«Śpis na leta»: terapieŭtyčny padkast dla tych, u kaho školnaja prahrama adbiła cikavaść da biełaruskaj litaratury

Padkast, jaki vychodziŭ na prajekcie Wir.by, składajecca z 12 vypuskaŭ, kožny ź jakich pryśviečany adnamu z klučavych aŭtaraŭ biełaruskaj litaraturnaj tradycyi. U śpisie niama vypadkovych abo małaviadomych imionaŭ — tolki kłasiki: Janka Kupała, Francišak Bahuševič, Maksim Harecki, Vincent Dunin-Marcinkievič, Maksim Bahdanovič, Jakub Kołas, Kuźma Čorny, Ivan Mielež, Maksim Tank, Ivan Šamiakin i, narešcie, Uładzimir Karatkievič.

U kłasičnaj litaratury sa školnaj prahramy razam raźbirajucca paetka Darja Bialkievič i litaraturaznaŭca Maryna Kazłoŭskaja. Ich dyskusii budujucca na roŭnych, ale z roznych bakoŭ: Bialkievič hladzić na tvory praz pryzmu asabistaha ŭsprymańnia pieračytanych tvoraŭ, ułasnaha školnaha i prafiesijnaha litaratarskaha dośviedu, a Kazłoŭskaja, jakaja vałodaje prosta encykłapiedyčnymi viedami pra kožnaha litaratara i jaho tvorčaść, dadaje da razmovy hłyboki histaryčny i kulturny kantekst. 

Tut abiedźvie viadoŭcy — roŭnyja partniorki ŭ analizie i pieraasensavańni, i toje, što z abodvuch bakoŭ u studyi siadziać prafiesijanały svajoj spravy, vyklikaje asacyjacyi ź inšym viadomym litaraturnym padkastam — heta byccam litaraturny varyjant padkasta «Tak skłałasia histaryčna».

Padkast nie pieratvarajecca ŭ sproščany dapamožnik dla školnikaŭ: tut niama pierakazaŭ abo pošuku adkazu na pytańnie «što chacieŭ skazać aŭtar». Zamiest jaho hučyć bolš składanaje i važnaje pytańnie — čamu i ŭ jakich umovach pisalisia hetyja tvory. Heta dazvalaje zrazumieć nie tolki źmiest, ale i sens — časta stračany abo nie raspaznany ŭ školnym uzroście.

Viadoŭcy raźbirajuć, chto byŭ krynicaj usiaho ŭ biełaruskaj litaratury i navat samoj biełaruskaj nacyi, a chto, naadvarot, nie pakinuŭ prykmietnaha śledu ŭ tvorčaści nastupnych pakaleńniaŭ. Chto z kłasikaŭ byŭ sapraŭdnym navataram, a chto tolki išoŭ u nahu z časam. Adkul brali psieŭdanimy i jak asabisty žyćciovy dośvied aŭtaraŭ paŭpłyvaŭ na ichnija tvory.

Darja Bialkievič i Maryna Kazłoŭskaja nie zanurajucca ŭ pieralik faktaŭ ź bijahrafii, jak heta časta byvaje ŭ padručnikach. Jany malujuć partrety biełaruskich litarataraŭ šyrokimi mazkami — takoha abahulniajučaha pohladu časta brakuje. My majem šmat suchich encykłapiedyčnych artykułaŭ, abjomnych detalovych manahrafij i ŭzvyšanych ese, ale łakaničnyja i ŭciamnyja adkazy na pytańnie «chto ty hetki?» u dačynieńni da kłasikaŭ sustrenieš redka. U hetym sensie «Śpis na leta» zapaŭniaje važnuju łakunu va ŭsprymańni biełaruskaj kultury.

Časam hutarka viadoŭcaŭ zachodzić tak daloka, što jany žartujuć pra nieabchodnaść zaprasić u nastupnyja vypuski psichołaha — kab lepš razabracca ŭ kalektyŭnych nacyjanalnych traŭmach, što znajšli adlustravańnie i ŭ biełaruskaj litaratury.

«Śpis na leta» nie zaŭsiody kamplimientarny, jon paźbiahaje taho biezapielacyjnaha zachapleńnia, jakoje naviazvajecca ŭ škole. Tut adkryta havorycca pra kanjunkturnyja, prachadnyja tvory, sapraŭdnyja drynduški, stvoranyja pa zamovie partyi, pra mastackija chiby, jak nudnyja apisańni ci dublavańnie piersanažaŭ — i razam z tym prapanujuć tłumačeńnie, čamu ŭsio heta mieła miesca.

Padkast nie baicca skazać, što da tvorčaści niekatorych aŭtaraŭ prosta nie lažyć duša — i heta narmalna. Usio heta robić «Śpis na leta» nie tolki karysnym i intelektualnym prajektam, ale i emacyjna ščyrym.

Apošni, dvanaccaty vypusk, jaki pryśviečany Uładzimiru Karatkieviču i jaki ŭpieršyniu dazvalaje pabačyć samich viadoŭcaŭ, vyjšaŭ u vieraśni 2024 hoda. Heta aznačaje, što padkast zavieršany i dastupny ŭ poŭnym abjomie, biez doŭhaha čakańnia novych sieryj — jaho možna pasłuchać adnym załpam.

I choć prajekt aficyjna zavieršany, jon pakidaje adčuvańnie, što moh by mieć praciah. Pieralik aŭtaraŭ z školnaj prahramy daloka nie vyčarpany, i zaŭsiody možna było b abmierkavać tych, chto ŭ jaje nie trapiŭ, ale, mahčyma, zasłuhoŭvaje hetaha bolš, čym inšyja. U hetym sensie «Śpis na leta» — nie tolki padkast, ale i pačatak razmovy pra toje, jakim musić być školny biellit.

Pasłuchać usie vypuski padkasta možna na płatformach YouTube, Spotify, Jandeks.Muzyka i Apple Podcasts.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0