Apazycyja musić pierakanaŭča davieści: my viedajem, jak prarvacca cieraz kryzis dy ŭstalavać stabilnaść, dabrabyt na cyvilizavanym padmurku, a nie na rasiejskaj «chalavie». Uražańniami ab vilenskaj kanferencyi prychilnikaŭ pieramien dzielicca ŭ svaim błohu Alaksandar Kłaskoŭski.
Ułada adčuła pieramieny chutčej, čym apazycyja, zaznačyŭ na kanferencyi analityk Valer Karbalevič. Vialikaja i miescami nervovaja razmova pad hryfam «Perspektyvy supracy prychilnikaŭ demakratyčnych pieramien u Biełarusi» prajšła 21—22 listapada ŭ Vilni.
Sapraŭdy, ułada zavarušyłasia. Jana liberalizuje ekanomiku dy sprabuje znajści ahulnuju movu z Eŭropaj. Chaj sabie kryva, nie pa lakałach apazycyjnych stratehaŭ, ale ž pracesy pajšli. Zaŭtra całkam mahčymyja i hameapatyčnyja dozy biełarusizacyi. Karaciej, palityčnyja apanenty režymu stracili manapoliju na zvykłyja lozunhi — rynkavyja, eŭrapiejskija, niezaležnickija i h.d.
Potym: de-fakta dyjaloh Zachadu z uładaj užo idzie. Možna kryŭdzicca da pasinieńnia, što zachodniki vyjavili cynizm, što niama žadanaha tryjalohu. Ale kryŭdy ŭ palitycy — marnaja, absalutna niepradukcyjnaja reč.
Varta heta asensavać — i
znachodzić svaju nišu, svaje mocnyja arhumenty ŭ novym kantekście. Davodzić prava na rolu subjekta palityčnaha pracesu (u tym liku i cieraz samafinansavańnie, padkreślivałasia na kanferencyi).
Adnak ciažka, voj jak ciažka dać rady śvincovaj inercyjnaści myśleńnia!
Voś dakładaje lider PKB Kalakin: na minułych vybarach udałosia achapić vyłučencami ADS tolki 109 akruhaŭ sa 110. Niedapracovačka, maŭlaŭ. A mo' varta paviarnuć prablemu inšym bokam? Ci nia lepiej było adrazu skancentravacca na 15-20 akruhach z realnymi kandydatami, čym raściarušvać ścipły resurs na apryjornych słabakoŭ z adzinaha śpisu?
Ja ŭžo nie kažu pra adbyvańnie numaru, imitacyju udziełu. Trahikamičnymi byli sytuacyi, kali toj ci inšy kandydat-demakrat, zacisnuty ŭ paradyhmie «zdymacca/nie zdymacca», bajaŭsia navat patracić kazionnyja hrošy na ŭlotki, kab potym nie viartać sa svajoj kišeni. Vybarnika nie chvalujuć unutryapazycyjnyja kalizii: jon bačyć farmalnaha zmahara z režymam, katory de-fakta ni mykaje ni cielicca. Na žal, mnohija apazycyjnyja palityki hrebujuć žaleznym praviłam: hladzi na śviet vačyma vybarnika!
Zrešty, hodzie piłavać piłavińnie!
Voźmiem perspektyvu prezydenckich vybaraŭ. Chto-kolviek napoŭnicu pijaryć ideju dźviuch kalonaŭ — pravaj dy levaj. Maŭlaŭ, pakolki kamunisty dy beenefaŭcy usio adno nikoli nia stvorać kampramisnaha mesydžu pad adzinaha kandydata, to vyłučym dvaich, na roznyja elektaralnyja husty, a ŭ druhim tury skancentrujem vysiłki na padtrymcy macniejšaj fihury.
Śmiech dyj hodzie!
Nahadaju: Łukašenka sam pieramoh čatyrnaccać hadoŭ tamu ŭ druhim tury. Jon vydatna pamiataje, jak panična biehli namenklaturnyja pacuki ź Kiebičavaj šchuny ŭ pramiežku pamiž turami. Tak što pry ciapierašniaj uładzie druhich turaŭ nia budzie pavodle aznačeńnia.
I kali vy chočacie zładzić defile partyjnych top-madelaŭ (z doŭhimi šlejfami admoŭnych rejtynhaŭ), to tak i kažecie. Ale nie śmiašycie maje pantofli, nazyvajučy heta stratehijaj pieramohi.
Uładzimier Kołas na kanferencyi ŭ Vilni byŭ adziny, chto biez ekivokaŭ zaznačyŭ: nichto z partyjnych lideraŭ u hetym spabornictvie nia maje šancaŭ. Ale Jupitery z ADSu siardujuć, lišni raz vydajučy takim čynam svaje sakrety polišynela — ułasnyja plany na prezydenckuju kampaniju.
Padčas dyskusii mnohija padtrymali i dapoŭnili vysnovy Valera Karbaleviča: pakolki hleba pad biełaruskaj madellu zachistałasia, to
šaniec vyjhrać u Łukašenki maje hetaki biełaruski Abama, dynamičny lider ź lozunham pieramienaŭ. Pažadana — nie asacyjavany z peŭnym partyjnym brendam dy maładziejšy za dziejnaha kiraŭnika.
Tak, i Łukašenka siońnia deklaruje transfarmacyju, ale paśla šmathadovaha refrenu pra stabilnaść heta atrymlivajecca nia nadta pierakanaŭča. Ekanamičnyja pieramieny robiacca cieraz adsiakańnie chvasta za niekalki razoŭ. Nia kažučy pra toje, što vybrany kitajski šlach aŭtarytarnaje madernizacyi: bieź pierarobki palityčnaj systemy.
Voś na hetych momantach treba i pazicyjanavać mocnuju, pierakanaŭčuju alternatyvu: my viedajem, jak pravieści krainu cieraz kryzys dy zrabić stabilnaść, dabrabyt na inšym, cyvilizavanym padmurku, a nie na rasiejskaj «chalavie».
Dziela hetaha varta najpierš zładzić kanceptualny aphrejd apazycyjnaj prapanovy, kab jana stała kankurentnaj. Bo ŭlotkavy asartyment 90-ch hadoŭ na try čverci vyčchaŭsia.
Kanceptualnyja vykliki stajać i pierad inšymi słajami tak zvanych (termin, kaniečnie, prymityŭny) prychilnikaŭ pieramien. Naprykład, niezaležnaja presa taksama nia vyjedzie na prymityŭnych ahitkach. Treba varušyć hłuzdami, jak stvarać mocny, kreatyŭny pradukt, bo inačaj praź niejki čas ŭłada skaža: nu voś, viarnuli ŭ šapiki, a nakłady amal što tyja samyja!
A pakul što treba zmahacca za źmiakčeńnie ramkavych umoŭ. Dzie, darečy, abiacanaja kampanija zboru podpisaŭ za źmieny ŭ Vybarčym kodeksie? Dasiul ŭłada cpyniała ŭsie sproby realizavać prava zakanadaŭčaj inicyjatyvy hramadzianaŭ. Ale siońnia možna va ŭsiakim razie dobra pahrukać u hetyja dźviery. Voś vam i kamunikacyja z nasielnictvam, i treninh strukturaŭ, i ŭsio takoje.
Naturalna, apazycyja nia ŭ stanie skočyć vyšej za hałavu.
Ale voś-voś mohuć pačacca tektaničnyja pracesy pad upłyvam finansava-ekanamičnaha fors-mažoru.
Lepiej, kaniečnie, kab jaho nie było, adnak ža z hledzišča palityčnaha prahmatyzmu šancy apanentaŭ režymu takim čynam padvyšajucca. Viadoma, kali tyja nie zakanservujucca ŭ svaich karparatyŭnych intaresach i buduć mieć na rukach dziejsnuju stratehiju, hnutkuju taktyku. Na usie vypadki musić być plan A, plan B — heta ž elementarna, Vatsan! :) Kab nia čuchali patylicu, kali raptam materyjalizujecca sakralnaja Płošča: a kudy ž vieści hetyja tysiačy?
Viktar Ivaškievič padaŭ na kanferencyi jaskravy prykład. U 1991 hodzie nie było ŭvohule nijakich vybaraŭ. Ale kali namenklatura paśla putču apynułasia ŭ prastracyi, dyk małalikaja apazycyja BNF zrabiła ŭsio (nu, dobra, amal usio :) što chacieła, bo była manalitnaj, valavoj dy mieła vyraznuju prahramu.
Kamientary