Культура44

Беларусы спрасцілі пошук па тысячах раней засакрэчаных аэрафотаздымкаў Беларусі, апублікаваных Нацыянальным архівам ЗША

Цяпер вельмі лёгка праверыць, ці пралятаў разведвальны самалёт над вашымі роднымі мясцінамі і як яны выглядалі ў час Другой сусветнай вайны.

Шукаць па карце нямецкія аэрафотаздымкі значна прасцей, чым па сайце архіва. Скрыншот сайта

Нагадаем, што амерыканскі архіў выклаў у свабодны доступ 2176 нямецкіх аэрафотаздымкаў Беларусі, якія былі зроблены нямецкімі вайскоўцамі ў 1939-1945 гады. Яны з'яўляюцца часткай велізарнай калекцыі здымкаў тэрыторыі СССР, што трапіла ў ЗША пасля завяршэння вайны. Здымкі доўгі час былі засакрэчанымі, бо выкарыстоўваліся амерыканскай разведкай у сваіх мэтах.

Здымкі ахопліваюць як гарады, так і сельскую мясцовасць і могуць служыць унікальнай крыніцай для вывучэння гісторыі і архітэктуры краю. Але шукаць па канкрэтнай мясцовасці на сайце Нацыянальнага архіва ЗША праблематычна, таму беларусы стварылі адразу дзве карты, на якія сабралі спасылкі на аэрафотаздымкі. Цяпер адшукаць здымкі канкрэтнай мясцовасці можна ў пару клікаў.

Карта, створаная карыстальнікам garnikis. Скрыншот сайта
З кожнай геаметкі на карце можна перайсці на старонку аэрафотаздымка на сайце Нацыянальнага архіва ЗША. Скрыншот сайта

Першая карта была створана карыстальнікам пад нікам garnikis на аснове Google Maps. На асобным слоі змешчаны геамаркеры, выбраўшы які можна атрымаць спасылку на старонку з картай у амерыканскім архіве. Google дазваляе пераключацца паміж стандартнай і спадарожнікавай картай для параўнання сучаснай мясцовасці з аэрафотаздымкамі ваеннага часу.

Карта, створаная карыстальнікам shappoff. Скрыншот сайта
Геаметкі дазваляюць перайсці або на старонку патрэбнага аэрафотаздымка на сайце архіва, або адразу адкрыць поўнафарматны файл аэрафотаздымка. Скрыншот сайта

Другую карту карыстальнік пад нікам shappoff выклаў на айці-платформе GitHub. Кластарная карта зроблена на аснове OpenStreetMap і спадарожнікавай картай Google Maps. Адной з пераваг гэтай карты з'яўляецца тое, што можна з выбранай меткі адразу перайсці на поўнафарматны аэраздымак, абмінаючы старонку на сайце архіва. Да таго ж на карту нанесены не толькі нямецкія аэрафотаздымкі Беларусі, але Расіі, Украіны, краін Балтыі і нават ёсць некалькі здымкаў тэрыторыі Малдовы. 

Геаметкі паказваюць трасы пралёту нямецкіх самалётаў над Беларуссю. Скрыншот сайта. 

Гэтыя карты добра паказваюць, як нямецкія самалёты здзяйснялі палёты ўздоўж кірунку захад-усход, метадычна фатаграфуючы тэрыторыю з пэўным інтэрвалам. Іншыя серыі аэрафотаздымкаў групуюцца ўздоўж чыгуначных ліній, якія натуральна цікавілі немцаў праз сваё стратэгічнае значэнне. 

Койданаўскі кальвінскі збор, акружаны сцяной з вежамі. У 1950-я гады пагорак быў амаль цалкам зрыты, на яго месцы застаўся невялікі астатак з падмуркамі, якія было цяжка ідэнтыфікаваць. Фота: Wikimedia Commons
Лакалізацыя Гаштольдавай гары з кальвінскім зборам, які быў абнесены сцяной з вежамі, і евангельскіх могілак на суседнім пагорку ў Дзяржынску (Койданаве). Аэрафотаздымкі часоў вайны дазваляюць дакладна лакалізаваць аб'екты, ад якіх сёння не засталося выразных слядоў. Фота: тэлеграм-канал «Спадчына»

Аналіз нямецкіх аэрафотаздымкаў ужо даў першы плён. Напрыклад, актывісты з іх дапамогай дакладна прывязалі да мясцовасці так званы Койданаўскі замак, пагорак якога быў амаль цалкам зрыты ў 1950-я гады, і вызначылі, што цудам ацалелыя падмуркі належаць не сценам і вежам, а кальвінскаму збору XVII ст., пабудаванаму па фундацыі Крыштофа Мікалая Радзівіла «Пяруна». Таксама пры супастаўленні здымкаў і планаў удалося ўдакладніць размяшчэнне евангельскіх могілак на суседнім пагорку, пахаванні на якіх былі закранутыя ў 2023 годзе пры будаўніцтве кацельнай для раённай бальніцы. 

Каментары4

  • як знаць
    05.03.2025
    Свабодны чалавек, можа яшчэ выкладуць і вашу
  • ваван
    06.03.2025
    а не кажется никому странным что историю изучают по материалам захватчика, окупанта врага???? То польские фотографии, то немецких солдат..... Что не так со своим родненьким освободителем? Где фотки советской разведки? Где фотки героичеких партизан?
  • праўда
    06.03.2025
    ваван, у іх фотаапараты былі толькі ў НКУС, каб зрабіць фотаздымак у справу расстралянага.

Цяпер чытаюць

Касмічная турыстка Марына Васілеўская выйшла замуж за касманаўта Навіцкага? Яны носяць пярсцёнкі21

Касмічная турыстка Марына Васілеўская выйшла замуж за касманаўта Навіцкага? Яны носяць пярсцёнкі

Усе навіны →
Усе навіны

Дыверсант на польскай чыгунцы дапусціў дзіўную памылку — падарваў не тую рэйку13

«Бабарыка быў бы годным прэзідэнтам, але хунта пазбаўляецца ад разумных людзей крымінальнымі метадамі». Што пішуць людзі пра банкіра76

Палата прадстаўнікоў ЗША прагаласавала за раскрыццё «файлаў Эпштэйна». Сенат прыняў гэтую пастанову без абмеркавання3

Зборная Кюрасаа ўпершыню ў гісторыі выйшла на чэмпіянат свету па футболе

У Мінску закрылі вуліцу Масюкоўшчына адразу ажно на пяць гадоў. Што там адбываецца?1

Арыгінальная бетонная царква на Тэнэрыфе прызнана найлепшым будынкам года ў свеце7

Вызначыліся каманды ад Еўропы, што напрамую выйшлі на ЧС па футболе, і ўдзельнікі стыкавых матчаў

Зборная Беларусі згуляла другую нічыю запар у матчы, які нічога не значыў3

На выратаванне вядомага касцёла дзяржава так і не знайшла грошай і звярнулася да грамадзян7

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Касмічная турыстка Марына Васілеўская выйшла замуж за касманаўта Навіцкага? Яны носяць пярсцёнкі21

Касмічная турыстка Марына Васілеўская выйшла замуж за касманаўта Навіцкага? Яны носяць пярсцёнкі

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць