Paśla pieramohi Viesialina Tapałava na pieršynstvie śvietu skłałasia ŭnikalnaja sytuacyja: pradstaŭniki adnoj krainy zaniali ŭsie šachmatnyja trony. Antuaneta Stefanava zavajavała čempijonski tytuł siarod žančyn, Lubien Spasaŭ — siarod veteranaŭ. U čym sakret baŭharskich pośpiechaŭ?
U 1991 h. šachmatysty z klubu «Strateh» u svaju čarhu trapili na turnir u Ałbenu. Mianie ŭraziła nia stolki arhanizacyja turniru, kolki abjaŭka pra mažlivaść zarabić dobryja hrošy, zhulaŭšy nočču ŭ blic. I ščyraja zacikaŭlenaść takimi imprezami «prostych baŭhar».
Cikava, što šachmatnyja hurtki paŭstali ŭ Baŭharyi prykładna ŭ toj samy čas, što ŭ Biełarusi: «Safijski šachmatny klub» datujecca 1922 h., mienskaja šachmatna-šašačnaja sekcyja — 1923-m. Kolkaść žycharoŭ u našych krainach amal adnolkavaja, ale ŭ 1990-ja vyjaviłasia jaŭnaja pieravaha baŭharskich šachmatystaŭ — i kolkasnaja, i jakasnaja. Na 2005 h. u Biełaruskaj federacyi šachmat było zarehistravana amal stolki ž hrosmajstraŭ i mižnarodnych majstroŭ, kolki ŭ baŭharskaj (taksama BFŠ) dvaccać hadoŭ tamu.
U Baŭharyi šachmatnaja elita karystajecca aŭtarytetam va ŭładnych kołach (čempijona śvietu vitali prezydent i premjer-ministar), zacikaŭlenaść sponsaraŭ. Niekalki hadoŭ Tapałaŭ źjaŭlajecca reklamnym abliččam najbujniejšaha aperatara suviazi «Mabiltel». Aktyŭnaść šachmatystaŭ nadaje impetu klubnym rabotnikam: mižnarodnyja spabornictvy roznaha składu ładziacca nia tolki ŭ Safii, a i ŭ Rusie, Pleŭnie, nia kažučy pra čarnamorskija kurorty. Zirnicie na biełaruski sajt www.chess.by i baŭharski www.chessbg.com, kab adčuć roźnicu ŭ biełaruskim dy baŭharskim pijary i menedžmencie.
Nie paśpieŭ Tapałaŭ pračytać u parlamencie lekcyju na temu «Prablemy j budučynia šachmat u Baŭharyi» (jamu plaskali stojačy), jak novy premjer Siarhiej Stanišaŭ uziaŭsia za prahramu navučańnia šachmatam u škołach. Premjer pahladzieŭ saviecki film «Šachmatnaja lichamanka» (1926): «Chaj u nas taksama budzie šachmatnaja lichamanka!» Žartavaŭ, napeŭna. Adnak niešta film Pudoŭkina z Kapabłankam u hałoŭnaj roli daŭno nie krucili na BT…
Kamientary