Mova99

Mova naša: «Pryjšli pa mianie», «pajšli ŭ hryby»

Časta my čujem «za mnoj pryjeduć», «pajdu za pivam» i h. d. Pašyreńnie hetaj kanstrukcyi nie nadta apraŭdanaje, bo na bolšaści terytoryi Biełarusi «ŭ naturalnym asiarodździ» jana nie sustrakajecca ŭvohule. U daŭniejšyja časy daminavała takaja kanstrukcyja tolki na Połaččynie. Kali niechta lubić svaje havorki i tamu vykarystoŭvaje kanstukcyju z «za», to heta, na maju dumku, dobra. Ale, papraŭdzie, pašyreńnie jaje — heta vynik nie dbańnia ab połackich havorkach, a praniknieńnia rasiejskaj movy ŭ struktury našaj. Heta pa-rasiejsku my chodzim «za hribami», u kramu «za mołokom», «za mamoj», kab jaje paklikać. Pa-biełarusku treba skazać «pryjeduć pa mianie», «pajdu pa baćku» (kab pryvieści jaho).

Jon prysłaŭ pa mianie furmanku. (Źmitrok Biadula, «U drymučych lasach»)

Na dvare kazali mnie, što Dunia pabiehła pa dziadźku, a maci — pa papa. (Kastuś Akuła, «Haravatka»)

Tym bolš impieratar Franc Iosif źviarnuŭsia pa dapamohu da našaha hasudara. (Uładzimir Arłoŭ, «Pakul nie zhasła śviečka»)

Jak tady, tak i ciapier vyciahvajuć jany pa chleb ruki. (Kastuś Akuła, «Zmaharnyja darohi»)

Tamu, budziem uvažlivyja: pryjści da kahości «pa radu», «pa spahadu».

Idučy ŭ kramu pa niešta, skažam, što idziem «pa małako, pa cukierki, pa bulbu, pa hryby».

A voś u les my idziom «u hryby», «u jahady», na rečku — «na rybu». Možna navat (radziej) «u drovy» pajechać. Daŭniej kniazi «zabaŭlalisia łovami», abo jeździli «ŭ łovy» (na palavańnie):

«Potym Hiedymin, zajechaŭšy ŭ łovy, zvykłym abyčajem čyniŭ vostupy nad bierahami raki Vilni». («Chronika litoŭskaja i žamojckaja»)

Vyhladaje tak, što ŭ žyvoj movie kanstrukcyja z «u» była vielmi prymuščaja, bo pašyrałasia i na inšyja śfiery čałaviečaj dziejnaści. Možna było «pajści ŭ pozyki»:

Dak, kaliś — boršč, bulba žaranaja i kaša hustaja — i ŭsio. A ciapier užo hatuj, choć ty ŭ pozyki idzi, da hatuj im. (Zapisana na Vietkaŭščynie ŭ 2005 h.).

Sintaksis — heta pa-hrečasku «paradak». Pilnujma ž svajho biełaruskaha paradku.

Kamientary9

Upieršyniu za čatyry hady Biełstat apublikavaŭ źviestki ab naradžalnaści i śmiarotnaści. Danyja žachajuć39

Upieršyniu za čatyry hady Biełstat apublikavaŭ źviestki ab naradžalnaści i śmiarotnaści. Danyja žachajuć

Usie naviny →
Usie naviny

«U Jehipiet ź dziećmi daražej źjeździć». Bresckaja błohierka vyrašyła pavialičyć hrudzi, pakul čakaje muža z kałonii20

U KR vybirajuć vice-śpikierku. Debataŭ nie atrymałasia, bo bałatavałasia tolki Lizavieta Prakopčyk7

Cichanoŭskaja: Kožny hod, 21 maja, serca ściskajecca ad bolu13

Tramp abviaściŭ pra stvareńnie novaj supraćrakietnaj abarony ZŠA «Załaty kupał», jakaja pavinna stać najlepšaj u śviecie5

Hruzija całkam zabaraniła reekspart aŭto ŭ Rasiju i Biełaruś. Što heta aznačaje dla biełarusaŭ na praktycy?9

U Minsku kiroŭca źbiŭ na pierachodzie siamihadovaha chłopčyka na samakacie1

Navukoviec raspavioŭ pra hieałahičnyja zahadki Biełarusi: irtuć ź ziamli i kratar ad padzieńnia mietearyta, jaki źniščyŭ usio žyvoje ŭ radyusie tysiač kiłamietraŭ9

Ułady Ispanii patrabujuć ad Airbnb vydalić bolš za 60 tysiač abjaŭ ab arendzie žylla1

Kiraŭnik «Jeŭraopta» vyjšaŭ na svabodu4

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Upieršyniu za čatyry hady Biełstat apublikavaŭ źviestki ab naradžalnaści i śmiarotnaści. Danyja žachajuć39

Upieršyniu za čatyry hady Biełstat apublikavaŭ źviestki ab naradžalnaści i śmiarotnaści. Danyja žachajuć

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić