Сусветная манія на японскую гарбату матча рэзка павялічыла попыт і выклікала дэфіцыт гэтага тавару на фоне спёкі, дрэнных ураджаяў і амерыканскіх тарыфаў. Вытворцы і прадаўцы сутыкаюцца з ростам цэн і недахопам гарбаты, а ў Японіі турысты размятаюць матчу з паліц, паведамляе Бі-бі-сі.
Эксперты заклікаюць да асэнсаванага спажывання і прапануюць выкарыстоўваць хаця б у кулінарыі матчу ніжэйшага гатунку.
Манія на матчу захоплівае планету. Ярка‑зялёную японскую гарбату цяпер можна сустрэць усюды — ад латэ ў Starbucks да пончыкаў у Krispy Kreme.
Глабальны ажыятаж вакол матчы значна падсілкоўваецца сацсеткамі: інфлюэнсеры публікуюць парады па заварванні і рэцэпты. Хэштэг #MatchaTok набраў дзясяткі мільёнаў праглядаў.
Рост папулярнасці таксама звязаны з турыстычным бумам у Японіі пасля пандэміі: слабая ена робіць краіну прывабным напрамкам, адначасова стымулюючы попыт на японскія тавары.
На фоне гэтай хвалі попыт на матчу рэзка ўзрос. Імпарцёр чаю з ЗША Лорэн Первіс расказала BBC, што яе кліенты раскупляюць месячныя запасы матчы за лічаныя дні.
«Некаторыя кавярні просяць па кілаграму ў дзень. Яны адчайна спрабуюць не адстаць», — кажа Первіс, дырэктар Mizuba Tea Co.
Аднак рэзкі рост попыту, абцяжараны скарачэннем ураджаяў з‑за спёкі і амерыканскімі тарыфамі на японскую прадукцыю, вядзе да росту цэн на матчу.
Матча — гэта вынік старадаўняй рамеснай вытворчасці. Гарбата вырабляецца з лісця тэнча. Пасля збору лісце сушаць і перамолваюць у парашок на каменных жорнах — яны вырабляюць усяго 40 г матчы ў гадзіну. Але апошнія месяцы вытворцы сутыкнуліся з праблемамі: рэкордная спёка пашкодзіла ўраджай.
У прэфектуры Кіёта, дзе вырошчваецца каля чвэрці ўсёй гарбаты тэнча ў Японіі, спёка прывяла да неўраджаю, які прыйшоўся менавіта на момант росту попыту.
Сітуацыю таксама абцяжарвае недахоп фермераў: насельніцтва краіны старэе, а моладзь усё радзей выбірае сельскую гаспадарку.
Ва Удзі — горадзе, вядомым вытворчасцю матчы — турысты змятаюць тавар з паліц адразу пасля адкрыцця крамаў.
У выніку многія рытэйл‑прадаўцы ўвялі абмежаванні на колькасць прадукцыі, якую можна купіць.
Кампанія Camellia Tea Ceremony, якая базуецца ў Кіёта, дазваляе кліентам купляць толькі адну банку матчы ў адны рукі, бо колькасць наведвальнікаў удвая павялічылася за апошні год, расказвае дырэктар Ацуко Моры.
Майстар чайнай цырымоніі Рыэ Такада з такійскай сеткі Chazen кажа, што цяпер павінна ўважліва сачыць за запасамі: пастаўкі, раней якія займалі пару дзён, цяпер ідуць больш за тыдзень. Яна працуе ў Chazen — сетцы чайных цырымоній, якая базуецца ў Токіа, і праводзіць традыцыйныя рытуалы падачы матчы для гасцей.
З‑за дэфіцыту цэны на матчу ў яе ўстановах выраслі прыкладна на 30 % сёлета.
«Рост попыту — гэта добра», — кажа Такада. «Гэта адкрывае людзям шлях да японскай культуры».
Растучы інтарэс прыцягнуў новых вытворцаў: па даных Міністэрства сельскай гаспадаркі Японіі, з 2010 па 2023 гады аб'ёмы вытворчасці матчам амаль патроіліся.
Экспарт зялёнай гарбаты, уключаючы матчу, вырас на 25 % у мінулым годзе і склаў 36,4 млрд енаў (£180 млн, $250 млн).
Матча ў кулінарыі
Мода на матчу спарадзіла рух за больш асэнсаванае спажыванне. Прыхільнікі гэтага падыходу крытыкуюць людзей, якіх яны лічаць скупшчыкамі матчы або тымі, хто нажываюцца на папулярнасці яе. Іншыя заклікаюць аматараў матчы ўважлівей ставіцца да таго, колькі яны спажываюць, і атрымліваць асалоду ад матчы ў яе чыстым выглядзе, а не як інгрэдыент у рэцэптах.
Па словах Моры, «трохі сумна» бачыць, як матча высокай якасці выкарыстоўваецца ў кулінарыі — дзе яе тонкі смак часта губляецца — або скупляецца для перапродажу.
«Матча — гэта найвышэйшы гатунак гарбаты, і ён вельмі асаблівы для нас. Таму ў гэтым ёсць пэўнае супярэчанне, калі я чую гісторыі пра перапродаж або выкарыстанне яго ў ежы», — дадае яна.
Глабальная асацыяцыя японскай гарбаты заклікае людзей выкарыстоўваць матчу ніжэйшага гатунку, сабраную з позніх ураджаяў — такая гарбата даступнейшая і лепш падыходзіць для кулінарыі.
Матча высокай якасці часта губляе свой тонкі смак, калі выкарыстоўваецца ў напоях кшталту латэ, дадаюць яны.
«Папулярызацыя абазнанасці пра такія адрозненні дапамагае гарантаваць, што японская гарбата будзе ўжывацца з павагай, адначасова падтрымліваючы рамяство і традыцыі, якія стаяць за ім», — гаворыцца ў заяве асацыяцыі.
Таксама сцвярджаецца, што цэны на матчу, верагодна, будуць яшчэ расці з‑за тарыфаў, якія ЗША ўвялі ў адносінах да Японіі.
У аўторак Вашынгтон і Токіа абвясцілі аб гандлёвай здзелцы, згодна з якой на японскія тавары, што ўвозяцца ў ЗША, будзе ўведзены 15 % падатак.
Дыстыб’ютары матчы, такія як сп. Первіс, рыхтуюцца да наступстваў. Прадпрымальніца з штата Арэгон кажа, што заказы выраслі больш чым на 70 % на пачатку ліпеня — напярэдадні заключэння гандлёвай дамовы паміж дзвюма краінамі.
«Паколькі японская гарбата не вырошчваецца ў ЗША, няма ніякай амерыканскай галіны, якую трэба было б абараняць з дапамогай тарыфаў, — сказала яна. — Мы спадзяёмся, што прыйдзе ўсведамленне таго, што спецыялізаваны чай павінен быць вызвалены ад пошлін».
Нават нягледзячы на тое, што імклівы рост попыту і абмежаваныя пастаўкі павышаюць цэны, знаходзяцца тыя, хто глядзіць на сітуацыю стрыманым аптымізмам.
Прынамсі адна сетка кафэ, якая падае матч, лічыць, што цэны ў будучыні могуць знізіцца — хоць і не хутка.
«Матча ніжэйшай якасці зараз прадаецца па высокай цане, і мы думаем, што гэта неўзабаве стане непрыбытковым бізнесам», — сказаў BBC Масахіра Нагаата, суздальнік Matcha Tokyo.
«Цяпер бум, і попыт хутка расце, але мы лічым, што гэта трохі сцішыцца праз два‑тры гады», — дадае ён.
«Забіць яго ці адрэзаць яму яйцы я не рашыўся». Падрабязнасці трагедыі ў Гданьску, дзе ваяр катаваў бойфрэнда, а пасля забіў сябе65
Каментары