Гітлераўская мадэль аўтарытарнага рэжыма, на якую напачатку арыентаваўся Лукашэнка, прадугледжвае персанальную адказнасць лідара за ўсё добрае і дрэннае, што робіцца з краінай. Спробы заманіць апазіцыю на перамовы ў сённяшніх варунках — гэта таксама і спроба пазбегнуць адказнасці.
Адольф Гітлер у сваёй вядомай кнізе «Мая барацьба» пісаў зусім не толькі пра расавыя пытанні. Важны, так бы мовіць, паліталагічны складнік гэтага змрочнага твора — апраўданне неабходнасці дыктатарскага рэжыму як рэжыму персанальнай адказнасці за тое, што робіцца ў краіне.
Пры дэмакратыі і калегіяльным прыняцці рашэнняў, піша Гітлер, лідары нацыі не нясуць сапраўднай адказнасці за палітыку, якая праводзіцца. Іншая справа, піша ён, калі ўся адказнасць на адным чалавеку, аўтарытарным
Працытую адзін прысвечаны тэме артыкул:
«
Гітлер прапаноўвае замест дэмакратыі парлямэнтскага кшталту пабудову жорсткае ўладнае вэртыкалі,пабудову адказнасьці ад нізу да верху, калі дзяржаўны чыноўнік адказны не перад сваімі выбаршчыкамі, а перад прызначыўшым яго больш высокім начальнікам.
«Задача дзяржавы палягае ў тым, каб пачынаючы з дробнага муніцыпалітэта і заканчаючы вышэйшымі органамі ўлады краіны пабудаваць такую арганізацыю, якая б цалкам забясьпечвала трыюмф прынцыпу асобы.
У нас ня будзе ніякіх рашэньняў зыходзячых з бальшыні галасоў, а будуць толькі адказныя асобы. Слову „рада“ мы вернем яго старое значэньне. Канечне, кожны дзеяч мусіць мець дарадцаў, але вырашаць павінен ён адзін.
Мы павінны перанесьці ў сфэру дзяржаўнага жыцьця той асноўны прынцып, на якім у свой час было пабудаванае ўсё прускае войска і дзякуючы якому гэтае войска змагло стацца выдатным інструмэнтам усяго нямецкага народу: улада кожнага правадыра ад верху да нізу і адказнасьць перад правадыром ад нізу наверх».
»
Калі А. Лукашэнка ў пачатку сваёй кар’еры сказаў, што будзе будаваць дзяржаўны лад па гітлераўскай мадэлі, ён, відавочна, меў на ўвазе менавіта ўсталяванне свайго асабістага персаналісцкага рэжыма. І ён не схлусіў, хаця, мабыць, не змог тады цалкам уявіць сябе ў цэнтры розных магчымых варыянтаў развіцця падзей.
Добра быць дыктатарам у краіне, на якую ліецца манна нябесная ў выглядзе танных энэргерэсурсаў і валютнай выручкіад продажу прадуктаў іх перапрацоўкі. Калі дабрабыт насельніцтва расце, і чалавек, відавочна за гэта адказны ў вачах народа — гэта ты.
Зусім іншая рэч — калі бурбалка лопнула, жыццёвы ўзровень падае, і адказны за гэта па вызначэнні — таксама ты.
Таму перад надыходам непазбежнага краха пабудаванай Лукашэнкам цэнтралізаванай сацыялістычнай эканомікі можна ўявіць, як у яго нараджаецца жаданне ператварыць адказнасць у калектыўную і як ён пачынае кідацца да муляжоў грамадзянскай супольнасці кшталту «Белай Русі» і нават да палітычнай апазіцыі.
Што ў такім выпадку павінна рабіць апазыцыя? Стараніцца працягнутай рэжымам рукі як рукі хворага праказай. Разумець, што тыя, хто ўступяць на шлях кааперацыі з тонучым рэжымам, могуць пайсці на дно разам з ім. Высоўваць максімальныя патрабаванні (вызваленне палітвязняў, доступ да дзяржаўных СМІ, новыя выбары без Ярмошынай) і чакаць, пакуль «кліент» будзе «спець» да таго, каб іх выконваць.
Цяпер чытаюць
Жонка Статкевіча расказала, пра што паспела паразмаўляць з ім16
Каментары