Заўсёды цікава ведаць, якія інвестыцыі апраўдваюць сябе і прыносяць выгаду. Мы з цікавасцю вывучаем прагнозы, але рэдка правяраем чаканні і рэальныя даходы. У гэтым артыкуле Myfin.by разбіраецца на прыкладзе золата і біткойна, што варта было купляць год таму, а менавіта ў маі 2024 года.
Што адбывалася з біткойнам
На працягу года біткойн рос, але нераўнамерна па некалькіх розных прычынах.
Першым штуршком да росту быў халвінг у красавіку 2024 года. У межах гэтай падзеі ўзнагарода за стварэнне новых біткойнаў зменшылася ў 2 разы. Так бывае кожныя 4 гады, і, як і ў папярэдніх выпадках, спрацаваў чаканы алгарытм:
Падзенне прыбытку ад майнінгу зменшыла прапанову новых манет.
Падзенне прапановы выклікала дэфіцыт.
Дэфіцыт стымуляваў рост цэны біткойна.
Так (нават яшчэ мацней) біткойн рос і пасля мінулых халвінгаў. Паўтарылася гэта ў маі і летам 2024 года. Адбылося тры скачкі курсу, да верасня 2024-га біткойн таргаваўся ўжо каля $64 000.
Затым быў «фактар Трампа 2024». Калі перадвыбарчыя апытанні паказалі, што Трамп відавочна вырываецца наперад, традыцыйныя фондавыя рынкі знерваваліся, а крыптавалютныя абнадзеіліся, бо Трамп версіі 2.0 — вядомы крыптаэнтузіяст. Ужо ў верасні біткойн тэставаў адзнаку ў $70 000.
Сапраўдны рывок адбыўся ў лістападзе 2024 года, пасля перамогі Трампа. Цана біткойна адразу падскочыла да $76 999, а да канца 2024 года пераадолела адзнаку ў $93 500. Гэта быў ужо не проста скачок, а відавочны трэнд росту. У пачатку 2025 года, пасля невялікай карэкцыі, біткойн зноў пачаў расці і ў маі стабільна замацаваўся вышэй за псіхалагічна важную адзнаку ў $100 000.
Аднак, акрамя прадказальных наступстваў халвінгу і перамогі Трампа, у біткойна былі і іншыя фактары росту: традыцыйныя фінансавыя інстытуты, біржы, рынкі прызналі біткойн легітымным актывам. Крыптавалюта не атрымала статус звычайных валют, яна не стаіць нароўні з акцыямі, аблігацыямі і іншымі матэрыяльна забяспечанымі актывамі, але біткойн цяпер таргуецца на біржах. Ён стаў даступней для буйных інвестараў.
У студзені 2024 года ў ЗША ўпершыню дазволілі спецыяльныя біржавыя фонды (так званыя спотавыя біткойн-ETF), якія наўпрост купляюць і захоўваюць біткойн. Цяпер буйныя кампаніі і фонды могуць укладвацца ў біткойн амаль гэтак жа проста, як у акцыі або золата, — праз звычайную, салідную і зразумелую фондаву біржу.
Да сярэдзіны 2024 года такія фінансавыя гіганты, як BlackRock і Fidelity, ужо запусцілі свае біткойн-фонды. Спецыялісты заяўлялі: «Біткойн праявіў хеджавальныя ўласцівасці падчас геапалітычнай напружанасці і заклапочанасці станам дзяржаўнага доўгу і дэфіцытам бюджэту ЗША». У перакладзе з біржавога на агульнаўжывальны гэта значыць, што біткойн стаў прытулкам для капіталаў, і калі раней пры нестабільнасці грошы ўкладалі ў золата, дзяржаўныя аблігацыі і некаторыя асабліва надзейныя акцыі, то цяпер яшчэ і ў біткойн.
Для біткойна спрацаваў эфект FOMO — страх упушчанай выгады. Па меры росту гэтай крыпты ўсё больш інвестараў уключалася ў гонку, баючыся прапусціць патэнцыйную прыбытак. А патэнцыял росту біткойна як альтэрнатывы традыцыйным прытулкам вялікі — агульны аб’ём укладанняў у гэтую крыптавалюту значна меншы за інвестыцыі, напрыклад, у золата.
Золата: павольна і ўпэўнена да рэкордаў
Золата ішло ў тым жа напрамку, але з іншай хуткасцю і зусім па іншых прычынах. У маі 2024 года яно таргавалася ў дыяпазоне ад $2300 да $2400 за ўнцыю, то бок паказвала адносную стабільнасць. 20 мая 2024 года золата дасягнула лакальнага піку ў $2435. Скачок адбыўся да канца кастрычніка 2024 года, калі золата ўстанавіла новы гістарычны максімум у $2786 за тройскую ўнцыю. Рост працягваўся і далей: у красавіку 2025 года зафіксаваны абсалютны рэкорд — $3500 за унцыю.
Потым прайшла карэкцыя прыкладна на 10%. Але, нягледзячы на гэтае зніжэнне, агульны гадавы прырост склаў парадку 35%.
Золата ў злітках на беларускім рынку паказала меншую даходнасць, але агульная тэндэнцыя тут таксама актуальная — цэны зліткаў у банках залежаць ад сусветных цэн золата.
Цяпер пра ключавыя фактары росту золата. У 2024—2025 гадах золата актыўна куплялі цэнтральныя банкі, асабліва з краін з эканомікай, што развіваецца, каб дыверсіфікаваць свае рэзервы і знізіць залежнасць ад долара ЗША.
Спрацавала традыцыйная абарончая функцыя — у перыяды эканамічнай нявызначанасці менавіта золата ўспрымаецца як «ціхая гавань».
Асобнай стабільнасці ў сусветнай эканоміцы не было і ў мінулыя гады. Але калі Украіна, Блізкі Усход, Тайвань уяўляліся камусьці лакальнымі праблемамі, то з пачаткам «тарыфнай вайны» вяртання да мінулага ўжо ніхто не чакае. Інвестары шукаюць, куды ўкласці капіталы.
Толькі лічбы
Адліковым перыядам возьмем 1 год, то бок перыяд з 14 мая 2024-га па 14 мая 2025 года.
Пачатковыя і канчатковыя лічбы выйшлі такія:
Біткойн (BTC/USD):
14 мая 2024 г. — $61 580.
14 мая 2025 г. — $104 077.
Рост +69%.
Золата (USD за унцыю, сусветны рынак):
14 мая 2024 г. — $2357.
14 мая 2025 г. —$3185.
Рост +35%.
Золата ў злітках па 100 грамаў (цэны ў банках РБ):
Май 2024 г.: Br26 900.
Май 2025 г.: Br32 570.
Рост: +21%.
Адразу відаць: даходнасць біткойна за год аказалася ў 2 разы вышэй за золата па сусветных цэнах і ў 3 разы выгадней за ўкладанні ў зліткі. Але для лепшага разумення паглядзім, як і чаму змяняліся цэны гэтых актываў на працягу года.
Пра адрозненні золата і біткойна. Што ў выніку?
Нельга раіць, у што інвеставаць у 2025 годзе: у золата, біткойн ці ў фан-токены «Барселоны». Мы не ведаем будучыні, як ніхто дакладна не ведаў год таму ўсяго напісанага вышэй. Але распавядзем нешта дакладна вядомае пра сучаснасць і мінулае.
Вось ключавыя адрозненні паміж золатам і біткойнам.
Пытанне
Золата
Біткойн
Колькі можна зарабіць
+5–10% у год, надзейны, але павольны прыбытак
+100–300% за ўдалы год, але можна страціць палову за месяц
Надзейнасць
Праверана стагоддзямі, перажыло ўсе крызісы і ні разу не абясцэнілася
Малады актыў, можа рэзка падаць, але пакуль не разваліўся, хоць гэта шмат разоў прадказвалі
Колькі існуе
Дабваюцца штогод ~3000 т, запасы вялікія, але не бясконцыя
Максімум — 21 млн манет, эмісія запавольваецца, на 2024 год здабыта ~19,7 млн
Што ўплывае на цану
Інфляцыя, попыт банкаў і дзяржаў, геапалітыка
Змены ў законах, хайп у сацсетках, тэхналагічныя збоі
Рызыкі
Нізкія: золата заўжды ў цане
Высокія: валацільнасць, махлярства, забароны ў некаторых краінах
Адначасовы рост біткойна і золата цяпер выглядае не выпадковасцю, а пацвярджэннем праблем сусветнай эканомікі, калі грошай па-ранейшаму занадта шмат, а гарантавана даходных актываў і стабільнасці занадта мала.
Відавочна, правільным будзе не пытанне: «Золата ці біткойн?», а аптымальнае спалучэнне выгод і рызык таго і другога.
Як правіла, золата раяць выбіраць тым, хто не жадае рызыкаваць, плануе на дзесяцігоддзі наперад і хоча застрахавацца ад крызісаў.
Біткойн цікавы тым, хто гатовы рызыкнуць дзеля вялікага прыбытку, верыць у тэхналогіі і інвестуе «лішнія» грошы, страта якіх не стане трагедыяй.
У любым выпадку цяпер нават кансерватарам мае сэнс дадаць 5—10% біткойна ў партфель, а рызыкоўным інвестарам — трымаць 20—30% у золаце для балансу.
Цяпер чытаюць
«Нейкая Ліза, якой 20 гадоў, судзіцца з Лукашэнкам» — вялікая гутарка з новай віцэ-спікеркай КР Лізаветай Пракопчык3
Каментары
Але павінны памятаць былое гісторыю і заставацца прагматычнымі
Золото яно заўсёды..каштуе свае прымаецца паўсюль