Cichanoŭskaja: «My raskazali Siarhieju, jak siabie pavodzić na sustrečach vysokaha ŭzroŭniu. Jon ža emacyjny, jak ahoń, jak urahan»
Radyjo Svaboda parazmaŭlała ź lidarkaj demakratyčnych siłaŭ Biełarusi Śviatłanaj Cichanoŭskaj pra toje, jak źmianiłasia jaje žyćcio paśla 21 červienia, chto ciapier hałoŭny ŭ siamji, jak kuplali kaścium Siarhieju, ci havoryć jon pa-anhlijsku ci ŭbačym sieryjał pra historyju Cichanoŭskich i šmat inšaha z taho, što było pa-za kadram.

«Nasamreč Siarhieju padabajecca, što jon taki strojny»
— Praź niekalki dzion paśla vyzvaleńnia Siarhiej Cichanoŭski sustreŭsia z prezydentam i ministram zamiežnych spravaŭ Polščy. Jon byŭ u klasyčnym harnitury. Ci lohka było znajści jamu kaścium pad fihuru? Bo jon mocna straciŭ vahu, napeŭna, nia kožny stroj pasavaŭ by adrazu. Ci vy razam vybirali?
— A kali ja jaho zabrała z ambasady ZŠA, to my naprastki pajechali ŭ kramu, kab kupić jamu rečy dla žyćcia — džynsy, majki. Jon chacieŭ pazbavicca turemnaha adzieńnia. Kali stała zrazumieła, što jon pajedzie na sustreču ź ministram Sikorskim i prezydentam Dudam, kali treba było vyhladać adpaviedna, jon sam vybraŭ sabie harnitur. Nie było ŭ mianie času jaho supravadžać. Nasamreč jamu padabajecca, što jon taki voś strojny. Viadoma, hetaja chudzizna niezdarovaja. Treba masu ciahlicaŭ naraścić, treba, kab jon spažyvaŭ šmat białku, ale ciapier jamu padabajecca, što jon taki akuratny, strojny ŭ harnitury. Sam vybiraŭ, jamu dapamahli jaho znajomyja, i zaraz jon adčuvaje siabie ŭ harniturach, jak byccam naradziŭsia ŭ ich.
— Jakija brendy džynsaŭ, harnitura? Ci Siarhiej uvohule raźbirajecca ŭ hetym, ci heta dla jaho maje značeńnie?
— Jon nikoli nia byŭ modnikam. Usio, što jamu pasuje, što jamu spadabajecca, toje jon i kupić. Ja nie hladzieła nasamreč na brendy, bo dla mianie taksama nie adyhryvaje nijakaj roli, jakija brendy ŭ jaho harnitura. Kali ja jamu kuplała adzieńnie, a ja vielmi ekanomny čałaviek, to my niašmat hrošaj zapłacili. Mnie dla jaho ničoha nie škada, ale kab było ŭ razumnych miežach.
«Jak žonka ja nie źmianiłasia, maja zadača zrabić tak, kab u jaho było adčuvańnie, što jon hałoŭny ŭ domie»
— Usie zaŭvažyli, jak źmianiŭsia vaš styl ad pačatku vybarčaj kampanii. Kali Siarhiej praz 5 hadoŭ pabačyŭ vašu novuju fryzuru, novy styl, jak jon uspryniaŭ hetyja źmieny?
— Jašče dva hady paśla 2020-ha ŭ turmu da jaho dachodziła infarmacyja. Jon bačyŭ fatahrafii, razumieŭ, što ja zaraz nie vyhladaju tak, jak jon pryvyk mianie bačyć. Jon razumieŭ, što mnie patrebna i vyhladać adpaviedna, i pavodzić siabie adpaviedna, i tamu — nu nie było takoha «vaŭ»-uražańnia. Jon bačyŭ mianie na fatahrafijach, i prapahandysckija videa jamu taksama pakazvali. My šmat uvahi hetamu nie nadajom.
— Ja razmaŭlała raniej z vašymi daradcami, z pamočnikami, i jany kazali pra vašyja mocnyja liderskija jakaści, što vy možacie być i vielmi žorstkaj, i časam padnačalenyja navat pabojvajucca vas. Ci heta Siarhiej adčuvaŭ u siamji raniej? Ci ciapier adčuŭ u vas liderku?
— Jon razumieje, što ja źmianiłasia, što ja stała bolš patrabavalnaj, što ŭ mianie ŭžo inšyja abaviazki. Ale jon zaŭvažyŭ, što jak žonka ja nie źmianiłasia, što ŭvieś hety čas paśla vyzvaleńnia ja sprabuju atačyć jaho kłopatam, ciepłynioj. Siarhiej nikoli nia bačyŭ mianie ŭ kiraŭničaj roli, a ciapier jon bačyć, što my zmahli pabudavać cełyja instytuty, dzie ja adyhryvaju adnu z klučavych rolaŭ. I ciapier jon raicca ŭ mnohich pytańniach, razumieje, što ja mahu lepš aryjentavacca ŭ palityčnych pracesach. Jon bačyć, što mianie stała našmat ciažej pakryŭdzić zvonku, što ja nie źviartaju ŭvahi na destruktyŭnuju krytyku. Raniej ja była vielmi emacyjnym čałaviekam. Jon kaža: «Ty lider u palityčnym žyćci, u hramadzkim žyćci, a doma ja ŭsio roŭna budu hałoŭnym». Nu dobra. Maja zadača zrabić tak, kab u jaho było adčuvańnie, što jon hałoŭny ŭ domie.
— Ci Siarhiej havoryć pa-anhielsku? Kali adbyvajucca sustrečy na vysokim uzroŭni, jakim čynam jon kamunikuje?
— Jon raskazvaŭ, što za kratami ŭ jaho była adna vielmi staraja knižka-padručnik anhielskaj movy, i jon sam z saboj razmaŭlaŭ na anhielskaj. Vučyŭ, čytaŭ. Ja dumaju, što ź ciaham času jaho anhielskaja mova ŭzmacnicca. Jon sprabuje havaryć pa-anhielsku. Zaraz my pracujem, viadoma, ź pierakładnikam, bo ŭsie svaje dumki jon vykazać nia moža. Jon vielmi dobra čytaje. Kali ŭ nas u Vilni byŭ bryfinh dla ambasadaraŭ z usich krain, to jon pračytaŭ svoj śpič na anhielskaj movie, a potym užo, kali zadavali pytańni, to, viadoma, pierakładali. Ale heta pytańnie času. Jamu cikava vučycca, bolš razmaŭlać na anhielskaj movie. Kali jon stavić sabie metu, to jon jaje dabivajecca.
— Niadaŭna Siarhiej Cichanoŭski naviedaŭ vilenski ofis Radyjo Svaboda i daŭ vialikaje interviju Alesiu Pileckamu. I kali zapytalisia Siarhieja, jak jaho nazvać, jon skazaŭ: «jak pieršaha džentelmena». A jon tak siabie vielmi časta nazyvaje ciapier. Ci vy abhavaryli, jakija abaviazki ŭ pieršaha džentelmena?
— My raskazali jamu, što jość pratakoł, jak siabie pavodzić na sustrečach vysokaha ŭzroŭniu. Jon ža vielmi emacyjny, jak ahoń, jak urahan, ale ž tam treba siabie pavodzić bolš dyplamatyčna. Ja baču, što jamu čas ad času ciažka niejkuju dystancyju trymać i ŭ movie, i ŭ vykarystańni emocyj ci žestaŭ. Jon navučycca.
— A kali hladzieć na tradycyjnyja roli pieršych łedzi i džentelmenaŭ, to zvyčajna jany niejkimi humanitarnymi pytańniami zajmajucca, nie palityčnymi…
— Słuchajcie, my, viadoma, razumiejem, što heta žart — pra pieršaha džentelmena. My razumiejem, što Siarhiej — lider pa natury, i jon jašče siabie pakaža vielmi mocna. Tut nia treba jaho abmiažoŭvać rollu tolki pieršaha džentelmena. Jon siabie bolš mocna i ŭpeŭniena adčuvaje ŭ kamunikacyi ź ludźmi. Ja dumaju, što ŭ jaho buduć błohierskija zadačy. Jak jon sam kaža: jaho zbroja — heta słova. Jon vielmi dobra i ŭpeŭniena vałodaje hetaj zbrojaj, i tamu praz kamunikacyju ź biełarusami, ja ŭpeŭniena, jon zmoža natchnić, zaachvocić ludziej bolš uvachodzić i ŭ palityčnyja spravy, i ŭ hramadzkija… Ja dumaju, što jon zmoža pryciahnuć da biełaruskaha pytańnia i ŭvahu inšaziemcaŭ, i, mahčyma, dapamoža lepš arhanizavać biełarusaŭ zamiežža, ale dla mianie jon usio ž taki rupar biełarusaŭ u Biełarusi.
«Zrabiła b usio hetak ža, pajšła b u tuju kampaniju dziela muža»
— Viartajučysia ŭ 2020 hod, što b vy zrabili inakš?
— Heta ciažkaje pytańnie dla kožnaha z nas. Z adnaho boku, razumiejem, što my nia dumali pra takija nastupstvy, my nia dumali, što žyćcio pamianiajecca tak mocna, my nie chacieli b prachodzić praz uvieś hety hvałt, praź jaki prachodzić naša nacyja. Heta stračanyja žyćci, stračanyja hady ŭ turmach, stračanyja hady bieź dziaciej, baćkoŭ, toje, što ŭ emihracyi taksama žyćcio nia miod. Ale ž, ź inšaha boku, ja dumaju, što my pavinny prajści hety šlach, kab umacavałasia naša nacyja, kab my bolš zrazumieli, što adzin biez adnaho, što bieź lubovi da krainy, što biaz voś hetaha pačućcia, što biełarus biełarusu biełarus, my by nie raskvitnieli jak nacyja, my i dalej žyli b u svaich siemjach, nia dbali b pra vialikuju palityku, pra ŭzajemaadnosiny ź inšymi krainami; što b nam havaryli, toje my b i rabili. I hety roskvit pavahi adzin da adnaho — mocny krok dla nas jak dla nacyi. I tamu, hledziačy nazad, ja zrabiła b usio hetak ža, ja pajšła b u tuju kampaniju dziela muža, potym razam ź biełarusami vučyłasia b lubić adzin adnaho, vučyłasia lubić radzimu, a nia ŭrad, a nie adnaho čałavieka va ŭradzie. My zrabili toje, što my musili rabić. I ja budu praciahvać svaju pracu, bo ja abiacała biełarusam.
— Pra vas zdymali dakumentalnyja filmy. A ci źviartalisia da vas kinakampanii, režysery, jakija chacieli zrabić kino, seryjał pra vašu asabistuju historyju, pra historyju Siarhieja, vašaj siamji? I jak by vy da hetaha pastavilisia?
— Na hety momant ja nia viedaju pra takija prapanovy. U Siarhieja jość ideja źniać samomu ci pry dapamozie vialikich kampanijaŭ film pra Biełaruś, pra adčuvańnie biełarusa, pra našu baraćbu. Naša sytuacyja nasamreč zasłuhoŭvaje vialikaha filmu, moža i seryjału navat, bo tak šmat losaŭ pieraplalisia, tak šmat ludzi achviarujuć saboj i tak šmat enerhii pryniesła naša revalucyja ŭ Biełaruś, što heta varta ekranizacyi.
«My nie kankurenty adno adnamu»
— Vyhladaje małaimavierna, ale kali Siarhiej skaža: «Nu, kidaj usio, davaj voś vierniemsia ŭ sytuacyju 2020 hodu, ty doma ź dziećmi, a ja hetym zajmajusia» — ci pahadzilisia b?
— Ja nia baču nivodnaj pryčyny, kab jon takoje moh prapanavać, bo my robim adnu spravu, my zmahajemsia za adnu metu, my abodva chočam viarnucca ŭ Biełaruś, i my nie kankurenty adno adnamu, my arhanična dapamahajem adno adnamu. Ja rada, što jon hatovy padtrymlivać mianie dalej, a dla našaha ahulnaha ruchu jaho enerhija daść novy šturšok.
Kamientary