Pomnik Kaniskamu pastavili na ahladnaj placoŭcy pobač z leśvicaj, jakaja viadzie ŭ Padmikolski park. Na adkryćcio pryjšli kiraŭniki horada i abłvykankama. Mitrapalit Minski i Zasłaŭski Vienijamin uznaharodziŭ staršyniu harvykankama Uładzimira Cumarava i staršyniu abłvykankama Anatola Isačanku miedalami «śviatitiela Hieorhija Konisskoho». Z haradžanami adnosna taho, ci patrebien taki pomnik, ułady nie railisia, paviedamlaje Mahiloŭ.media.
U adkryćci pomnika ŭdzielničali asoby, apranutyja ŭ kazackaje. Na čornych majkach było napisana, što jany pradstaŭniki «biełaruskaha kazactva».
Na adkryćcio pomnika sabrałasia vialikaja hramada ludziej, jakija nazyvali siabie pravasłaŭnymi. Pa ich słovach, «Kaniski — vialiki dziejač i śviaty». Niekatoryja adznačali, što jon «abaraniŭ Biełuju Ruś ad katalikoŭ».
Uračystaść prachodziła pobač z płoščaj Ardžanikidze. Jaje ŭ 2016 hodzie ŭłady ź inicyjatyvy pravasłaŭnych aktyvistaŭ chacieli pieranazvać u honar Kaniskaha. Tady było zapuščana hramadskaje abmierkavańnie, jakoje vyklikała palemiku ŭ biełaruskim internecie. Jano i vyjaviła nieadnaznačnaje staŭleńnie da hetaha carkoŭnaha dziejača jak histaryčnaj asoby.
Na jepiskapskaje słužeńnie ŭ Biełaruś Kaniskaha zaprasili z Ukrainy ŭ 1755 hodzie. Mahiloŭskaj jeparchijaj jon kiravaŭ na złomie epoch u druhoj pałovie XVIII stahodździa. Padziei taho času pryviali da źniknieńnia z palityčnaj karty Jeŭropy Rečy Paspalitaj.
Pa ŭmacavańni na biełaruskich ziemlach rasijskaj ułady, ź inicyjatyvy Kaniskaha prymusova pačali viartać u pravasłaŭje ŭnijataŭ, katalikoŭ dy pratestantaŭ. Mietodyku, aprabavanuju na Mahiloŭščynie i Mścisłaŭščynie, paźniej pašyryli na ŭsiu Biełaruś.
Pavodle ŭkrainskaha historyka Jarasłava Foščana, Hieorhij Kaniski, trapiŭšy ŭ Biełaruś, akazaŭsia zakładnikam času i ŭmoŭ, u jakich jamu daviałosia dziejničać. Jon prasiŭsia, kab jaho adpravili z archijepiskapskaha słužeńnia ŭ Rečy Paspalitaj va ŭkrainski manastyr. Navukoviec pryznaje, što ciapier u histaryjahrafii staŭleńnie da dziejnaści Kaniskaha palarnaje.
U 1992 hodzie vał «Krasnoj źviezdy» pieranazvali ŭ archirejski vał Kaniskaha. Tady heta nie vyklikała ŭ hramadstvie napružańnia i rasceńvałasia jak adnaŭleńnie histaryčnaj praŭdy.
6 žniŭnia 1993 hodu archijepiskap Hieorhij Kaniski byŭ dałučany da liku miascovych śviatych. Jahony vobraz namalavany na niekalkich pravasłaŭnych śviatyniach Mahilova. Na Archirejskim vale staić kryž u jaho pamiać, a na budynku byłoha archirejskaha pałaca ŭstalavanaja šylda sa źviestkami pra jaho žyćcio.
Ciapierašniaja ŭłada stavić Kaniskaha ŭ adzin šerah ź Jeŭfrasińniaj Połackaj i inšymi pryznanymi biełaruskimi dziejačami i aśvietnikami.
Kančatkovaje rašeńnie ab pomniku Kaniskamu było pryniata ŭ 2021-m. Hramadskaha abmierkavańnia, jak u vypadku ź pieranazvańniem płoščy, nie abviaščałasia. Letaś na miescy, dzie pastavili pomnik Kaniskamu, zakłali kapsułu z pasłańniem naščadkam.
Kamientary