Biełarus pajšoŭ va ŭniviersitet u 30-hadovym uzroście. Jon vučycca ŭ Sarajevie i raskazvaje, jak jano
Dźmitryj paśla škoły zrabiŭ nietypovy dla svaich adnahodak vybar — nie pajšoŭ adrazu va ŭniviersitet. Chłopiec zdabyŭ dośvied u hatelnym biznesie i tolki ŭ 29 hadoŭ zaniaŭsia adukacyjaj. Vučoba zaniesła jaho ŭ Bośniju i Hiercahavinu.
U stalicy Bośnii i Hiercahaviny i samym vialikim horadzie krainy žyvie mienš za 300 tysiač čałaviek. Vakoł horada — hory. Sarajeva padzielena na dźvie častki: aŭstra-vienhierskuju i asmanskuju. Dźmitryj, ciapier jamu 30 hadoŭ, žyvie jakraz u druhoj. Chłopiec viadzie błoh pra svaje budni.
«Kožny raz, kali pračynajusia i hladžu ŭ akno, zachaplajusia. U mianie jašče ni razu nie było takoha, kab heta nadakučyła», — pryznajecca jon.
Dźmitryj vyras u horadzie Bierazino i paśla škoły vyrašyŭ nie pastupać va ŭniviersitet. Hrošaj na płatnaje navučańnie nie było, a biaspłatna nie chacieŭ — aścierahaŭsia raźmierkavańnia.
Tamu chłopiec zdabyŭ dośvied u hatelnym biznesie, i ŭ 29 hadoŭ vyrašyŭ pajści na prahramu «Mižnarodnaja palityka i ekanomika» — abjadnany kurs EHU i Univiersiteta Vitaŭta Vialikaha ŭ Litvie. Dla pastupleńnia treba było padać školny atestat, napisać matyvacyjny list, prajści sumoŭje i zdać anhlijskuju movu.
Užo na druhim kursie małady čałaviek zacikaviŭsia prahramaj abmienu Erasmus — jana dazvalaje studentam jeŭrapiejskich univiersitetaŭ pavučycca ŭ inšaj krainie. Biełarusu zaŭsiody padabaŭsia bałkanski rehijon, tamu svoj viasnovy siemiestr jon vyrašyŭ pravieści ŭ Sarajevie.
«Tam była vajna, i mnie było cikava vyvučyć, jakim čynam krainy ŭ hetym rehijonie pieraadolvali ŭsio heta, vystrojvali dypłamatyčnyja adnosiny nanoŭ, jak ludzi pieražyvali hety pierachodny pieryjad. Bo ja dumaju, što ŭ budučyni hety dośvied moža być karysnym i dla našaha rehijonu», — tłumačyć małady čałaviek.
Chłopiec pierajechaŭ ź Litvy ŭ Bośniju i Hiercahavinu ŭ lutym. Znajści niejkuju hrupu biełarusaŭ u Sarajevie nie atrymałasia — jon kaža, što ludziej z Uschodniaj Jeŭropy tam uvohule žyvie niašmat. U svaim univiersitecie Dźmitryj paznajomiŭsia z adnym biełarusam — toj dapamoh jamu vyrašyć bytavyja pytańni.
Praz asablivaści vučebnaha płana Dźmitryj vučycca ŭ Sarajevie adnačasova na dvuch fakultetach — ekanamičnym i palitałahičnym. Zvyčajna vychodzić šeść par na tydzień. Chatniaje zadańnie studentam nie zadajuć, ale treba rychtavacca da ekzamienaŭ, jakija prachodziać u siaredzinie siemiestra, i pisać vynikovyja pracy pa kožnym pradmiecie. Vučycca jamu padabajecca.
«Heta vielmi kłasnaja mahčymaść pavučycca jašče ŭ niejkaj krainie, heta pašyraje kruhahlad, asabliva z ulikam śpiecyfiki śpiecyjalnaści «Mižnarodnaja palityka i ekanomika». Čym bolš viedaješ, tym lepiej dla dalejšych karjernych mahčymaściaŭ».
Niadaŭna, naprykład, u studentaŭ była sustreča z hienieralnym sakratarom NATA Markam Rute.
Niahledziačy na toje, što amal usie studenty — baśnijcy, navučańnie va ŭniviersitecie ŭ biełarusa całkam prachodzić na anhlijskaj movie. Vyklučeńnie — tolki adzin z kursaŭ, jaki zamiežnyja studenty prachodziać samastojna pa litaratury ad vykładčyka.
Pa-za miežami ŭniviersiteta mnohija žychary horada taksama dobra vałodajuć anhlijskaj movaj, tamu ŭ maładoha čałavieka nie ŭźnikaje prablem z kamunikacyjaj. Intehravacca ŭ miascovaje asiarodździe i paznajomicca ź inšymi studentami dapamahaje mižnarodnaja asacyjacyja studentaŭ pa abmienie ESN: jana pravodzić tematyčnyja sustrečy, chajkinhi, ekskursii i viečarynki.
Pa prahramie Erasmus Dźmitryj moh raźličvać na niebłahuju, jak dla baśnijskich umoŭ, stypiendyju — 700 jeŭra na miesiac. Dadatkova jamu vypłacili 285 jeŭra na darohu da Sarajeva i nazad.
Siaredni košt arendy adnapakajovaj kvatery ŭ horadzie — 200—250 jeŭra, kamunalnyja pasłuhi — da 50 jeŭra. Prajezd u hramadskim transparcie dla studentaŭ biaspłatny, zvyčajny taryf — kala 90 centaŭ. Ježu časta vyhadniej kuplać u vuličnych kaviarniach, čym u kramie: 3—5 jeŭra za hatovuju stravu.
«Padarožničać taksama cikava pa ŭsim rehijonie. Pakul ja byŭ tolki ŭ Čarnahoryi i Sierbii, ale płanuju źjeździć jašče i ŭ Kosava, i ŭ Paŭnočnuju Makiedoniju, i ŭ Ałbaniju. Pa samoj Bośnii pakul nie jeździŭ — było nie vielmi dobraje nadvorje, ja chacieŭ dačakacca, kali paciapleje», — kaža student.
Tym, chto budzie ŭ Sarajevie, Dźmitryj raić pasprabavać čevapy — maleńkija kaŭbaski ź jałavičyny abo sumiesi miasa, smažanyja na hryli. Ich padajuć ź lapioškaj, cybulaj i kajmakam (śmiatanna-kremavym sousam). Jašče adna papularnaja strava — burek. Heta płastavy piroh ź miasnoj, syrnaj, bulbianoj abo špinatnaj načynkaj.
Najbolš raspaŭsiudžanaja relihija ŭ Bośnii i Hiercahavinie — isłam. U Sarajevie Dźmitryj trapiŭ na zakančeńnie Ramadana — jaho ŭ horadzie abviaščajuć harmatnym strełam. Na hary vakoł «Ramadanaŭskaj harmaty» pryniata źbiracca ź ježaj i napojami. Jak tolki prahučyć streł — usie pačynajuć viesialicca i jeści.
Biełarusu padabajecca nazirać, jak u roznych bałkanskich krainach staviacca da adnych i tych ža padziej. Niekatoryja baśnijcy dahetul bajacca jeździć u Sierbiju, kaža jon.
«U Sarajevie jość častka, dzie ty pierachodziš umoŭnuju miažu i ŭžo znachodzišsia ŭ Respublicy Sierbskaj — aficyjnaj častcy Bośnii i Hiercahaviny. A nadpisy ŭžo kirylicaj. Cikava nazirać, jak ludzi pa-roznamu hladziać na adnyja i tyja ž rečy, a dzie ŭ ich jość supadzieńni. Roznyja baśnijcy mohuć vykazvać całkam supraćlehłyja mierkavańni pa adnym i tym ža pytańni».
Ciapier čytajuć
Anžalika Mielnikava tydzień praviała na Šry-Łancy i vylecieła ź dziećmi ŭ Dubaj31
Anžalika Mielnikava tydzień praviała na Šry-Łancy i vylecieła ź dziećmi ŭ Dubaj
Doktarku Alenu Mikałajevu padčas vajny adpravili na Vaładarku za dapamohu habrejam — u XXI stahodździ tam ža apyniecca jaje praŭnučka Maryna Zołatava33
Kamientary
[Zredahavana]