«Pakul nie čuŭ, kab biełarusaŭ departavali». Amierykanski advakat pra mihracyjnuju palityku ZŠA pry Trampie

Što ciapier adbyvajecca ź biełarusami, jakija vybrali Štaty jak terytoryju, kudy možna schavacca ad pieraśledu na radzimie, ci jak «krainu dla žyćcia»? Kudy ich mohuć departavać, kali ŭ ZŠA niama naŭprostavaha pavietranaha złučeńnia ź Biełaruśsiu?

Pra heta i inšaje «Pozirk» parazmaŭlaŭ z advakatam biełaruskaha pachoždańnia Ramanam Sejdžam, jaki ŭznačalvaje mihracyjny kirunak u jurydyčnym ofisie Martin Druyan & Associates Attorneys (Ńju-Jork).

Jak kraina, stvoranaja mihrantami, zrabiłasia dla ich mačachaj

Baraćba ź nielehalnaj mihracyjaj była adnym z klučavych pieradvybarčych abiacańniaŭ Donalda Trampa. Nieŭzabavie paśla jaho prychodu da ŭłady, u sakaviku, Ministerstva ŭnutranaj biaśpieki ZŠA vydała ukaz ab adklikańni pravavoha statusu prykładna ŭ 500 tys. mihrantaŭ z Kuby, Haici i Vieniesueły.

Na pačatku maja The Washington Post pisała, što Tramp maje namier za pieršy hod prezidenctva departavać kala miljona nielehalnych mihrantaŭ. Heta było b samaj masavaj departacyjaj u historyi krainy. Chacia da hetaha času Štaty pakul nie pieraskočyli rekord Baraka Abamy — bolš za 400 tys. departavanych na hod.

Novaŭviadzieńni Trampa — «samadepartacyja» i turma z krakadziłami i pitonami. Tak, Tramp abiacaŭ płacić mihrantam pa tysiačy dalaraŭ, kali jany zachočuć samastojna pakinuć ZŠA. Urad abiacaje pakryć usie vydatki na padarožža, a hrošy mihranty atrymajuć paśla viartańnia ŭ krainu pachodžańnia.

Zatrymanych u Štatach mihrantaŭ trymali ŭ admysłovych turmach ci adpraŭlali ŭ Salvador, u vializny izalatar na niekalki dziasiatkaŭ tysiač čałaviek.

1 lipienia ŭ Fłarydzie adčyniŭsia Centr utrymańnia mihrantaŭ «Alkatras z alihatarami». Jon znachodzicca na zakinutaj uźlotna-pasadačnaj pałasie siarod bałot.

Ułady ZŠA zajavili, što asnoŭnuju abaronu ad uciokaŭ mihrantaŭ buduć zabiaśpiečvać drapiežniki — alihatary i pitony. Taksama Tramp pryniaŭ rašeńnie pra zabaronu na ŭjezd u ZŠA hramadzianam 12 krain.

Biełarusy «nie ŭ pryjarytecie na departacyju»

Advakat Sejdž nie dumaje, što «novaja mihracyjnaja palityka» Trampa niehatyŭna paŭpłyvaje niepasredna na biełarusaŭ. Kamientujučy vypadki, kali biełarusy žyvuć u statusie prośbitaŭ prytułku i dva, i čatyry, i dziesiać hadoŭ, juryst zaŭvažaje, što hetyja ludzi «nie ŭ pryjarytecie na departacyju». Surazmoŭca padkreślivaje, što akurat niadaŭna jaho klijent, hramadzianin Biełarusi, atrymaŭ prytułak u ZŠA.

Sprava razhladałasia ŭ Ńju-Jorku, biełarus pretendavaŭ na prytułak, bo jamu niebiaśpiečna na radzimie: jon braŭ udzieł u pratestach 2020 hoda, siadzieŭ «sutki» u izalatary. U 2022-m vyjechaŭ ź Biełarusi, u ZŠA trapiŭ praz aplikacyju CBP1 — jana była stvoranaja pry minułym prezidencie ZŠA Džo Bajdenie, joj karystalisia mihranty, jakija traplali ŭ ZŠA praź Mieksiku.

«Taki sposab pryjezdu ŭ ZŠA, z dapamohaj hetaj aplikacyi, dazvalaje padavać prašeńnie na prytułak i ciapier. A tyja, chto ŭ 2023-2024 hadach ujechaŭ ŭ ZŠA nie praz aplikacyju, pavodle zakona, jaki padpisaŭ Tramp, nie mohuć prasić prytułak i pavinnyja abo vyjechać adsiul, abo prasić inšy vid abarony», — udakładniaje Sejdž.

U siońniašniaj situacyi advakat bačyć peŭnyja tendencyi, jakija zakranajuć usich mihrantaŭ, biełarusaŭ taksama: kali jość choć maleńkaja začepka, to vialiki adsotak, što pa mihracyjnaj spravie budzie vyniesiena admoŭnaje rašeńnie. Čamu tak robicca? «Tamu što mihracyjnyja sudździ — heta nie sapraŭdnyja sudździ, mihracyjnyja sudy nie praduhledžanyja Kanstytucyjaj ZŠA. Heta administracyjnyja orhany, jany uvachodziać u skład Departamienta justycyi ZŠA. I tamu, kaniečnie, sudździ ŭ peŭnaj zaležnaści ad administracyi, vykanaŭčaj ułady.

Bo ŭžo jość vypadki, kali sudździa staić pierad vybaram, ci dać prośbitu prytułak i stracić pracu, ci admović u prytułku i zachavać pracu. Ale kali my kažam pra biełarusaŭ, to nasamreč ich stanovišča nie takoje i drennaje ŭ mihracyjnych sudach. Usie viedajuć, što ŭ Biełarusi ŭžo nie pieršaje dziesiacihodździe panuje dyktatura, i heta abjektyŭnaja padstava, kab prasić prytułak. Ale abaviazkova pavinien być i piersanalny składnik: što z taboj niepasredna zdarałasia ŭ Biełarusi, ci pieraśledujuć niepasredna ciabie. Na hetym treba skancentravacca ŭsim mihrantam — abaviazkova mieć dokazy pieraśledu. Minuli časy, kali sudździa moh dać prytułak tolki na padstavie niejkich słoŭ, zajaŭ samoha mihranta», — kaža Sejdž.

Prytułak mohuć dać nie tolki praz palityčny pieraśled

Advakat źviartaje ŭvahu, što u Biełarusi ździajśniajecca nie tolki palityčny pieraśled, ale i pieraśled pavodle prynaležnaści da peŭnych sacyjalnych hrup. Naprykład, pradstaŭnikoŭ ŁHBT-supolnaści. Ale ci aktualna ciapier heta ŭ ZŠA, kali Tramp kazaŭ, što isnuje tolki dva hiendary?

«Toje, što kaža Tramp, toje, što ahučvajuć ŚMI ad jaho — heta bolš šoŭ, čym realnaje stanovišča spraŭ. Usio heta robicca z adnoj metaj — pryciahnuć infarmacyjnuju uvahu da jaho piersony, da jaho dziejańniaŭ. Kali jon stracić cikavaść da peŭnaj temy, to i ahučvać ničoha nie budzie», — tłumačyć surazmoŭca.

Na jaho dumku, paśla prychodu da ŭłady Tramp chacieŭ kansalidavać hramadstva suprać mihrantaŭ, ale jano nie stała adzinym na hetaj hlebie. «Naadvarot, tyja ž pratesty ŭ Łos-Andželesie (sioleta ŭ červieni. — «Pozirk».) suprać Trampa dakazvajuć, što mierkavańnie hramadzian pa hetym pytańni nie zaŭsiody supadaje z tym, što kaža prezident u svaich vystupach», — zaznačaje Sejdž.

Ale, pavodle jaho słoŭ, zajaŭnik usio adno pavinien mieć dokazy pieraśledu ŭ Biełarusi: ci ty pradstaŭnik ŁHBT-supolnaści, ci ty nie atrymaŭ miedyčnuju dapamohu tolki tamu, što naležyš da hetaj supolnaści, bo nibyta sam vinavaty.

«Biełarusy pavinny viedać: kali ich źnievažajuć pavodle palityčnych matyvaŭ ci prynaležnaści da peŭnaj sacyjalnaj hrupy, jany mohuć atrymać abaronu ŭ inšaj krainie. I takoj krainaj na siońnia jość Złučanyja Štaty. Navat kali my čytajem pra niejkija adyjoznyja vypady z boku Trampa ci jaho administracyi», — padkreślivaje advakat.

Lepš być mihrantam u demakratyčnych štatach, čym u respublikanskich

Pavodle nazirańniaŭ surazmoŭcy, stanovišča mihrantaŭ roznaje ŭ zaležnaści ad štata. Bolšaja častka mihrantaŭ, jakich ciapier zatrymlivajuć, majuć u bijahrafii kryminalny epizod. Dla ich horš, kali jany parušyli zakon ŭ respublikanskich (h. zn. jakija hałasujuć za respublikancaŭ) štatach, takich jak Fłaryda ci Techas. U hetych štatach jość zakony pra kaapieracyju miascovych uładaŭ ź fiederalnymi. To bok, kali siońnia mihranta aryštavała palicyja, treba rychtavacca da taho, što zaŭtra jaho aryštujuć fiederalnyja ŭłady (mihracyjnaja słužba ŭ tym liku) i adpraviać u mihracyjnuju turmu. Kali ž mihrant ździejśniŭ złačynstva na terytoryi demakratyčnaha štata (Ilinojs, Kalifornija ci Ńju-Jork), to tam na zakanadaŭčym uzroŭni prapisana, što miascovaja ŭłada nie maje prava kaaapieravacca ź fiederalnaj nakont mihracyjnaha statusu złačyncy.

«Dapuścim, vy jechali ŭ niećviarozym stanie za styrnom i vas aryštavali, ci vy skrali niešta ŭ kramie — miascovaja ŭłada nie moža pieradavać źviestki pra vas fiederalnaj uładzie. I tamu peŭny čas vy možacie zastavacca na voli. Ale treba mieć na ŭvazie, što heta ŭsio časova. Bo rana ci pozna mihracyjnyja orhany atrymajuć hetuju infarmacyju. Jany buduć manitoryć sajty sudovaj sistemy štata, buduć bačyć vaša proźvišča, jakoje nie vyhladaje «amierykanskim». Jany adnačasova mohuć pravieryć, ci jość u vas dakumienty. Kali niama — vas buduć čakać kala budynku suda, jak heta zdarajecca ciapier», — apisvaje praktyku Sejdž.

Pavodle jaho słoŭ, jość sudździ, jakija vielmi niehatyŭna staviacca da mihrantaŭ. Naprykład, niadaŭna ŭ Fłarydzie sudździa navat nie dasłuchaŭ sutnaść spravy i pastanaviŭ departavać čałavieka, «kažučy pra toje, što nie chapaje niejkaj papiery, chacia hetaje jaho patrabavańnie nie było zakonnym».

Kali sudździa niehatyŭna nastrojeny, atrymać prytułak budzie vielmi składana. Ale možna pieravieści spravu ŭ inšy sud — kali pierajechać u inšy štat ci navat u inšy horad u miežach štata. Kaniečnie, heta kaštuje času, hrošaj, niervaŭ.

«Mihracyjny aficer krykam patrabavaŭ ad biełarusa, kab toj i nie dumaŭ prasić prytułak»

Raniej u biełaruskich ŚMI pisali pra najaŭnaść śpisa na departacyju, u jakim bolš za 300 biełarusaŭ. Ci značyć heta, što mihrantaŭ z hetaha śpisa buduć šukać? Sejdž kaža, što mihrantaŭ łoviać nie pa śpisach. Heta robiać mihracyjnyja słužby ŭ budynku sudu, ci, naprykład, u vializnaj kramie budaŭničych materyjałaŭ, dzie nabyvajuć tavary mihranty, jakija časta pracujuć mienavita na budoŭlach. «Jany chapajuć hetych pakupnikoŭ, praviarajuć ich mihracyjny status i nijakimi śpisami nie kirujucca, tamu što ŭ ich niama mahčymaści heta ŭsio rabić pavodle śpisa. Heta ŭsio vola vypadku», — adznačaje juryst.

Pavodle jaho infarmacyi, u krainie štodzień zatrymlivajuć kala 1.600 čałaviek, «i heta vielmi mała ŭ paraŭnańni ź miljonami, pra jakija kazaŭ Tramp». Advakat paćviardžaje, što pry Abamie, a mienavita ŭ 2010-2014 hadach, było aryštavana i departavana najbolš mihrantaŭ, «ale heta ŭsio tady nie mieła takoj uvahi ŚMI». «Tamu možna zrabić vysnovu: toje, pra što pišuć ŚMI, nie adpaviadaje rečaisnaści», — ličyć Sejdž.

Jon źviartaje ŭvahu na novuju praktyku mihracyjnych orhanaŭ — zatrymlivać mihrantaŭ u sudach i zakryvać ich spravy. «Ułady nie chočuć departavać mihranta pavodle zakona, tamu zakryvajuć spravu ŭ sudzie, adnačasova sadziać u turmu i stvarajuć umovy, pry jakich ty sam hatovy vyjechać. U mianie jość klijent, biełarus, jon niadaŭna pierasiek miažu Mieksiki z ZŠA, i jaho pakul trymajuć u departacyjnaj turmie. Dyk mihracyjny aficer prychodziŭ da jaho štodzień i krykam patrabavaŭ, kab jon sam dobraachvotna vyjechaŭ. Tamu što, maŭlaŭ, ciapier tut inšaja administracyja, inšaja palityka i nichto nie daść jamu nijakija papiery. Kali moj klijent spytaŭ, ci jość niejki dakumient, kab jon moh jaho padpisać, ci dzie takoje napisana, uździejańnie mihracyjnaha aficera skončyłasia», — raspaviadaje juryst.

«Treba prosta čatyry hady pačakać»

Jašče adno niezrazumieły momant ź biełarusami: kudy ich departavać pry adsutnaści naŭprostavaha pavietranaha spałučeńnia ź Biełaruśsiu? Byli vypadki, kali hramadzian roznych krain vyvozili ŭ Salvador, a hramadzian krain Azii — u Afryku. «Ale hetaja praktyka spyniłasia», — adznačaje Sejdž.

Važnaja remarka: Złučanym Štatam nie tak prosta admovicca ad nadańnia prytułku, bo jość zakony i mižnarodnyja normy, pad jakimi jany padpisalisia. «Tamu ciapier jość peŭnaja infarmacyjnaja chvala, ale jana sychodzić, zastajecca piena. Što budzie dalej, nieviadoma», — kaža advakat.

Mihracyjnyja spravy razhladajucca ŭ ZŠA vielmi doŭha, navat piać, dziesiać hadoŭ. Ciapier situacyja nie palepšyłasia. Naadvarot, Tramp i jaho były daradca, eks-kiraŭnik Departamienta efiektyŭnaści ŭrada miljarder Iłan Mask, pavodle słoŭ jurysta, rabili ŭsio, kab bolš aficeraŭ mihracyjnaj słužby było zvolniena. «Jany, Tramp i Mask, kazali: kali vy nie padzialajecie našy palityčnyja pohlady, vy pavinny być zvolnienyja. A novych aficeraŭ pakul nie nabrali, dy i nie tak šmat achvotnych, bo nie kožny padzialaje pohlady administracyi», — zaznačaje Sejdž.

Na jaho dumku, zaraz administracyja Trampa budzie šukać toje, što, pavodle zakonaŭ tatalitaryzmu, abjadnoŭvaje nacyju — ahulnaha voraha. Mihranty nie prakacili, treba niechta inšy.

«Im važna skazać «my ŭ stanie vajny», uvieści vajennaje stanovišča, kab zatykać rot kožnamu, chto budzie vykazvacca ŭ hramadskaj prastory. Moža, i nie dojdzie da takoha. Jak śpiecyjalist mahu skazać, što heta ŭsio časovaje, niama ničoha viečnaha. Treba prosta čatyry hady (termin paŭnamoctvaŭ Trampa. — «Pozirk».), moža, mienš, pačakać, i heta skončycca. My viedajem styl kiravańnia Trampa: jak tolki ŭ jaho źnikaje intares da peŭnaj temy ci hetaja tema ŭžo nie pryciahvaje stolki hramadskaj uvahi, to ŭžo budzie ŭsio pa-inšamu. Zarana pasypać hałavu popiełam. Ja pakul nie čuŭ, kab biełarusaŭ departavali z ZŠA», — reziumuje Sejdž.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 1
• 0