Zatrymańni ŭ 2020-m, aryšt u 2024-m, emihracyja ŭ 2025-m. Historyja 21-hadovaha biełaruskaha «terarysta»
Na svabodu z kałonii «Voŭčyja nory» vyjšaŭ 21-hadovy Alaksiej Mazuka, jakoha asudzili za dopisy ŭ dvarovym čacie, pakinutyja tam u 16-hadovym uzroście. «Svaboda» parazmaŭlała ź im.
4 pratakoły za leta 2020-ha
Letam 2020 hodu Alaksieju Mazuku było 16 hadoŭ, jon tolki pierajšoŭ u 11-y kłas. U červieni taho hodu la staličnaha Kamaroŭskaha rynku alternatyŭnyja dziejnamu prezidentu kandydaty ładzili šmatlikija pieradvybarčyja pikiety, na jakija chadziŭ Alaksiej. Tam było šmat cicharoŭ ź siłavych strukturaŭ, jakija zdymali pikiety na videa, i junaka davoli chutka vyličyli, uzhadvaje jon u razmovie z «Svabodaj». Alaksiej byŭ niepaŭnaletnim, tamu ŭ Zavodskaje RUUS jaho vyklikali razam z maci. Tam na chłopca skłali dva administracyjnyja pratakoły.
«Žančyna-milicyjantka havaryła, što ja na pikiecie «kryčaŭ u procivahazie». Majo fota trapiła tady na sajt Deutsche Welle, mahčyma, jašče i z hetaj pryčyny milicyja ŭzbudziłasia. Pakolki mnie było tolki 16 hadoŭ, pastavili na ŭlik ŭ inśpiekcyju ŭ spravach niepaŭnaletnich.
Letam mianie jašče raz zatrymali, ja byŭ na rovary, skłali treci pratakoł, nibyta ja nie śpiešyŭsia na pierachodzie. I čaćviorty administracyjny pratakoł ja atrymaŭ 10 žniŭnia. Pryčym my nie źbiralisia ni na jakuju akcyju, u siabroŭki byŭ dzień narodzinaŭ. Schadzili ŭ kaviarniu, potym pajechali na Hrušaŭku, zbočyli ŭ dvary. U mianie vypadkova akazaŭsia ściah, ja jaho nakinuŭ na śpinu. A ŭ hety čas u dvary pabiehli ludzi z praśpiektu, bo pryjechaŭ AMAP. Mianie skrucili i da ranicy pratrymali ŭ milicyi. Na nastupny dzień vyklikali mamu, jana mianie zabrała. To bok za leta 2020-ha ja zarabiŭ ažno 4 pratakoły», — apaviadaje junak.
Braty Pačobuty i Deviation
Alaksiej pryznajecca, što 16-hadovyja vučni paralelnaha linhvistyčnaha kłasa letam 2020-ha taksama chadzili na akcyi pratestu. A jahonyja pratesnyja nastroi sfarmavalisia pad upłyvam alternatyŭnaj muzyki — ź dziacinstva zachaplaŭsia pank-rokam, vielmi lubiŭ tvorčaść bratoŭ Pačobutaŭ — Stasa i Andžeja, ich hurt Deviation.
Pierad pačatkam novaha navučalnaha hodu Alaksiej atrymaŭ papiaredžańnie prakuratury. Maŭlaŭ, paśla piataj administracyjnaj spravy jaho adpraviać u śpiecyjalnuju škołu dla małaletnich złačyncaŭ. U škole jaho prasili zabrać dakumienty z apošniaha kłasa, Alaksiej admoviŭsia. Pa jahonych słovach, tady ž zavuč pa vychavaŭčaj pracy skłała vielmi ščylny raskład pazaškolnaj zaniataści, kab u adzinaccacikłaśnika nie zastavałasia volnaha času.
Škołu Alaksiej paśpiachova skončyŭ, pastupiŭ u prafiesijna-techničny kaledž mantažnych i padjomna-transpartnych rabot. Tam chłopiec ładziŭ pank-akcyi.
«Pierad refierendumam u lutym 2022-ha da nas u kaledž prysłali niejkuju žančynu z BRSM, my jaje prosta «rasstralali» vostrymi pytańniami, i jana litaralna źbiehła. Adnojčy, kali ja byŭ na balničnym, telefanuje kuratar: maŭlaŭ, treba pryjści na mierapryjemstva ŭ Pałac sportu. Ja piatym punktam adčuvaju: štości tut nie tak. Na hałavie staŭlu «šypy svabody», nadziaju čyrvonyja štany ŭ kletku — usio jak treba ŭ pank-roku. Z prystupak telefanuju kurataru, maŭlaŭ, «ja na padychodzie, vychodźcie, sustrakajcie mianie z kvitkom». Tut padlatajuć dva amapaŭcy, ja jašče byŭ na suviazi z kurataram, zvaniŭ jamu z dapamohaj słuchavak. Ź milicyjantami adbyŭsia taki dyjałoh:
— Ty kudy?
— Na mierapryjemstva z kaledžu zaprasili.
— U takim vyhladzie???
— Ja i sam tudy nie vielmi chaču.
— Nu i p**** na ch**!
Kuratar usio čuŭ — mianie bolš u kaledžy nikudy nie zaprašali», — uzhadvaje Alaksiej.
«Bolš za ŭsio mnie spadabałasia na Vaładarcy»
Da pačatku 2024 hodu Alaksieja Mazuku nie čapali. Jon skončyŭ kaledž, uładkavaŭsia na pracu. Ale 17 studzienia da jaho ŭ kvateru pryjšli supracoŭniki HUBAZiKu: nibyta na chłopca zaviedzienaja kryminalnaja sprava pavodle 342-ha (udzieł u masavych mierapryjemstvach) i 361-ha artykułaŭ KK— za pierapisku ŭ rajonnym čacie, kali ludzi vychodzili na dvarovyja akcyi.
Chłopiec raskazvaje, što spačatku jaho zavieźli ŭ izalatar časovaha ŭtrymańnia na Akreścina, dzie pratrymali 5 dzion. Potym pieraviali na Vaładarku. Ale SIZA № 1 chutka zakryli, a viaźniaŭ raźvieźli pa inšych ustanovach. Alaksieja na paŭtara miesiaca pieraviali ŭ Žodzinskuju turmu, a potym u novy SIZA ŭ Kaladzičach.
«Usiaho ŭ roznych SIZA ja pravioŭ 8 miesiacaŭ. Bolš za ŭsio mnie spadabałasia na Vaładarcy — tam atmaśfiera staroha zamku, a ŭ Kaladzičach było bolš sumna. Ale pavodle 342-ha artykułu na mianie ničoha nie nakapali. Zastaŭsia tolki adzin 361-y artykuł — za pierapisku ŭ dvarovym čacie. Ja napisaŭ uvosień 2020 hodu: «Inšaha vyjścia, akramia vulicy, niama. Ja za radykalizacyju pratestaŭ, dyviersii ŭ dačynieńni śpiectechniki i asabistaj majomaści», — kaža Alaksiej.
Asudziła Mazuku sudździa Minskaha haradskoha suda Alena Ananič, praces prajšoŭ chutka. 15 lipienia 2024 hodu jana pryznačyła chłopcu 2 hady kałonii.
«U 2020 hodzie ja byŭ «małaletkam», tamu prysud davoli miakki — 2 hady. Da taho ž, pakolki ja byŭ niepaŭnaletnim na momant ździajśnieńnia złačynstva, mnie zaličyli dzień znachodžańnia ŭ SIZA za dva, a nie dzień za paŭtara, jak zvyčajna. Pašancavała. Tak i nie zrazumieŭ, na jakich padstavach mianie ŭklučyli ŭ śpis «terarystaŭ» KDB», — kaža junak.
Małady «teraryst»
U śpisie «asobaŭ, jakija majuć dačynieńnie da terarystyčnaj dziejnaści» ad KDB Alaksiej Mazuka apynuŭsia pad numaram 1258. Jon tam adzin z samych maładych. Mazuka naradziŭsia ŭ 2003-m, krychu maładziejšy — 2004 hodu naradžeńnia — tolki Alaksandr Branavicki, asudžany pavodle 130-ha artykułu KK. Na hety momant u łukašenkaŭskim «terarystyčnym śpisie» 1286 čałaviek, ź ich 592 — biełarusy.
Adbyvaŭ pakarańnie Alaksiej Mazuka ŭ papraŭčaj kałonii №22 «Voŭčyja nory» kala Ivacevičaŭ. Jak i ŭsich «palityčnych», paśla karantynu jaho źmiaścili ŭ ŠYZA i pryznali «złosnym parušalnikam». Na «promcy» (vytvorčaści) pracavaŭ u anhary, dzie skałočvajuć draŭlanyja paddony. Ź viadomych asobaŭ Mazuka pierasiakaŭsia ŭ «Voŭčych norach» z udzielnikam «prezidenckaha pułu» Dźmitryjem Siemčankam, muzykam hurtu Tor Band Alaksiejem Jaremčykam.
«Administracyja bolš žorstka stavicca da palityčnych, čepiacca da roznych drobiaziaŭ, ich stražej karajuć… Ale tyja, chto daŭžej siadzić, apaviadali, što raniej było bolš surova», — raskazvaje Alaksiej.
16 maja Alaksiej Mazuka całkam adbyŭ svoj termin. Jamu adnosna «pašancavała» — vyzvaliŭsia biez nahladu, tolki z prafiłaktyčnym ulikam, ale z statusam «terarysta».
«Kali ja pajšoŭ stanavicca na ŭlik u milicyju, zrazumieŭ, što budu vymušany chadzić tudy štodzień. Kupiŭ SIM-kartu, jana pracavała dva dni — i ŭ mianie adklučyli suviaź. U banku ja nie zmoh adkryć rachunak, taksama nie zdoleŭ zrabić davieranaść na mašynu. Aŭtamabil moj, možna skazać, adcisnuli. Nie moh navat miedycynskuju strachoŭku zrabić — «terarystam nie pałožana». Treba było chutka źjazdžać, pakul nie paśpieli abmiežavać vyjezd z krainy. Dziakujučy apieratyŭnaści fonda BySol mnie paščaściła davoli chutka pakinuć Biełaruś», — kaža Alaksiej Mazuka.
Ciapier jon u biaśpiecy, pačynaje naładžvać novaje žyćcio ŭ čužoj krainie.
Kamientary
Užie v dietskich let zapuhivajut, priessujut.
S dietskich let diełajut tak čtoby čiełoviek vyros biezropotnym, biezvolnym rabom.
Čto ždiot takuju stranu, s takim nasielenijem?
[Zredahavana]