Pakajańnie za pałku kaŭbasy. Jak za dapamohu siemjam palitviaźniaŭ asudzili 39 čałaviek
Hod tamu pa ŭsioj Biełarusi amal adnačasova za charčovuju i hrašovuju dapamohu svajakam palitviaźniaŭ zatrymali amal 300 čałaviek. U vyniku 39 ź ich asudzili pavodle kryminalnych artykułaŭ, paviedamlaje «Radyjo Svaboda».
174 śledčyja
23—24 studzienia 2024 hoda KDB Biełarusi pravioŭ pa ŭsioj krainie rejd. U jaho vyniku śpiecsłužby zatrymali bolš za 300 čałaviek. Pavodle infarmacyi pravaabaroncaŭ, tolki 23 studzienia 2024 hodu ŭ zatrymańniach udzielničali 174 śledčyja. Jany pakazvali ludziam pastanovy z artykułam 361-1 č. 1 i č. 3 Kryminalnaha kodeksa — «stvareńnie ekstremisckaha farmavańnia abo ŭdzieł u im».
Bolšaść zatrymanych padčas tych padziej skłali žančyny stałaha vieku, mnohija ź ich piensijnaha ŭzrostu. Pryčynaj zacikaŭlenaści z boku KDB stała dapamoha siemjam palitviaźniaŭ ad inicyjatyvy INeedHelpBY, jakuju ŭ toj dzień ułady pryznali «ekstremisckim farmavańniem». Zatrymanych abvinavačvali ŭ tym, što jany dasyłali hrašovyja pieravody abo zamaŭlali pradukty z anłajn-hipiermarkietaŭ dla siemjaŭ, u jakich svajaki siadzieli ŭ turmach.
«A šostaj ranicy 6 čałaviek u bałakłavach uvarvalisia ŭ kvateru da majoj siastry, pierapałochali dziaciej, susiedziaŭ, narabili hvałtu. Učynili pieratrus, što šukali — nieviadoma, zabrali telefony i techniku», — raskazvała siastra adnoj z zatrymanych biełarusak.
«Paźniej nam stała viadoma, što siastru zatrymali za charčovuju dapamohu ad inicyjatyvy INeedHelp. Ale jakoje złačynstva ŭ tym, što žančyna, muž jakoj siadzić i nie moža zabiaśpiečyć siamju, dziaciej, atrymała ad dobrych ludziej kiłahram hrečki i litr aleju?» — kazała inšaja surazmoŭca.
«Dapamahała ludziam sa svajoj piensii»
60-hadovuju piensijanierku Natallu Ładućku zatrymali 23 studzienia 2024 hoda. U adroźnieńnie ad mnohich inšych zatrymanych u tyja dni biełarusak, Natallu pakinuli pad vartaj i paśla abvinavacili pavodle kryminalnaha artykuła. Praces pa jaje spravie pačaŭsia 16 studzienia 2025 hoda, usiaho pa joj praviali 6 sudovych pasiadžeńniaŭ, žančynie vystavili abvinavačańnie pavodle č. 1 i 2 artykuła 361-4 Kryminalnaha kodeksa («sadziejničańnie ekstremisckaj dziejnaści»). 11 lutaha sudździa Jaŭhien Pisarevič pryznaŭ Natallu vinavataj i prysudziŭ joj 4 hady pazbaŭleńnia voli.
«Natallu vielmi niepakoiła toje, što ŭ mnohich ludziej, jakija apynulisia za kratami paśla 2020 hoda, niama svajakoŭ, jakija mahli b rabić pieradačy. I jana dapamahała ŭ pieršuju čarhu takim ludziam, u jakich niama rodnych. Dasyłała pieradačy, pieravody, aščadžała sa svajoj piensii. Ciapier, ź ironii losu, Natalla sama apynułasia ŭ takim ža stanie, bo jaje adziny syn vymušany byŭ źjechać ź Biełarusi», — raskazvaje ŭ razmovie sa «Svabodaj» siabra siamji Andrej (imia źmienienaje dziela biaśpieki).
Asudžanaja Natalla Ładućka nie była palityčnaj ci hramadskaj aktyvistkaj, pra jaje viadoma niašmat. Pavodle adukacyi ekanamistka, usio žyćcio pracavała hałoŭnaj buchhałtarkaj, niadaŭna vyjšła na piensiju. Surazmoŭca «Svabody» kaža, što Natalla zaŭsiody była nieabyjakavaj da čužoha hora. Na piensii dahladała dvuch sabak. Adnaho ź ich zabrała litaralna sa śmietnika — niechta prosta vykinuŭ ščaniuka. Druhoha ŭziała dadomu z prytułku.
«Dla Natalli było vielmi važna dapamahać mienavita kinutym žyviołam — nie kuplać parodzistych, a ratavać tych, chto ŭ biadzie. Sabak zavuć Vesta i Tor. Natalla zachaplajecca mifałohijaj. Vesta — rymskaja bahinia chatniaha ahmieniu, a Tor u hiermanska-skandynaŭskaj mifałohii — boh pieruna i małanak. Zaraz sabaki trapili ŭ dobryja ruki, da jaje siabroŭ», — raskazvaje siabra siamji.
Pavodle jaho, Natalla taksama ŭsio žyćcio była zaŭziataj turystkaj. Uzimku chadziła na łyžnyja pachody, uletku — u piešyja vandroŭki z zaplečnikam i namiotam. Jana zachaplajecca litaraturaj.
«U jaje šykoŭnaja biblijateka, šmat biełaruskaj litaratury i zamiežnaj kłasiki. Zaŭsiody Natalla źviartałasia da Mantenia, da jahonych «Sprobaŭ». U turmie dla jaje vielmi važna było pračytać Hiermana Hiese «Stepavy voŭk», Charuki Murakami. Ź biełaruskaj kłasičnaj litaratury jana zachaplajecca Karatkievičam, Bykavym, z sučasnych — Marcinovičam, asabliva jahonym ramanam «Mova». Natalla patryjotka Biełarusi. Jaje zaŭsiody cikaviła biełaruščyna», — kaža siabra Natalli.
Akramia 4 hadoŭ pazbaŭleńnia voli, Natalli prysudzili štraf 25 200 rubloŭ. Heta kala 35 siarednich miesiačnych piensij.
«Kali nie dapamahać, to što ž my za ludzi?»
64-hadovaja Iryna Takarčuk — maci byłoj palitźniavolenaj, błohierki Volhi Takarčuk, jakuju asudzili na paŭtara hoda źniavoleńnia. Paśla zatrymańnia Volhi jaje baćki pačali jeździć u turmu ŭ Žodzina, dzie paznajomilisia z baćkami inšych palitviaźniaŭ.
«Mama davała parady, kansultacyi, što lepš pieradavać, jak spakavać, što daŭžej zachoŭvajecca. Jana zaŭsiody była vielmi čullivaja da čužoha hora, paŭtarała: «Majo dzicia za kratami. Dla mianie naohuł niama čužych dziaciej, a kali ciabie pasadzili, heta ja zrazumieła jašče macniej. Kali nie dapamahać, to što ž my za ludzi?»» — kaža Volha Takarčuk, jakaja ŭžo adbyła svoj termin.
Jaje baćki zajmalisia vałanciorstvam, afarmlali pieradačy inšym. Jany dapamahali siamji Rusłana Lińnika, čyje pažyłyja chvoryja baćki nie ŭmieli karystacca elektronnaj poštaj i telehram-kanałami. Iryna Takarčuk praz svaju paštovuju skryniu afarmlała dla ich charčovyja košyki.
«Kali ja vyjšła na volu, my razam pačali dapamahać. Źbirali dziaŭčat u kałoniju, bo ja viedała, što dzie treba kuplać, dzie tańniej, što bolš jakasna», — uzhadvaje Volha.
23 studzienia 2024 hoda ranicaj supracoŭniki KDB spačatku pryjšli da Volhi. Napałochali małych dziaciej, žančynu zabrali na dopyt, dzie pytalisia pra «Je-dastaŭku» (servis anłajn-zamovy praduktaŭ), chto joj prysyłaŭ pradukty.
Volha adkazała, što padpisčyca jaje sacyjalnych sietak. Potym siłaviki paviedamili, što jeduć da jaje maci. U vyniku Irynu Takarčuk taksama pryvieźli ŭ KDB.
Volzie prapanavali napisać jaŭku z pryznańniem.
«Ja zapytałasia: «U čym mnie pryznavacca? Što padpisčyca dapamahała kaŭbasoj?» Mnie całkam surjozna adkazali: «Napišy čystasardečnaje pryznańnie, što ty raskajvaješsia i bolš nie budzieš brać kaŭbasu ŭ padpisčykaŭ».
Mamu zatrymali, jana pieražyła mocny stres i nieviadomaść — što sa mnoj, što z mužam. Heta byli vielmi strašnyja dla ŭsioj siamji časy.
Mama spadziavałasia na «chimiju», jana nie była maralna hatovaja, što joj daduć realny termin. Sud byŭ vielmi ciažki — stomlenaść, razhublenaść. Mamie dali 3 hady realnaha terminu ŭ kałonii», — raskazvaje Volha Takarčuk.
U vyniku hetych padziej siamju Takarčukoŭ faktyčna razburyli. Sama Volha ź dziećmi apynułasia ŭ Litvie. Jaje maci Iryna — u turmie. Baćka źjechaŭ u Polšču. Siastra zastałasia ŭ Minsku, kab dahladać babulu.
«Toj, jaki z žančynami nie vajuje, 23 studzienia minułaha hoda zładziŭ takuju «dzič» z babulami! Ja kali čytała prysudy, kaho zabrali, u mianie na hałavie vałasy dybam ustavali. Takija stałyja žančyny, jakija i tak užo majuć nie vielmi dobraje zdaroŭje, trapili ŭ turmu — heta ž nabližeńnie da śmierci siamimilnymi krokami!
Mama pisała ŭ liście, kali jany jašče dachodzili: «Mnie vielmi škada, što ja za dapamohu trapiła ŭ turmu. U mianie adabrali samyja kaštoŭnyja hady majoj stałaści. Zamiest taho, kab reštu žyćcia pravieści z mužam, z unukami, ja siadžu ŭ turmie»», — raskazvaje Volha Takarčuk.
«Advolny pieraśled ludziej»
Pavodle źviestak pravaabaroncaŭ, žančyn 23—24 lutaha 2024 hodu zatrymlivali pa ŭsioj Biełarusi. U Žabincy, Mahilovie, Žłobinie, Breście, Minsku, Oršy, Salihorsku, Baranavičach. Pad pieraśled trapili pradstaŭnicy samych roznych prafiesij: doktarki, biblijatekarki, buchhałtarki, pierakładčycy.
Masava sudzić zatrymanych u kancy studzienia 2024-ha pačali ŭ lutym taho ž hoda. Abvinavačvańnie było zbolšaha adnolkavym — «Vykarystańnie zamiežnaj dapamohi dla ažyćciaŭleńnia ekstremisckaj dziejnaści», artykuł 24.15 KaAP. Raniej u Biełarusi jaho nie vykarystoŭvali. Pravaabaronca «Viasny» Pavieł Sapiełka nazvaŭ takuju praktyku «advolnym pieraśledam ludziej, jakija nie parušyli nijakich jurydyčnych pravił».
Usiaho pa administracyjnych spravach asudzili bolš za 150 čałaviek. Viadoma pra amal sotniu sudovych rašeńniaŭ, jakimi ludzi atrymali štrafy na ahulnuju sumu 1325 bazavych vieličyń (kala 56 tysiač rubloŭ) i 242 tysiačy rubloŭ — u miežach kampiensacyi «charčovych košykaŭ». 120 čałaviek zastalisia biez administracyjnych pratakołaŭ. Balšynia ź ich vypadkovyja ludzi, jakija karystalisia «Je-dastaŭkaj» z «Jeŭraoptu» ci z «Hipa». Takuju infarmacyju dali «Svabodzie» pravaabaroncy inicyjatyvy Dissidentby.
Suprać 39 čałaviek paśla sieryi zatrymańniaŭ 23—24 lutaha zaviali kryminalnyja spravy. Ludziej asudzili na 3—5 hadoŭ kałonii ci na tak zvanuju «chatniuju chimiju». Viktoryja Damastoj atrymała 5 hadoŭ pazbaŭleńnia voli, Alesia Dziernakoŭskaja, Natalla Ładućka, Taciana Ściepa — 4 hady, Alesia Siarhiejenka, Natalla Malec, Alena Bobr — 3 hady i 6 miesiacaŭ, Iryna Takarčuk, Kaciaryna Miendryk, Iryna Bandarenka, Alena Dziemiančuk, Ała Dziasiacik, Nadzieja Leskaviec, Aksana Lapko, Ksienija Suša, Natalla Davydulina — 3 hady.
Try hady maci piaciarych dziaciej
Natalla Davydulina sa Žłobina, jaje starejšy syn Dzianis — były palitviazień. Jaho asudzili na paŭtara hoda kałonii za toje, što ŭ noč na 10 žniŭnia 2020 hoda jon «vychodziŭ na prajeznuju častku i akazvaŭ aktyŭnaje niepadparadkavańnie supracoŭnikam milicyi».
Z sacyjalnych sietak viadoma, što ŭ Natalli z mužam vialikaja siamja — piaciora dziaciej, siarod jakich adna dačka ciapier jašče vučycca ŭ małodšaj škole.
Dapamohu inšym palitźniavolenym kvalifikavali jak «sadziejničańnie ekstremisckaj dziejnaści».
48-hadovuju Natallu Davydulinu asudzili na 3 hady kałonii.
Try hady za 188 rubloŭ
Žycharcy Bresta Irynie Pahadajevaj 56. U kancy 2023 hoda jaje ŭklučyli ŭ śpis datyčnych da fejsbuku-supołki «Listy salidarnaści», jakuju pryznali «ekstremisckim farmavańniem». Zatrymali Irynu 6 traŭnia 2024 hoda.
Ahułam u spravie Iryny Pahadajevaj fihuravali 32 epizody: žančyna słała hrošy palitviaźniam u SIZA Minska, Homiela dy inšych haradoŭ. Pieravažna heta sumy ŭ 4—5 rubloŭ. Ahułam za niapoŭnyja paŭtara hoda (žnivień 2021 — śniežań 2022) sa svajho biblijatekarskaha zarobku jana adpraviła 188 rubloŭ. U apošnim słovie Iryna kazała, što «ažyćciaŭlała hrašovyja pieravody ŭ SIZA vyklučna praz spahadu da zatrymanych i žadańnie dapamahčy tym, chto apynuŭsia ŭ składanaj žyćciovaj situacyi». Na sud Irynu pryvozili ŭ kajdankach. U jaje dvoje dziaciej, małodšaj dačce 14 hadoŭ.
Jašče adnu biblijatekarku, Ksieniju Sušu ź Minska, taksama asudzili na 3 hady. U Ksienii dvoje niepaŭnaletnich dziaciej.
Čatyry hady lekarcy-dermatołahu ź Minska
Doktarcy Dziernakoŭskaj, jakaja taksama trapiła pad pieraśled padčas studzieńskaha rejdu, 48 hadoŭ.
U 1992 hodzie jana skončyła Biełaruski dziaržaŭny miedycynski ŭniviersitet, śpiecyjalnaść «lačebnaja sprava». Na nastupny hod atrymała śpiecyjalnaść piedyjatra. U 2006 hodzie vyvučyłasia na dermatołaha i kaśmietołaha.
Pastajanna pavyšała kvalifikacyju, maje najvyšejšuju katehoryju.
Apošnija hady pracavała ŭ pryvatnych miedycynskich centrach «Siomaje nieba», «Mark Estetyk» i «MiedAvieniu».
Prysud: 4 hady kałonii.
Najmaładziejšaja asudžanaja — 26 hadoŭ
Kaciaryna Miendryk naradziłasia ŭ Lidzie, jašče ŭ dziacinstvie pierajechała ŭ Hrodna.
Vučyłasia ŭ Varšaŭskim univiersitecie, peŭny čas žyła ŭ Polščy.
Da zatrymańnia ŭ kryminalnaj spravie za hrašovyja pieravody i pasyłki ŭ SIZA Kaciarynu prynamsi dvojčy asudzili pavodle palityčnych administracyjnych artykułaŭ.
Jaje zatrymali 28 studzienia 2024 hoda, paśla studzieńskaha rejdu, kali jana viartałasia ŭ Biełaruś (na momant rejdu dziaŭčyna znachodziłasia za miažoj).
Prysud: 3 hady kałonii.
5 hadoŭ za danaty
Siarod asudžanych jość i mužčyna — biznesmien Siarhiej Junčyk. Jon pieravioŭ 1300 rubloŭ arhanizacyjam «Biełaruskaja rada kultury», «Kraina dla žyćcia», Dissidentby, a taksama 500 rubloŭ 24 palitviaźniam.
Prysud: 5 hadoŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu i štraf 21 tysiača rubloŭ.
Takija prysudy ŭ studzieni 2025 hoda stali praciaham advolnaha pieraśledu ludziej, jakija nie parušyli nijakich jurydyčnych pravił, adznačajuć pravaabaroncy.
Što za 17-hadovy startapier, jaki vyliŭ cebar chłuśni na Libiera na radaść biełaruskim śpiecsłužbam7
Kamientary