб маркіроўкі
- хто і калі прамаркіраваў тавар.
Інтэрфейс самога дадатку даволі просты і зразумелы: ёсць інструкцыя па выкарыстанні, а таксама тлумачэнне таго, што такое DataMatrix і якія тавары падлягаюць праверцы.

Пры першым адкрыцці вам прапануюць зарэгістравацца, але карыстацца функцыяналам сканера можна і без гэтага.
«Галоўная перавага дадатку — праверка легальнасці тавару. Калі код зялёны, значыць, тавар можа знаходзіцца ў абароце. Калі чырвоны — продаж гэтага тавару незаконны», — тлумачаць у МПЗ.
Важна памятаць, што для розных катэгорый тавараў інфармацыя можа адрознівацца. Так, напрыклад, на QR-кодзе «малочкі» паказаны сродак ідэнтыфікацыі, таму пры сканаванні карыстальніку прыкладання выдаецца поўная інфармацыя аб прадукце.

Тавары іншых катэгорый маркіруюцца ўніфікаванымі кантрольнымі знакамі. Так, пры сканаванні мыйных сродкаў, гарбаты, кава і іншых прадуктаў вам выдаецца больш павярхоўная інфармацыя аб тавары.

Падчас тэставання прыкладання журналісты сутыкнуліся з цікавай сітуацыяй. Пры сканаванні дзвюх бутэлек расліннага алею розных вытворцаў і энергетыка прыкладанне паказала чырвоны код. Магчыма, гэта звязана з тым, што тавары выраблены ў РФ.

Калі пакупнік знаходзіць падробку або парушэнне, праз дадатак можна адправіць скаргу ў падатковую.
Аднак пытанне, ці сапраўды гэтыя тавары недабраякасныя або сістэма з замежнымі кодамі пакуль недапрацаваная, застаецца адкрытым.
Каментары
Совет Безопасности, ДФР, КГБ, Погранкомитет, СК"В России это давно уже сделано", Налоговая ....
Апошнімі у барацьбе з праблемамі касіраў і пакупнікоў апынуцца..Расія і Беларусь.
А прафсаюза, які б сказаў, што нам не патрэбны такія аўтаматы, софт, няма. Нідзе.
Мова ім непатрэбна была? А коды? Іх будзе: 1, 2, 3...?