Klintan usio jašče pieramahaje, ale ŭsio zaležyć ad niekalkich štataŭ: jak heta vyrašycca
Sistema vybaraŭ prezidenta ŭ ZŠA adroźnivajecca ad sistemy vybaraŭ skažam, u Francyi. Jana ŭ svoj čas była prydumanaja dla ŭmacavańnia fiederatyŭnaj sistemy, kab nie ŭźnikła daminacyi vialikich štataŭ nad małymi. Tamu prezidenta abirajuć nie pramym hałasavańniem, a praz kalehiju vybarščykaŭ.
Kožny štat vybiraje peŭnuju kolkaść vybarščykaŭ. Samy hustanasieleny — Kalifornija — pasyłaje ich 55. Samyja małanasielenyja — pa 3. Takim čynam, małyja štaty pasyłajuć na dušu nasielnictva trochi bolš delehataŭ, čym vialikija.
Akramia taho, u siłu tradycyi bolšaść štataŭ pasyłajuć vybarščykaŭ pa pryncypie «winner takes all» — h.zn. usie vybarščyki ad dadzienaha štata hałasujuć za taho kandydata, jaki nabraŭ u im bolšaść hałasoŭ.
Tym nie mienš, tolki adnojčy za minułyja sto hadoŭ pieramoh nie toj kandydat, jaki nabraŭ absalutnuju bolšaść hałasoŭ na ŭsieahulnym hałasavańni. Heta było ŭ 2000 hodzie kali prezidentam staŭ Buš, a nie Hor, choć apošni nabraŭ na 0,5% hałasoŭ bolš. Ale Buš sabraŭ bolš štataŭ-«ciažkavahavikaŭ».
Źmiena ŭsieahulnych rejtynhaŭ Klintan i Trampa na sioletnich vybarach značyć nie tak šmat, jak ich papularnaść u dziasiatku «niavyznačanych štataŭ».
Kalifornija masava hałasuje za demakrataŭ, i nie maje vialikaha značeńnia, atrymaje tam Klintan 60 ci 65%. Hetaksama Techas hałasuje za respublikancaŭ, i nie tak važna, atrymaje tam Tramp 51 ci 52%. U kožnym razie ŭsie vybarščyki ad Kalifornii pajeduć za Klintan, a ŭsie ad Techasa — za miljardera.
A voś Piensilvanija, Fłaryda, Virdžynija, Ahajo, Paŭnočnaja Karalina, Aryzona i niekalki mienšych štataŭ vyrašyć los vybaraŭ.
Dyk voś, paštatavy padlik pakul daje istotnuju pieravahu Klintan.
Piensilvanija i Virdžynija schilajucca da Klintan. U Fłarydzie, Ahajo, Paŭnočnaj Karalinie i Aryzonie Klintan lidziravała, a ciapier Tramp abo zdahnaŭ jaje, abo vyrvaŭsia napierad. Ale navat kali Klintan prajhraje ŭsie hetyja štaty, pišuć amierykanskija analityki, jana ŭsio adno, imavierna, pieramoža na vybarach, bo za jaje prahałasujuć niekalki mienšych štataŭ, jak Kałarada i Miniesota.
Kandydaty ad inšych partyj i samavyłučency? Na hetych vybarach tolki adzin štat moža addać pieravahu takomu. Heta Juta, jaki najčaściej hałasuje za respublikancaŭ, ale kansiervatyŭnyja marmony ŭ jakim hetym razam nie ŭ zachapleńni ad ekscentryčnaha Trampa.
Falsifikacyja vynikaŭ? U Amierycy jak masavaja źjava jana praktyčna vyklučanaja, dziakujučy samoj kultury pavodzinaŭ, a taksama precedentam žorstkaha pakarańnia za takija fakty. I na hety raz u niekalkich štatach užo zaviedzienyja kryminalnyja spravy suprać vybarcaŭ, jakija sprabavali prahałasavać niekalki razoŭ.
Nahadajem, što vybary adbuducca 8 listapada, u aŭtorak.
Kamientary