«Асад паў. Не бойцеся». Як вызваляюць вязняў сумна вядомых турмаў Сірыі

Запісы былі апублікаваныя Асацыяцыяй зняволеных і зніклых без вестак у турме Седная (ADMSP), якая базуецца ў Турцыі.

«Ён [Асад] паў. Не бойцеся», — кажа голас на відэа, спрабуючы супакоіць жанчын і запэўніць іх, што цяпер яны ў бяспецы.

На відэа, верыфікаваным агенцтвам AFP, бачна, як сірыйцы спрабуюць даведацца, ці былі іх сваякі сярод вызваленых з турмы, дзе падчас праўлення Асада тысячы прыхільнікаў апазіцыі былі падвергнуты катаванням або пакараны смерцю.

Па меры таго, як паўстанцы бралі кантроль над гарадамі Сірыі, яны вызвалялі вязняў з турмаў на сваім шляху.

На працягу ўсёй грамадзянскай вайны, распачатай у 2011 годзе, улады трымалі сотні тысяч людзей у лагерах, дзе, паводле звестак праваабарончых груп, катаванні былі звычайнай з'явай.

У суботу групоўка «Хаят Тахрыр аш-Шам» (HTS) заявіла, што вызваліла больш за 3500 зняволеных з ваеннай турмы Хомса, калі захапіла горад.

Калі яны ўвайшлі ў сталіцу праз некалькі гадзін раніцай у нядзелю, паўстанцы абвясцілі пра «канец эпохі тыраніі ў турме Седная», якая стала ўвасабленнем самых змрочных злоўжыванняў эпохі Асада.

У справаздачы за 2022 год ADMSP пісала, што Седная «фактычна стала лагерам смерці» пасля пачатку грамадзянскай вайны.

Паводле ацэнак актывістаў, больш за 30 тысяч зняволеных былі пакараныя смерцю або памерлі ў выніку катаванняў, адсутнасці медыцынскай дапамогі або голаду ў перыяд з 2011 па 2018 год. Спасылаючыся на сведчанні некалькіх вызваленых зняволеных, яшчэ 500 чалавек былі пакараныя ў перыяд з 2018 па 2021 год.

У 2017 годзе Amnesty International апісала турму Седная як «чалавечую бойню» і заявіла, што пакаранні былі санкцыянаваныя на самым высокім узроўні.

Тады сірыйскія ўлады называлі абвінавачанні беспадстаўнымі і настойвалі, што ўсе пакаранні праводзіліся з выкананнем належнай прававой працэдуры.

На відэа, апублікаваным Reuters, бачна, як паўстанцы страляюць у замок на варотах турмы Седная і выкарыстоўваюць зброю, каб адамкнуць дзверы ў камеры.

На іншых кадрах, якія, як мяркуецца, былі зняты ў Дамаску, бачныя вызваленыя зняволеныя, якія бягуць па вуліцы.

Адзін з іх пытаецца людзей на вуліцы, што адбылося. «Мы зрынулі рэжым», — адказваюць яны, выклікаючы захоплены смех у былога зняволенага.

З усіх сімвалаў рэпрэсіўнай прыроды рэжыму Асада сетка турмаў, у якіх закрывалі тых, хто выказваў якую-небудзь форму іншадумства, адкідае самы доўгі і цёмны цень.

У турме Седная катаванні, сэксуальны гвалт і масавыя пакаранні сталі лёсам тысяч людзей. Многія так і не выйшлі са зняволення, а іх сем'і часта на працягу многіх гадоў не ведалі, жывыя іх сваякі ці мёртвыя.

Адзін з былых зняволеных Амар распавёў Бі-бі-сі ў нядзелю аб тым, што перажыў за тры гады ў турме ў падлеткавым узросце.

«Я ведаю той боль, адзіноту і безнадзейнасць, якія ты адчуваеш, таму што свет дазволіў табе пакутаваць і нічога не зрабіў, — сказаў ён. — Яны прымушалі майго стрыечнага брата, якога я так любіў, катаваць мяне, і прымушалі мяне катаваць яго. Інакш нас абодвух чакала пакаранне».

Павялічыць

Сірыйскі цэнтр маніторынгу за выкананнем правоў чалавека (SOHR), які базуецца ў Брытаніі, падлічыў, што з 2011 года ў такіх умовах утрымлівалася больш за 130 тысяч чалавек. Але гісторыя гэтых жахлівых устаноў сыходзіць каранямі значна глыбей.

Нават у суседнім Ліване страх знікнуць у сірыйскай вязніцы быў паўсюдным на працягу многіх гадоў, калі Дамаск дамінаваў у рэгіёне.

Глыбокая нянавісць да Асадаў — бацькі і сына, — якая кіпела ў Сірыі, шмат у чым была абумоўлена гэтым пастаўленым на паток механізмам катаванняў і зневажанняў, закліканым запалохаць насельніцтва і прымусіць яго падпарадкавацца.

Менавіта таму паўстанцкія групоўкі ў сваім вокамгненным прарыве па Сірыі ў кожным захопленым імі горадзе абавязкова заходзілі ў цэнтральную турму і вызвалялі тысячы людзей.

Вобраз гэтых людзей, якія выходзяць на свет з цемры, якая ахутвала некаторых з іх на працягу дзесяцігоддзяў, стане адным з вызначальных вобразаў падзення сірыйскага рэжыму.

• 36
• 0
• 0
• 0
• 2
• 14
• 0
• 2