Нягледзячы на гістарычную каштоўнасць і перыядычныя скандалы з будаўнічымі працамі, якія закранаюць старыя помнікі і пахаванні, чыноўнікі не плануюць надаваць ахоўны статус былым яўрэйскім могілкам.

Адказ Упраўлення культуры Мінгарвыканкама на зварот наконт земляных работ па Калектарнай вуліцы ўздоўж тэрыторыі былых яўрэйскіх могілак апублікаваў тэлеграм-канал «Спадчына».
Будоўля на месцы нядаўна знесенай Гістарычнай майстэрні імя Леаніда Левіна прывяла да пракладкі інжынерных сетак па ўскраіне былых могілак. У пачатку лютага ў выкапанай траншэі ў зямлі былі выяўленыя каля дзясятка яўрэйскіх надмагілляў (мацэваў), а таксама фрагменты гістарычнай могілкавай брамы.
У выніку розгаласу работы былі спыненыя, хоць чыноўнікі і адмаўлялі, што траншэя пракладзеная праз могілкі.
Як паведамляецца ў адказе, прадстаўнікі Інстытута гісторыі НАН Беларусі правялі агляд тэрыторыі і прыйшлі да высновы, што ў траншэях і адвале грунту не зафіксаваны культурны слой, чалавечыя рэшткі ці іншыя археалагічныя знаходкі. Што выглядае даволі дзіўна, бо гаворка ідзе пра цэнтр горада.

Што будзе з надмагіллямі і фрагментамі брамы
У адказе паведамляецца, што адміністрацыя Маскоўскага раёна разам з Міжнародным адукацыйным цэнтрам імя Яганэса Рау мае намер размясціць выяўленыя яўрэйскія мацэвы ў мемарыяльным парку на месцы могілак, на поўнач ад месца знаходкі, побач з раней выяўленымі надмагіллямі.
Фрагменты мураваных і металічных канструкцый, элементы дэкору колішняй брамы, якія б маглі дазволіць у будучыні дакладна рэканструяваць страчаны помнік, будуць выкарыстаныя ў будучай экспазіцыі Гістарычных майстэрняў імя Леаніда Левіна пасля заканчэння рэканструкцыі будынка.


Гэта не першы выпадак, калі будаўнічыя работы закранаюць старыя помнікі і пахаванні. У 2019 годзе пры будаўніцтве трэцяй лініі метро тут былі раскапаныя надмагіллі і нават чалавечыя парэшткі. Але нягледзячы на гэта, чыноўнікі не плануюць надаваць ахоўны статус былым яўрэйскім могілкам.
Паводле інфармацыі, якая была перададзена чыноўнікам з Інстытута гісторыі, могілкам XIX — першай паловы XX стст. не надаецца статус помніка археалогіі. Але ў Кодэксе аб культуры насамрэч такога абмежавання няма.
У 2019—2020 гадах, як паведамляецца ў адказе, неаднаразова паступалі прапановы аб наданні тэрыторыі былых яўрэйскіх могілак статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці. Аднак яны былі адхіленыя праз нібыта неадпаведнасць заканадаўству.
Гэта азначае, што выпадкі будаўнічых работ на былых яўрэйскіх могілках, хутчэй за ўсё, паўторацца ў будучыні. Але ёсць і станоўчы момант: фрагменты гістарычнай брамы не закапаюць назад, а выставяць на паказ.
Будаўнічыя работы на яўрэйскіх могілках у Мінску спынены
У Мінску праз яўрэйскія могілкі праклалі траншэю. З зямлі выцягнулі мноства надмагілляў
Як выглядае сусветна вядомая яўрэйская семінарыя ў Валожыне пасля рэстаўрацыі — шмат ФОТА
У Мінску цалкам знеслі будынак Гістарычнай майстэрні на месцы былога гета ФОТА
Каментары
Ілюстрацыя як простыя шчырыя этнавяскоўцы ставяцца да габрэяў. Але прыкладна так сама яны ставяцца да “ляхаў”, да “жммудзінскіх летувісаў” і многіх іншых. Проста не трэба мець ілюзій на іх конт.
"відьмаявідьма
20.02.2025
у маёй бабулечкі няма помніка... там жа - у лесе пахаваны мой тата, дзядуля... там бабулечка паказвала мне звычайныя замшэлыя камяні, кажучы - тут той пахаваны... тут тая...
простым беларусам не было калі, як і за што (за якія шэкелі) ,,помнікі,, сааружаць
мае продкі жывуць у памяці маёй"