Ad čajavańnia z barankami da piesień pra «hierojaŭ SVA». Jak Ruski dom prynosić u Hrodna ruski śviet
Ruski dom u Hrodnie pracuje krychu bolš za hod — i za hety čas pravioŭ kala 400 mierapryjemstvaŭ. Arhanizacyja ładzić kinapakazy, litaraturnyja viečary (z prezientacyjami zbornikaŭ Z-paezii), vozić hrodzienskich nastaŭnikaŭ na forumy ŭ Rasiju i dapamahaje źbirać humanitarnuju dapamohu žycharam Danbasa. Hrodna.life vyvučyŭ, jak hrodziencam niezaŭvažna nasadžajuć rasijskuju kulturu i rasijski pohlad na śviet.
Ruski dom źjaviŭsia ŭ «rekordna karotkija terminy» — i staŭ čaćviortym u krainie
U krasaviku 2024 hoda na Vialikaj Trajeckaj, 42 adkryŭsia Rasijski centr navuki i kultury. Skaročana — Ruski dom. Fasad upryhožyli šarami ŭ koler rasijskaha fłaha, la ŭvachoda ŭstanavili trykałor. Simvaličnuju čyrvonuju stužku razrazali kiraŭnik «Rassupracoŭnictva» Jaŭhienij Prymakoŭ i savietnik-pasłańnik pasolstva RF u Biełarusi Uładzimir Vańkie.
Šlach ad idei da adkryćcia Ruskaha doma ŭ Hrodnie zaniaŭ usiaho paŭtary hady. «Rekordna kartokija terminy», — zajaviŭ tady pasoł Rasii ŭ Biełarusi Barys Hryzłoŭ.
Heta čaćviorty taki centr u Biełarusi. Astatnija znachodziacca ŭ Minsku, Breście i Homieli.
Adkryć Ruski dom prasili sami hrodziency?
Pieršy hod Ruskim domam u Hrodnie kiravała vice-konsuł Hienkonsulstva Rasii Alena Litviščenka. U efiry prahramy «Bodroje utro» na hrodzienskim telebačańni jana śćviardžała, što zapyt na adkryćcio Ruskaha doma nibyta nieadnarazova pastupaŭ ad samich hrodziencaŭ. «I jon byŭ dobra ŭspryniaty ŭ Maskvie», — reziumiravała jana.
Praŭda, «zapyt ad samich hrodziencaŭ» nasamreč byŭ inicyjatyvaj adnoj kankretnaj hramadskaj arhanizacyi — hrodzienskaha adździaleńnia «Ruskaha tavarystva». Heta isnujučaje z 90-ch abjadnańnie, jakoje asabliva aktyvizavałasia try hady tamu, kali jaho ŭznačaliŭ uradženiec Rasii Alaksandr Birukoŭ. U toj ža čas inšyja hramadskija abjadnańni nacyjanalnych mienšaściej u Biełarusi ŭ apošnija hady sutykajucca z represijami i likvidacyjaj.
U červieni 2025 Alena Litviščenka paviedamiła, što jaje «kamandziroŭka jak kiraŭnika Ruskaha doma ŭ Hrodnie» zakančvajecca — čynoŭnica viartajecca ŭ Rasiju. Pakul abaviazki kiraŭnika vykonvaje Albina Alaksandrava, jakaja da hetaha była hałoŭnym śpiecyjalistam Ruskaha doma.
Dzie jašče ŭ śviecie pracujuć Ruskija damy
Ruskija damy pracujuć u 71 krainie śvietu. Bolš za ŭsio pradstaŭnictvaŭ adkryta ŭ Indyi — piać, Kazachstanie — čatyry. Stolki ž i ŭ Biełarusi. Usiaho ŭ śviecie 87 ruskich damoŭ.
Sietkaj hetych kulturnych pradstaŭnictvaŭ kuryruje «Rassupracoŭnictva». Heta dziaržaŭnaje ahienctva, aficyjnaja meta jakoha — «uzmacnieńnie humanitarnaha ŭpłyvu Rasii ŭ śviecie».
Dla hetaha «Rassupracoŭnictva» prasoŭvaje rasijskuju adukacyju, umacoŭvaje pazicyi ruskaj movy i arhanizoŭvaje maładziožnyja prajekty. Štohod zaprašaje ŭ Rasiju kala 2000 čałaviek u ramkach adukacyjnych prahram «Dobry dzień, Rasija!» i «Novaje pakaleńnie».
Miakkaja siła Kramla
Adkryćcio Ruskich damoŭ za miažoj, u tym liku i ŭ Biełarusi, — prajava miakkaj siły, adznačaje ŭ razmovie z BGmedia historyk i palityčny ahladalnik Alaksandr Frydman. Utvarajučy sietku i zajmajučy nišu niaŭradavych arhanizacyj, jakaja vyzvaliłasia paśla represij, damy załučajuć biełarusaŭ u rasijskuju kulturnuju prastoru.
Analizujučy hetyja pracesy, žurnalisty Deutsche Welle adznačajuć, što represii ŭ śfiery kultury i adukacyi ŭ Biełarusi tolki spryjajuć raspaŭsiudžvańniu prarasijskich naratyvaŭ. Ekśpierty mižnarodnaj inicyjatyvy iSANS u razmovie z DW źviartajuć uvahu, što biełaruskuju moładź pryciahvajuć u Rasiju kvotami ŭrada RF na pastupleńnie ŭ rasijskija VNU.
Kiraŭnik iSANS Uład Kobiec nazyvaje doŭhaterminovaj metaj pracy Ruskich damoŭ u Biełarusi ŭpłyŭ na maładych biełarusaŭ i vychavańnie łajalnaha Rasii pakaleńnia.
Prajava rasijskaj miakkaj siły asabliva prykmietna na ŭzroŭni naratyvaŭ u śfiery kultury. Arhanizujučy mierapryjemstvy ŭ Hrodnie, Ruski dom padkreślivaje ahulnaść biełaruskaj i rasijskaj kultury i historyi. Biełarusaŭ nazyvajuć suajčyńnikami. Padkreślivajecca maštabnaść ruskich piśmieńnikaŭ i palitykaŭ: ad Ruryka i Puškina da Pucina. Pry hetym postaci biełaruskich dziejačaŭ stanoviacca amal niabačnymi.
Jak miakkaja siła pieraŭtvarajecca ŭ siłu žorstkuju
Pakul što rasijskija struktury ŭ Biełarusi pranikajuć pieradusim u śfieru adukacyi. Historyk Pavieł Cieraškovič źviartaje ŭvahu ŭ padkaście «Radyjo Svaboda», što Rasija ŭ 17 razoŭ pavialičyła kvoty dla biełaruskich abituryjentaŭ u svaich VNU i pradastaviła 1300 stypiendyj, jakija całkam pakryvajuć navučańnie ŭ bakałaŭryjacie. Pry hetym miakkaja siła Rasii, skancentravanaja na kultury i adukacyi, moža chutka pieraŭtvarycca ŭ žorstkuju. Pry nahodzie, Ruskija damy mohuć słužyć navat spravie akupacyi Biełarusi.
«U 2014 hodzie, kali adbyvałasia aneksija Kryma i faktyčnaja aneksija Danieckaj i Łuhanskaj abłaściej mienavita ofisy «Rassupracoŭnictva» byli centrami padbuchtorvańnia da hetych pracesaŭ», — uzhadvaje Cieraškovič. A adzin ź ideołahaŭ «Ruskaha miru» Cimafiej Siarhiejcaŭ u 2022 hodzie ŭ artykule pra Ukrainu napisaŭ naŭprost, što ofisy «Rassupracoŭnictva» pavinny stać centrami akupacyjnaj ułady na zaniatych terytoryjach Ukrainy.
Ruski dom u Hrodnie: bieśpierapynnaja aktyŭnaść i ŭsio bolš Z-matyvaŭ
Za 2024 hod Ruski dom u Hrodnie pravioŭ bolš za 300 mierapryjemstvaŭ — dziejnaść była amal bieśpierapynnaj. Akcyi možna ŭmoŭna padzialić na nastupnyja katehoryi: idealahičnyja, adukacyjnyja, relihijnyja i kulturnyja.
Na asnovie adkrytych krynic Hrodna.life paličyŭ prykładnyja pracentnyja suadnosiny mierapryjemstvaŭ, jakija Ruski dom pravioŭ za pieršyja šeść miesiacaŭ 2025 hoda. Mierapryjemstvy prachodzili jak na bazie arhanizacyi, tak i za jaje miežami.
Było praviedziena jak minimum 66 mierapryjemstvaŭ. Ź ich:
- 31 ideałahičnaje (akcyi pamiaci VAV i akcyi ŭ padtrymku vajny va Ukrainie) — 46%;
- 15 kulturnych (majstar-kłasy i vystavy, jakija pahłyblajuć u kulturu Rasii) — 22%;
- 14 adukacyjnych (lekcyi, sustrečy i telemasty dla hrodzienskich školnikaŭ i studentaŭ) — 21%;
- 6 relihijnych (sustrečy sa śviatarami i pahłybleńnie ŭ pravasłaŭnyja tradycyi) — 9%.
Ideałohija: kłopat ab vieteranach i prasoŭvańnie Z-paezii
Hetamu napramku Ruski dom u Hrodnie nadaje asablivaje značeńnie. Niekatoryja mierapryjemstvy sacyjalna-aryjentavanyja. Naprykład, supracoŭniki doma naviedvajuć vieteranaŭ VAV napiaredadni dziaržaŭnych śviat. Dla byłoj błakadnicy Tamary Kamarovaj Ruski dom arhanizavaŭ pajezdku ŭ Sankt-Pieciarburh.
Razam z tym u Ruskim domie pravodziać prezientacyju zbornika vieršaŭ «PaeZija ruskaj zimy» i ładziać fotavystavu «My abvinavačvajem», jakaja pryśviečana «nastupstvam udaraŭ kijeŭskaha režymu pa mirnym nasielnictvie» rehijonaŭ Rasii.
Niekatoryja mierapryjemstvy, zdavałasia b, niasuć pazityŭny pasył — naprykład, Dzień siamji, kachańnia i viernaści. Ale tudy Ruski dom zaprasiŭ ihumieńniu Haŭryiłu. Ihumieńnia Hrodzienskaha žanočaha manastyra viadoma svajoj adkrytaj padtrymkaj vajny va Ukrainie, a taksama antybiełaruskimi i antyzachodnimi nastrojami.
Źmiešvańnie ideałohii z dabračynnaściu, relihijaj i sacyjalnaj pracaj — zvyčajnaja sprava dla Ruskaha doma. Supracoŭniki centra prychodziać ź vizitami i padarunkami ŭ radzilniu i ZAHS, udzielničajuć u adkryćci baskietbolnaha turniru i arhanizacyi kancertaŭ.
Kazaki, Azoŭstal i «niebiaśpieka ŭkrainskaha nacyjanalizmu» — jakoje kino pakazvajuć u Ruskim domie ŭ Hrodnie
Ź ciaham času viektar pracy Ruskaha doma ŭ Hrodnie stanovicca ŭsio bolš ideałahizavanym. Za apošni hod centr pravodziŭ humanitarny zbor dla žycharoŭ Danbasa, Kurska i inšych rehijonaŭ, a taksama prasoŭvaŭ viktarynu «Krym u historyi ruskaha śvietu» (pryzam była pucioŭka na aneksavany paŭvostraŭ).
U krasaviku 2025 u Ruskim domie pakazvali prapahandyscki film «Azoŭstal. Vyzvaleńnie». U finale kinapakazu prahučała pieśnia Ivana Sapunova «Ruski śviet», pryśviečanaja ŭdzielnikam rasijskaj ahresii suprać Ukrainy.
Inšy prapahandyscki film «Danbas. Pieradavaja. Kazaki» pakazvali ŭ červieni, a ŭ lipieni źbirajucca pakazvać fil «Linija nadryvu» — ab «niebiaśpiecy ŭkrainskaha nacyjanalizmu».
Pry hetym pakul što takija filmy amal nie źbirajuć hledačoŭ. Na adzin ź sieansaŭ sabraŭsia ŭsiaho dziasiatak čałaviek — padapiečnych adździaleńnia dzionnaha znachodžańnia dla pažyłych ludziej.
Kultura: kałabaracyi z hrodzienskimi mastakami i šapki-vušanki dla zamiežnikaŭ
U śniežni 2024 Ruski dom arhanizavaŭ u sinahozie vystavu repradukcyj Lva Baksta. Niahledziačy na toje, što Bakst naradziŭsia ŭ Hrodnie, u horadzie da hetaha času niama jaho muzieja. Taksama Ruski dom supracoŭničaje ź miascovymi mastakami — naprykład, tam vystaŭlalisia Kaciaryna Zabielina i Ivan Rusačyk.
Fokus uvahi Ruski dom nakiroŭvaje nie tolki na hrodziencaŭ — arhanizacyja zaprašaje da siabie i zamiežnych studentaŭ. Naprykład — hramadzian Indyi, Tanzanii abo Šry-Łanki, jakija vučacca ŭ hrodzienskich univiersitetach. Kab moładź «hłybiej pahruziłasia ŭ śviet tradycyjnaj ruskaj kultury», im vydajuć šapki-vušanki i vykonvajuć pieśni Muślima Mahamajeva.
U červieni 2025 pad kiraŭnictvam Ruskaha doma ŭ kulturnym centry «Fiestyvalny» prajšło śviata ruskaj kultury. «Fiestyvalny» ŭpryhožyli ściahami krainy, na stałach pastavili samavary, baranki i čaburašku.
Adukacyja: teatralnyja studyi i bakałaŭryjat ad Rassupracoŭnictva
Adukacyjnyja mierapryjemstvy — jašče adzin napramak dziejnaści Ruskaha doma, jakomu nadajuć vialikaje značeńnie. Pracujuć jak ź dziećmi i studentami, tak i z darosłymi hrodziencami.
Dla dziaciej na bazie Ruskaha doma pracuje teatralnaja studyja «Teatron». Taksama pieryjadyčna dla školnikaŭ pravodziać kinapakazy rasijskich multfilmaŭ abo viktaryny. Temy varjirujucca: ad ekałohii da kibierbiaśpieki. Znajomiać dziaciej i sa spadčynaj SSSR — pakazvajuć ahitpłakaty i raskazvajuć pra dasiahnieńni krainy ŭ hady VAV.
Siarod staršakłaśnikaŭ i studentaŭ rehularna pravodziać dyktanty, prymierkavanyja da rasijskich dziaržaŭnych śviat. Arhanizacyja aktyŭna papularyzuje navučańnie ŭ VNU Rasii — raspaviadaje pra dni adčynienych dźviarej, anłajn-kanfierencyjach i prezientacyjach. Paviedamlajuć i ab terminach praviadzieńnia dystancyjnaha teściravańnia dla tych, chto choča pa linii Rassupracoŭnictva pastupić na bakałaŭryjat.
Adukacyjnyja iventy pravodziać i dla darosłych. Ruski dom vaziŭ hrodzienskich nastaŭnikaŭ historyi i hramadaznaŭstva ŭ Rasiju na forum, pryśviečany «zachavańniu histaryčnaj pamiaci».
Zamiest Ažeški — Puškin
Pieryjadyčna Ruski dom pravodzić mierapryjemstvy, nie ŭnikajučy ŭ kantekst Hrodzienskaj vobłaści — jaje kulturnych i histaryčnych asablivaściaŭ. Tak u listapadzie 2024 hoda konsulstva Rasii i «Ruski dom» byli ŭ liku arhanizataraŭ zimniaha bału ŭ Novym zamku.
Vyrašyli, što pieršy taniec, jaki vykanajuć udzielniki — pałanez na muzyku ź filma «Pan Tadevuš». Karcina była źniata ŭ 1999 hodzie pa adnajmiennaj paemie Adama Mickieviča i raskazvała pra žyćcio šlachty napiaredadni vajny Napaleona z Rasijaj i pra žadańnie zmahacca z rasijskimi akupantami za adradžeńnie Rečy Paspalitaj. Dla Ruskaha domu taki vybar muzyki jak minimum vyhladaje dziŭna.
Ruski dom lubić adznačać daty, jakija nie majuć nijakaha dačynieńnia da Hrodna. Naprykład, u červieni śviatkujuć dzień naradžeńnia Puškina. U 2024-m pa inicyjatyvie centra ŭ restaranie «Kronan» źjaviŭsia jubilejny kaktejl «Puškin 225». A ŭ 2025-m u bary «Hości» prajšła «Sustreča dvajnikoŭ Puškina i Hančarovaj», kudy zaprasili hrodzienskich školnikaŭ i studentaŭ.
Były ŭładalnik «Majontka Padarosk» Pavieł Padkarytaŭ adreahavaŭ na heta ŭ svaim Facebook. «Sabrałasia ich (dvajnikoŭ Puškina — red.) vialikaja kolkaść, mnohija byli vielmi padobnyja. Čytali vieršy Puškina, kazali ab lubvi da ruskaj movy. Spadziajusia, byŭ začytany i list paeta svajmu siabru Viaziemskamu ad 1 červienia 1831, vielmi aktualny, pra admysłovuju vajennuju apieracyju ŭ byłoj Rečy Paspalitaj», — napisaŭ Padkarytaŭ. Jon mieŭ na ŭvazie słovy Puškina ab tym, što treba abaviazkova zadušyć vyzvalenčaje paŭstańnie, jakoje bušavała na terytoryi byłoj Rečy Paspalitaj u 1830−31 hadach.
U kamientarach zaŭvažyli, što za śviatkavańniem dnia naradžeńnia Puškina prapuścili inšuju važnuju dla Hrodna datu. «Jak škada, što nie ŭzhadali, što 6 červienia naradziłasia Eliza Ažeška», — napisała adna z haradžanak.
Ciapier čytajuć
Vyjšaŭ na svabodu były top-žurnalist ANT Dźmitryj Siemčanka7
Kamientary