Праз Сонечную сістэму ляціць аб'ект, паводзіны якога нагадваюць кіраваны касмічны карабель

Камета 3I/ATLAS, якая прыбыла з міжзорнай прасторы, рухаецца па траекторыі, максімальна зручнай для гравітацыйных манеўраў кіраванага касмічнага карабля, прычым магчымасць назіраць яе з Зямлі практычна мінімальная. На думку некаторых навукоўцаў, такія паводзіны аб’екта наводзяць на пэўныя думкі, піша выданне Naked Science.

Загадкавы папярэднік

Калі ў 2017 годзе праз Сонечную сістэму праляцеў вядомы аб’ект Аўмуамуа, яго заўважылі ўжо «на вылеце» — ён ужо адыходзіў ад нас. З поўнай упэўненасцю пра яго можна сказаць толькі дзве рэчы: што ён прыбыў з міжзорнай прасторы і што мае незвычайна выцягнутую форму. Першае зразумела па гіпербалічнай траекторыі, другое — па зменах яркасці: ён круціўся вакол падоўжнай восі падчас палёту.

Павялічыць

Шматлікія выявы Аўмуамуа як доўгага каменя — мастацкія, гэта толькі здагадка наконт яго выгляду, бо насамрэч блізка мы яго не бачылі.

Дагэтуль навукоўцы шукаюць дастаткова пераканаўчае тлумачэнне таго, як у космасе можа з’явіцца настолькі выцягнуты астэроід або, напрыклад, абломак планеты.

У дадатак у нейкі момант Аўмуамуа раптам апынуўся значна далей, чым павінен быў быць паводле разлікаў — гэта значыць, ён паскорыўся.

Паводле асноўнай версіі, гэта рэдкі прыклад «цёмнай каметы», то-бок «высахлай», але якая ўсё ж утрымлівае крыху лятучых рэчываў, што час ад часу выкідваюцца. Значыць, такая камета павінна была «высахнуць» каля свайго роднага сонца, пасля чаго пакінуць сваю сістэму і, доўга блукаючы паміж зоркамі, апынуцца побач з намі.

Аднак некаторыя навукоўцы лічаць, што спробы знайсці натуральнае тлумачэнне ўсяму гэтаму занадта складана, і, магчыма, Аўмуамуа — гэта артэфакт пазазямной цывілізацыі, ужо некіраваны кавалак касмічнага смецця.

Гэтую ідэю асабліва актыўна абараняе вядомы навуковец Абрагам Лёб, які за такую смелую логіку атрымаў славу «неўгамоннага дзіцяці» гарвардскай астрафізікі.

Новы загадкавы госць

Цяпер Лёб разам з калегамі з даследчага праекта Initiative for Interstellar Studies вывучыў нядаўна адкрыты трэці (пасля каметы 2I/Барысава) міжзорны аб’ект 3I/ATLAS. Нагадаем, яго адкрылі 1 ліпеня 2025 года, і сёння ён лічыцца каметай, бо вакол яго назіраецца кома і нават нешта накшталт кароткага хваста. У сваім артыкуле навукоўцы сабралі цэлы спіс даволі цікавых фактаў пра гэты аб’ект.

Міжзорны аб’ект 3I/ATLAS выкарыстоўвае планеты Сонечнай сістэмы для дакладных гравітацыйных манеўраў. Фота: Wikimedia Commons

Па-першае, яго траекторыя амаль супадае з плоскасцю экліптыкі — плоскасцю, у якой планеты Сонечнай сістэмы абарачаюцца вакол зоркі. Нахіл да гэтай плоскасці, паводле апублікаваных даных, складае ўсяго пяць градусаў. Навукоўцы сцвярджаюць, што гэта само па сабе ўжо надзвычай рэдкае супадзенне.

Да таго ж аб’ект ляціць у рэтраградным кірунку, то-бок не ў тым жа кірунку, у якім рухаюцца планеты, а «супраць цячэння» — як бы насустрач ім. Імавернасць выпадковага спалучэння такіх абставінаў у космасе даследчыкі ацанілі ў дзве сотыя працэнта.

Па-другое, падчас руху 3I/ATLAS праляціць блізка да трох планет: Венеры, Марса і Юпітэра. Астрафізікі нагадалі, што збліжэнні з планетамі выкарыстоўваюцца ў касманаўтыцы для надання зонду паскарэння — гэта называецца гравітацыйным манеўрам. Шанцы на адначасова тры такія «ўдалыя» збліжэнні, як адзначаецца ў артыкуле, складаюць 0,005%.

Адначасова, разважаюць аўтары гіпотэзы, усё выглядае так, нібыта спецыяльна распрацавана для таго, каб мінімізаваць магчымасць назірання меркаванай каметы з Зямлі. Напрыклад, яна прыляцела з кірунку, блізкага да цэнтра нашай галактыкі, дзе з-за шчыльнага згуртавання яркіх зорак лёгка не заўважыць маленькі аб’ект у руху. Акрамя таго, у момант найбольшага збліжэння 3I/ATLAS з Сонцам — 29 кастрычніка — наша планета будзе знаходзіцца з іншага боку сваёй арбіты.

Акрамя гэтага, навукоўцы звярнулі ўвагу, што памер аб’екта ацэньваецца прыкладна ў 20 кіламетраў. Паводле іх разлікаў, імавернасць выкіду такога вялікага нябеснага цела з іншай зорнай сістэмы і яго прылёту да нас таксама падаецца падазрона нізкай. Нарэшце, нават адносна комы і хваста астрафізікі выказалі пэўныя сумневы: яны мяркуюць, што гэта можа быць проста размыццё выявы падчас здымкі аб’екта, які хутка ляціць.

Навукоўцы падкрэсліваюць, што ні ў якім разе не заяўляюць пра штучнае паходжанне 3I/ATLAS як пра факт, але лічаць памылковым цалкам адкідваць такую магчымасць.

Яны заклікалі ўлічваць сабраныя даныя нават у тым выпадку, калі натуральнае паходжанне аб’екта будзе пацверджана: каб у будучыні з-за папярэдніх перадузятасцяў не выпусціць шанцу на адкрыццё, якое можа змяніць гісторыю чалавецтва.

• 62
• 2
• 12
• 7
• 25
• 4
• 1
• 1