«Ён проста птушачка ў спісе пагроз». У беларускага біятланіста забралі ДНЖ у Літве, прызнаўшы пагрозай для краіны

«29 паездак у Беларусь і праца ў «Раўбічах»

На сайце інфармацыйнай сістэмы судоў Літвы яшчэ ў маі 2025 года было апублікавана рашэнне, якое тычыцца грамадзяніна Беларусі з ініцыяламі U. A. У дакуменце пазначана, што мужчына — прафесійны спартсмен і трэнер, які пераехаў у Літву ў 2021 годзе. Да гэтага працаваў у беларускіх дзяржаўных установах: у 2013‑2014 гадах — у спартыўным камітэце Узброеных сіл (СКА), а з 2014 па 2021 год — трэнерам у алімпійскім цэнтры «Раўбічы».

Гэтыя біяграфічныя даныя, а таксама ініцыялы (у беларускай транслітарацыі імя і прозвішча пішуцца, верагодна, як Uladzimir Alenishka) цалкам супадаюць з данымі 35‑гадовага біятланіста Уладзіміра Алянішкі («Люстэрка» спрабавала звязацца са спартсменам, але ён не адказаў).

Інфармацыю пра тое, што беларус працаваў трэнерам у суседняй краіне, яшчэ нядаўна можна было знайсці на афіцыйным сайце Літоўскай федэрацыі біятлона (але пасля таго, як «Люстэрка» звярнулася ў федэрацыю па каментар, гэтыя звесткі і фота з сайта зніклі).

Звесткі аб працы Алянішкі ў СКА і «Раўбічах» ёсць у Вікіпедыі і іншых адкрытых крыніцах.

Павялічыць

Як вынікае з судовага рашэння, Дэпартамент міграцыі ануляваў ДНЖ і забараніў яму ўезд у Літву на 60 месяцаў. Падставай стала даведка ДДБ, у якой спецслужба адзначыла: праца ў структурах Мінабароны і дзяржаўных спартыўных цэнтрах Беларусі прадугледжвае лаяльнасць рэжыму Лукашэнкі.

Для літоўскіх спецслужбаў сувязь грамадзян Беларусі з сілавымі структурамі нават у далёкім мінулым азначае іх патэнцыйную лаяльнасць уладам. Аднак сярод спартсменаў гэта сапраўды распаўсюджана: яны часта фармальна лічацца ў ведамасных структурах («Дынама», СКА).

Адзін з самых гучных прыкладаў — гісторыя біятланісткі Дар'і Домрачавай. У маі 2016 года СМІ звярнулі ўвагу на біяграфію спартсменкі на сайце таварыства «Дынама». Там было пазначана, што яна служыць у КДБ Беларусі і мае званне старшага лейтэнанта. Пазней у прэс-службе ведамства пацвердзілі, што Домрачава сапраўды лічылася ў штаце да 2014 года.

У выпадку з Уладзімірам Алянішкам прадстаўнікі Дэпартамента дзяржаўнай бяспекі Літвы ў судзе заявілі: працуючы ў СКА і «Раўбічах», ён «абавязаны быў быць лаяльным да Рэспублікі Беларусь і падтрымліваць уладу».

Сам Уладзімір спрабаваў аспрэчыць гэтыя довады. Мужчына настойваў, што ў Беларусі прафесійны спорт цалкам кантралюецца дзяржавай і магчымасці працаваць у прыватным парадку проста не існуе: каб быць трэнерам або атлетам высокага ўзроўню, неабходна падпісваць кантракты з дзяржструктурамі. Аднак суд палічыў гэтыя аргументы недастатковымі, адзначыўшы, што мінулыя сувязі робяць яго уразлівым для вярбоўкі.

Павялічыць

Яшчэ адным важкім аргументам супраць Алянішкі сталі яго частыя паездкі на радзіму. З сакавіка 2022 года па ліпень 2024‑га ён перасякаў літоўска-беларускую мяжу 29 разоў. Біятланіст тлумачыў гэта сямейнымі абставінамі: у Беларусі засталіся яго былая жонка і непаўналетняя дачка. Ён сцвярджаў, што спрабаваў перавезці сям'ю ў Літву, але сутыкнуўся з візавымі цяжкасцямі, таму быў вымушаны ездзіць сам, каб бачыцца з дзіцём.

ДДБ Літвы расцаніў такую актыўнасць інакш. На думку ведамства, наяўнасць сваякоў у Беларусі і рэгулярныя візіты туды ствараюць ідэальныя ўмовы для шантажу з боку беларускіх спецслужбаў. Суд пагадзіўся з гэтым, адзначыўшы, што асабісты інтарэс беларуса бачыцца з дачкой не можа пераважваць інтарэсы нацыянальнай бяспекі Літвы. У рашэнні пазначана: рызыка таго, што Алянішку могуць выкарыстоўваць для збору інфармацыі або іншых задач у інтарэсах Мінска, з'яўляецца рэальнай.

«Не ўнікаючы ў дэталі, прымаюць рашэнне»

«Люстэрка» звязалася з прэзідэнтам Літоўскай федэрацыі біятлона Арунасам Даўгірдасам. Функцыянер пацвердзіў, што беларускі спартсмен больш не працуе ў Літве. З ягоных слоў, пастанова аб дэпартацыі трэнера выглядае фармальнай і адарванай ад рэальнасці.

«У літоўскіх спецслужбаў ёсць пэўныя шаблоны і крытэрыі, па якіх яны працуюць. Ім, па сутнасці, усё адно, з'яўляецца чалавек дзейным спартсменам ці проста лічыўся ў штаце дзесяць гадоў таму, — тлумачыць Даўгірдас. — Яны бачаць запіс у біяграфіі аб службе ў войску ці працы ў дзяржструктуры і, не ўнікаючы ў дэталі, прымаюць пастанову.

Для іх не мае значэння, што ў Беларусі спорт уладкаваны так, што ты абавязаны быць прыпісаным да нейкага ведамства, інакш у цябе проста не будзе фінансавання і магчымасці выступаць. Ніхто не глядзіць, што чалавек рэальна рабіў: бегаў на лыжах або выконваў нейкія вайсковыя задачы, — для сістэмы ён проста птушачка ў спісе пагроз».

Даўгірдас таксама пацвердзіў, што Алянішка стаў закладнікам сітуацыі з сям'ёй. Па словах кіраўніка федэрацыі, спартсмен спрабаваў арганізаваць пераезд былой жонкі і дзіцяці ў Літву, але беспаспяхова.

«Уладзімір сапраўды хацеў замацавацца тут, перавезці родных, але ім не давалі візы. Працэс пастаянна зацягваўся, ствараліся бюракратычныя перашкоды, — адзначыў ён. — У выніку склалася безвыходная сітуацыя: сям'я там, а ён тут. Натуральна, як нармальны бацька, ён ездзіў наведваць, вазіў грошы, дапамагаў. А цяпер гэтыя паездкі яму паставілі ў віну, назваўшы пагрозай бяспецы.

Атрымліваецца замкнёнае кола: краіна не дае магчымасці ўз'яднацца з сям'ёй, змушае чалавека ездзіць, а потым за гэтыя ж паездкі карае пазбаўленнем дазволу на жыхарства».

Страта трэнера стала ўдарам для літоўскай зборнай. Па словах Даўгірдаса, Алянішка быў не проста шараговым супрацоўнікам, а спецыялістам, які прыносіў рэальны вынік.

«За той час, што Уладзімір працаваў у нас, ён выдатна ўліўся ў калектыў, яго паважалі спартсмены і калегі. Менавіта пад яго кіраўніцтвам наш біятланіст Максім Фамін дамогся гістарычнага поспеху, стаўшы чэмпіёнам свету сярод юніёраў у 2022 годзе. Гэта вялікі ўклад у развіццё нашага спорту, які нельга ігнараваць.

Але цяпер у Літве ўсё разглядаецца праз прызму вайны і палітыкі. Любыя разумныя аргументы разбіваюцца аб эмацыйныя рашэнні і перастрахоўку спецслужбаў, якія аддаюць перавагу закрыць уезд усім запар, без разбору, хто перад імі — рэальны агент ці таленавіты трэнер».

Па словах Даўгірдаса, цяпер Уладзімір Алянішка працягвае кансультаваць літоўскіх спартсменаў аддалена. Трэніроўкі з ім праходзяць таксама ў трэціх краінах.

Пры гэтым, як расказаў кіраўнік Літоўскай федэрацыі біятлона, яшчэ адзін трэнер зборнай з беларускім грамадзянствам — Фёдар Свабода — працягвае працаваць у арганізацыі. 

• 0
• 0
• 1
• 3
• 0
• 0
• 0
• 1