Nacyjanalny archiŭ ZŠA apublikavaŭ u try razy bolej aerafotazdymkaŭ Biełarusi časoŭ Druhoj suśvietnaj vajny. Jakija harady dadalisia?

U pačatku hoda Nacyjanalny archiŭ ZŠA pačaŭ vykładać u svabodny dostup aerafotazdymki terytoryi Biełarusi, zroblenyja niamieckimi vajskoŭcami ŭ 1939—1945 hady. Jany źjaŭlajucca častkaj vielizarnaj kalekcyi zdymkaŭ terytoryi SSSR, što trapiła ŭ ZŠA paśla zaviaršeńnia vajny. Zdymki doŭhi čas byli zasakrečanymi, bo vykarystoŭvalisia amierykanskaj raźviedkaj. U naš čas sakretnaść źniataja, i zdymki možna było zakazać u archivie, ale ŭ svabodny dostup ich pačali vykładać tolki ciapier.

Što dadali

Na siońnia kolkaść dastupnych zdymkaŭ u paraŭnańni z sakavikom 2025 hoda pavialičyłasia ŭ try razy — z 2176 da 6264. 

Pavialičyć

Hustoj sietkaj niamieckich aerafotazdymkaŭ ciapier amal całkam, za vyklučeńniem Babrujščyny, pakrytaja Mahiloŭskaja vobłaść, jakaja ŭ pačatku hoda ŭvohule nie była pradstaŭlena. Taksama dadadzieny zdymki susiedniaj Aršanščyny i ŭschodniaja častka Viciebščyny, jakija raniej taksama zastavalisia «biełymi plamami» na karcie. Dapoŭnieny poŭdzień Bresckaj vobłaści i asobnyja rajony Viciebskaj i Minskaj abłaściej.

Homielskaja vobłaść pakul zastajecca samym niepakrytym rehijonam: dadadzieny zdymki adnaho pralota niamieckaha samalota-raźviedčyka z zachadu na ŭschod u bok Mazyra, jaki prachodzić pieravažna nad hłuchimi paleskimi lasami.

Pavialičyć

Siarod haradoŭ, jakija možna ŭbačyć na novych kadrach, — całkam razburanyja padčas vajny Viciebsk, Połack, Orša, Horki, mnohija miastečki, jakija nikoli nie traplali na zdymki z pavietra, a taksama Mahiloŭ, praŭda, jaho niamieckija aerazdymki ŭžo byli dobra viadomyja daśledčykam. 

Dzie hladzieć

Šukać pa kankretnaj miascovaści na sajcie Nacyjanalnaha archiva ZŠA niazručna, tamu biełarusy stvaryli adrazu dźvie karty, na jakija sabrali spasyłki na aerafotazdymki i jakija dazvalajuć znajści zdymki kankretnaj miascovaści ŭ paru klikaŭ. Pieršaja karta była stvorana na asnovie Google Maps, druhaja — na asnovie OpenStreetMap.

Pavialičyć

Niadaŭna vykładzienyja tysiačy aerafotazdymkaŭ možna pakul pabačyć tolki na apošniaj karcie. Jana vielmi zručnaja i dazvalaje z vybranaj mietki adrazu pierajści na poŭnafarmatny aerazdymak, abminajučy staronku na sajcie archiva. Praŭda, u novaj viersii karty byli vyrazany zdymki Ukrainy, krain Bałtyi i Małdovy, ale pakinuty zdymki Smalenščyny. 

Navukovaje značeńnie

Zdymki achoplivajuć jak harady, tak i sielskuju miascovaść i mohuć słužyć unikalnaj krynicaj dla vyvučeńnia historyi i architektury kraju. Razroźnieńnie fotazdymkaŭ, vykładzienych na sajcie Nacyjanalnaha archiva ZŠA, składaje 3800 × 3800 piksiełaŭ, čaho dastatkova dla taho, kab zrazumieć płaniroŭku i apaznać asobnyja budynki i zbudavańni. Zdymki mohuć być vielmi karysnymi dla vyznačeńnia dakładnaj łakalizacyi nievialikich nasielenych punktaŭ i draŭlanych chramaŭ u sielskaj miascovaści, jakija nie dajšli da našaha času.

Da taho ž u archivie možna zakazać zdymki ŭ razroźnieńni 14500 × 14500 piksielaŭ, kab vyvučyć usie detali. 

• 14
• 0
• 1
• 0
• 1
• 0
• 0
• 1