«Kapitan Vaŭkanohaŭ uciok»: zabaronieny rasijski film, jaki abaviazkova hladzieć HUBAZiKu
Film raskazvaje historyju kapitana NKVD, čyj adździeł u poŭnym składzie akazvajecca tam ža, dzie i ich achviary. Hienijalna źniataje kino z hłybokimi dyjałohami budzie cikavaje jak sučasnym kapitanam Vaŭkanohavym, tak i ich achviaram.
«Kapitan Vaŭkanohaŭ uciok» vyjšaŭ nie ŭ čas, naprošvajecca anałohija ź biełaruskim «Kupałam» — takoje siońnia prosta nie moža akazacca ŭ prakacie.
Dziejańnie filma razhortvajecca ŭ Leninhradzie ŭ 1938 hodzie.
Histaryčna adukavany hladač i biez dadatkovych tłumačeńniaŭ ujavić sabie lipkuju atmaśfieru ŭ dziaržavie, kali ŭžo «jažoŭskija» stali kłaści «jahodaŭskich» u tranšei z prastrelenymi patylicami.
Tak i kapitan Fiodar Vaŭkanohaŭ — pavažany i pasłuchmiany supracoŭnik abłasnoha ŭpraŭleńnia ŭnutranych spraŭ, padychodziačy da raboty, stanovicca śviedkam samahubstva svajho načalnika.
A padniaŭšysia ŭ kabiniet, daviedvajecca, što ŭ jahonym upraŭleńni prachodzić «pieraatestacyja», ź jakoj vyklikanyja kalehi ŭžo nie viartajucca.
Vaŭkanohaŭ supastaŭlaje padziei, chaładzieje i vyrašaje ŭciačy, razumiejučy i svoj dalejšy los. Naŭmysna nie papiaredžvajučy svajho najlepšaha siabra (adnačasova — kalehu), jaki potym budzie zakatavany i rasstralany.
Na pošuki źbiehłaha z tabielnaj zbrojaj kapitana nakiroŭvajecca novapryznačany načalnik — major Hałaŭnia z całkam novym adździaleńniem supracoŭnikaŭ, nabranych zamiest raniejšych.
Zaviazka filma adbyvajecca ŭ momant, kali biesprytulnaha Vaŭkanohava razam ź inšymi bamžami zatrymlivajuć śpiecsłužbisty i, nie apaznaŭšy, viazuć, kab hetyja marhinały dapamahli zakapvać rasstralanych u hety dzień śpiecsłužbistaŭ — jak vyjavicca, kaleh Vaŭkanohava.
Skončyŭšy z takoj rabotaj, kapitan bačyć halucynacyju.
Jahony najlepšy siabar Vieracieńnikaŭ vyłazić z brackaj mahiły i pieradaje hałoŭnamu hieroju fiłasofskaje pasłańnie z taho śvietu.
«Usie našy — u piekle», — kaža jon siarod usiaho. Bo toje, što jany rabili, nie darujecca. Ale, maŭlaŭ, u Vaŭkanohava jość šaniec.
Kali jon pakajecca va ŭsich svaich złačynstvach suprać nieisnujučych «vorahaŭ naroda» i znojdzie čałavieka, jaki ščyra daruje jamu, to piekła možna budzie abminuć.
Vaŭkanohaŭ nie znachodzić lepšaha płana, čym dastać spravy, što pa nadumanych abvinavačańniach asabista vioŭ, kab vybačycca za niespraviadlivaść i paprasić daravańnia chacia b u svajakoŭ hetych ludziej.
Niechta nie vytrymlivaje praŭdy, niechta zamiest daravańnia klanie, niechta zdaje Vaŭkanohava byłym kaleham.
Film nasyčany mocnymi, vielmi redkaj jakaści dla rasijskaha kino dyjałohami.
«Vaš syn rasstralany…» — kaža Vaŭkanohaŭ baćku adnoj sa svaich achviar.
«Niama ŭ mianie syna! Byŭ niekali, ale ciapier niama. Staŭ voraham naroda. Tamu i dobra, što rasstralali! Škada, ja hetaha nie bačyŭ! Kali b možna było — ja b jaho sam rasstralaŭ!» — kaža Vaŭkanohavu baćka adnoj ź jahonych achviar, jaki hłytaje ślozy, ale bačyć u biehłym kapitanie pravakatara.
Kalehi vychodziać na śled Vaŭkanohava, iduć za im pa piatkach.
Jamu ŭspaminajucca frahmienty raniejšaj słužby.
«Jak ty dumaješ, čamu ŭsie jany tałdyčać, što nievinavatyja?» — uspaminajecca jamu pytańnie jaho zahinułaha načalnika.
Vaŭkanohaŭ vydaje mietadyčku: «Spadziajucca syści ad adkaznaści».
Major nazyvaje jaho durnym i tłumačyć, što ich achviary nasamreč nievinavatyja, «ale heta tolki pakul», jany stanuć vinavatymi potym, kali pačniecca vajna, bo jany niełajalnyja, «a niechta i ŭvohule palak». I tamu jany ich «prafiłaktujuć» zahadzia, a pryznańni vybivajuć, tamu što SSSR — pravavaja dziaržava, dzie nielha rasstrelvać ni za što.
Hety bliskučy dyjałoh — adzin z samych mocnych momantaŭ filma.
Raźviazka budzie taksama niebanalnaja. Film spadabajecca ŭsim, chto lubić asensavanaje i hłybokaje kino na składanyja temy.
«Kapitan Vaŭkanohaŭ uciok» źniaty režysiorami Natašaj Miarkułavaj i Alaksiejem Čupavym, heta suvytvorčaść Rasii, Estonii i Francyi.
Film byŭ prezientavany na Vieniecyjanskim kinafiestyvali ŭ 2021 hodzie, atrymaŭ pryz hladackich simpatyj na fiestyvali «Kinataŭr», šerah inšych premij i ŭznaharod. Ale jaho premjera, zapłanavanaja ŭ Rasii na vosień 2022 hoda, tak i nie adbyłasia.
Rekamiendujecca da prahladu ŭsim biełaruskim siłavikam.
Čytać taksama:
Što pahladzieć. «Noli» (Nolly) — historyja lehiendy brytanskaha TB
«Nastupnuju sieryju ja b rabiŭ pra Bialackaha». Što čuvać pra sieryjał «Akreścina»?
Ciapier čytajuć
Bijołah Siarhiej Šeleh, jakoha asudzili na 8,5 hoda za danaty, paśla raptoŭnaha vyzvaleńnia maryć i dalej dapamahać biełarusam. Jaho fiłasofija natchniaje5
Kamientary