Гісторыя99

Навукоўцы: эўтаназія, магчыма, існавала ў імперыі інкаў

Вучоныя з дапамогай камп'ютарнай тамаграфіі паспрабавалі разгадаць таямніцу смерці жанчыны інкаў, якая жыла ў XVI стагоддзі. Яе муміфікаваныя парэшткі знаходзяцца ў музеі ў Мюнхене.

Мумія жанчыцы з імерыі Інкаў Мумия женщины из империи Инков Mummy of a woman from the Inca Empire
Мумія жанчыны імперыі інкаў. XVI стагоддзе. Магчыма, яе забойства сведчыць аб існаванні ў інкаў эўтаназіі. Фота: journals.plos.org

Мумія маладой жанчыны патрапіла ў баварскія зборы ў пачатку ХХ стагоддзя. Падчас Другой сусветнай вайны яна страціла абедзве нагі ніжэй за калена. Першапачаткова вучоныя меркавалі, што астанкі належаць чалавеку, які жыў на тэрыторыі Еўропы ў балоцістай мясцовасці.

Але даследаванне стабільных ізатопаў вадароду і азоту паказала, што яна харчавалася ў асноўным морапрадуктамі, рыбай і кукурузай. Такі тып харчавання характэрны для жыхароў узбярэжжа сучасных Чылі і Перу. Да таго ж валасы жанчыны былі перавязаныя тканінаю з валокнаў шэрсці сямейства такіх вярблюдавых, як лама і альпака.

З дапамогай кампʼютарнай тамаграфіі вучоныя здолелі высветліць, што жанчына была па-зверску забітая. Пра гэта сведчылі фрагменты касцей твару, якія знаходзіліся ў задняй частцы чэрапа. Магчыма, яны туды патрапілі пасля смерці, калі тканка мозгу расклалася.

У жанчыны таксама была рана на лбе даўжынёй каля 7 см, якая, як сцвярджаюць вучоныя, зʼявілася прыкладна ў момант смерці. Характар траўмаў сведчыць аб тым, што твар не быў раздушаны пасля смерці (напрыклад, пры апоўзні ў магіле).

Вынікі судова-медыцынскай экспертызы паказалі, што жанчыну забілі, хутчэй за ўсё, нейкім інструментам з закругленымі краямі.

Спачатку даследчыкі выказалі думку, што жанчыну маглі прынесці ў ахвяру. Да такой думкі іх схілялі падобныя пашкоджанні твару, што выявілі на муміі хлопчыка ля возера Тытыкака ў Балівіі, які быў прынесены ў ахвяру багам.

Аднак кампʼютарная тамаграфія паказала, што ў ахвяры была гіпертрафія міякарду і фіброз у тоўстай і прамой кішках. Такія сімптомы сведчаць аб тым, што жанчына мела паразітарную хваробу Шагаса, якая распаўсюджаная ў Лацінскай Амерыцы.

Для пацвярджэння дыягназу навукоўцы вывучылі фрагменты тканак кішэчніка і прамой кішкі пад мікраскопам. Гэта дапамагло выявіць унутрыклетачных паразітаў Trypanosoma cruzi, якія і ёсць ўзбуджальнікамі хваробы Шагаса. Тэст ДНК таксама пацвердзіў наяўнасць генетычнага матэрыялу паразіта ў тканках жанчыны.

Людзі гэтай хваробай звычайна заражаюцца ад трыатомавых ці «пацалункавых» клапоў. Пасля заражэння многія не адчуваюць ніякіх сімптомаў, альбо яны могуць быць вельмі лёгкімі і непрацяглымі, такія як паскоранае сэрцабіццё, галавакружэнне, боль у грудзях, аддышка.

Але ў некаторых хвароба можа перайсці ў хранічную стадыю, якая без сімптомаў можа цягнуцца дзесяцігоддзямі, а затым праявіцца ў форме сардэчнай недастатковасці, парушэння рытму сэрца ці паражэння стрававальнай сістэмы.

Даследаванне муміі жанчыны сведчыць аб тым, што ў яе хвароба Шагаса мела хранічную стадыю. А ступень фіброзу сценак анусу дазволіла ім сцвярджаць аб тым, што гэтае захворванне магло стаць прычынай смерці.

Даследчыкі мяркуюць, што нават, калі б яна не была забітая, яе цела было настолькі слабым, што не магло змагацца з хваробаю. Гэты факт паставіў пад сумненне версію аб тым, што жанчыну прынеслі ў ахвяру багам. Бо вядома, што такімі ахвярамі станавіліся людзі без бачных прыкмет хваробы ці цялесных пашкоджанняў.

Але аналіз валасоў жанчыны паказаў, што за некалькі месяцаў да смерці яна пачала есці больш наземнай ежы замест марской. Звычайна ежай, якая багатая на бялкі наземных жывёл, напрыклад ламаў, як паказаў аналіз іншых мумій інкаў, кармілі тых, хто прызначаўся да ахвярапрынашэння. Гэты факт сведчыць на карысць версіі аб тым, што жанчыну рыхтавалі да ахвярапрынашэння.

Такім чынам, вучоныя так і не прыйшлі да агульнай высновы. Дакладна невядома, ці была жанчына, мумія якой захоўваецца ў баварскай калекцыі, прынесеная ў ахвяру багам альбо ўдары па твары былі прызначаныя для таго, каб пакласці канец яе пакутам, што былі выкліканыя хваробай Шагаса.

Калі схіляцца да апошняй версіі, то ў такім выпадку можна сцвярджаць, што інкі практыкавалі эўтаназію.

Чытайце яшчэ:

Навукоўцы: небінарныя людзі існавалі яшчэ ў каменным веку

Зубны камень неандэртальцаў даў матэрыял для антыбіётыку новага пакалення

Вучоныя: сучасныя людзі атрымалі вялікія насы ў спадчыну ад неандэртальцаў

Каментары9

  • Олег
    09.06.2023
    Самый знаменитый случай эвтаназии это эвтаназия Исуса Христа. Его проткнул римлянин копьём что бы тот не мучался. Я за легализацию эвтаназии в Беларуси потому что это христианская традиция.
  • Казік
    09.06.2023
    Олег, укрыжаваным ламалі голені ног, каб яны павіслі на руках і задыхнуліся. А Ісус ужо памёр на гэты момант. Яго праткнулі кап'ём, каб гэта праверыць
  • Джып
    09.06.2023
    Казік, ён не мог памерці, бо бессмяротны па вызначэнні. Езус (разам з бацькам і св. духам) развёў усіх як лахоў.

Цяпер чытаюць

Бульба-фітнэс: беларусы паказваюць у сацыяльных сетках, колькі бульбы выкапалі сёлета7

Бульба-фітнэс: беларусы паказваюць у сацыяльных сетках, колькі бульбы выкапалі сёлета

Усе навіны →
Усе навіны

21-гадовую студэнтку іняза кінулі ў калонію за ўдзел ў школе лідарства15

«Ён можа прыехаць у Кіеў». Зяленскі адказаў Пуціну на прапанову сустрэцца ў Маскве5

Новы трэнд — абіраць партнёра метадам шрэкінгу. Што за ён?8

«Мы вярталі адчуванне падмурку». У Вільні прэзентавалі перавыданне «Майстроўні», якая вяртала беларусам іх мову і культуру1

Трамп выдаў указ, які дазваляе караць краіны, што неправамерна затрымліваюць амерыканцаў2

Беларускія камуністы пры СССР ганарыліся тым, што яны змагары. Пры Лукашэнку сэнс гэтага слова перакруцілі20

Трамп: Вашынгтон не рыхтуецца да зрынання Мадуры3

Трамп заявіў, што вядзе з Лукашэнкам перамовы пра вызваленне часткі з 1400 палітвязняў53

Зборная Беларусі па футболе пачала адбор на чэмпіянат свету з грандыёзнага правалу15

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Бульба-фітнэс: беларусы паказваюць у сацыяльных сетках, колькі бульбы выкапалі сёлета7

Бульба-фітнэс: беларусы паказваюць у сацыяльных сетках, колькі бульбы выкапалі сёлета

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць