Kaciaryna Alaksiejeŭna była hałoŭnaj zachavalnicaj «Juraŭskaha karahoda» ŭ vioscy Pahost Žytkavickaha rajona. Hety abrad uniesieny ŭ śpis niemateryjalnaj kulturnaj spadčyny UNESCO. U listapadzie joj spoŭniłasia b 82 hady, piša «Budźma».
Kaciaryna Alaksiejeŭna Pančenia naradziłasia 30 listapada 1941 hoda, kali jaje baćka byŭ na froncie. Viosku niekalki razoŭ palili fašysty, tamu maci budučaj śpiavački razam z čatyrma dziećmi niekatory čas žyła ŭ svajakoŭ u vioscy Ivanava Słabada Lelčyckaha rajona. Paśla vajny siamja viarnułasia ŭ Pahost.
Luboŭ da rodnaj kultury Kaciaryna zasvoiła ŭ siamji. Pieśni pierajmała ad babuli, maci, ciotki i chrosnaj. Vučyłasia žanočym ramiostvam: tkactvu, vyšyŭcy.
Znakamitaja chata Kaciaryny Alaksiejeŭny ŭ Pahoście, dzie jana haścinna prymała ŭsich, chto cikaviŭsia tradycyjnaj kulturaj, nahadvała rajski sad praz raznastajnaść vyšyvanych i tkanych vyrabaŭ. Jaje baćka, Alaksiej Kuźmič, byŭ viadomym u vakolicach harmanistam. U baćkoŭskaj chacie časta źbiralisia adnaviaskoŭcy, ładzili viačorki. Tam Kaciaryna čuła ad starejšych miascovyja padańni, kazki, jakija chutka zapaminała. Była zdolnaj taksama da tancaŭ. Brat i siastra, dva syny Kaciaryny Alaksiejeŭny taksama hrali na harmoniku. Niaviestku-ŭkrainku jana navučyła śpiavać biełaruskija pieśni i zaprasiła ŭ svoj hurt «Mižrečča».
Kaciaryna Alaksiejeŭna advučyłasia 4 kłasy i ŭ 14 hod pajšła pracavać u kałhas. Rana vyjšła zamuž, naradziła šaściarych synoŭ. Častka dziaciej pamierła ŭ malenstvie. Adzin syn patanuŭ, ratujučy ŭłasnaje dzicia. U kancy žyćcia ŭ žančyny zastaŭsia tolki adzin žyvy syn.
U 1980 hodzie Kaciaryna Alaksiejeŭna stała zahadčycaj sielskaha kłuba ŭ Pahoście i stvaryła aŭtentyčny falkłorna-etnahrafičny hurt «Mižrečča», jaki vykonvaŭ pieśni svajoj miascovaści. Hurt hastralavaŭ pa ŭsioj Biełarusi i ŭ susiednich krainach. A jašče vystupaŭ u Bierlinie i Drezdenie, što dla kalektyvu ź sielskaha kłuba, pahadziciesia, zusim nietypova. Zaprašali ŭ Amieryku, ale praz stan zdaroŭja lekary nie rekamiendavali Kaciarynie Alaksiejeŭnie lotać samalotam.
Kaciaryna Pančenia zachoŭvała pieśni i abrady rodnaj vioski. Hurt «Mižrečča» šmat zdymaŭ falkłaryst Vasil Lićvinka dla pieradačy «Zaprašajem na viačorki». Hetyja zapisy zachoŭvajucca ŭ archivie Biełteleradyjokampanii. Kaciaryna Alaksiejeŭna ŭdzielničała taksama ŭ zdymkach filmaŭ «Padańni turaŭskaj ziamli», «Karahod», «Vialesavy ŭnuki», «Hu, viesna» (1997 h.) i «Kod priedkiv» (2020 h.). Spadziajomsia, što kali-niebudź videa buduć ahulnadasiažnymi. A pakul śpiavačku možna pabačyć u dakumientalnych filmach «Dačka Prypiaci» i «Koła času» (2012 h.), «Juraŭski karahod» (2022 h.), a taksama na amatarskich videa.
Kansultantam padčas stvareńnia vialikaj častki nazvanych filmaŭ była žurnalistka i hramadskaja ekśpiertka pa niemateryjalnaj kulturnaj spadčynie Rehina Hamzovič. Jana siabravała z Kaciarynaj Pančeniaj, časta jaje naviedvała.
Abrad «Juraŭski karahod», jaki ŭ Pahoście pravodziać pa pravasłaŭnym kalendary 6 maja, spačatku ŭnieśli ŭ Invientar niemateryjalnaj kulturnaj spadčyny Biełarusi (2004 h.), a potym — u śpis niemateryjalnaj kulturnaj spadčyny UNESCO (2019 h.).
Padčas Jurja ŭ Pahoście časta było bolš žurnalistaŭ, čym hałoŭnych vykanalnic abradu, žančyn z hurta «Mižrečča», takuju jon mieŭ papularnaść. Pryjazdžała taksama bahata amataraŭ falkłoru i prosta znajomych Kaciaryny Pančeni. Patrapiŭšy raz, chacia b vypadkova, u jaje chatu, kožny moh być upeŭnieny, što jaho zaŭsiody prymuć jak darahoha hościa. Asabista ja była ŭ Pahoście razoŭ piać, rabiła repartažy z roznych śviataŭ. Viedaju ludziej, jakija jeździli tudy, kab prosta pabačyć Kaciarynu Alaksiejeŭnu, niečym dapamahčy (naprykład, vykapać bulbu), i dla ich heta była cudoŭnaja mahčymaść dałučycca da biełaruskaha viaskovaha žyćcia, kali ŭłasnyja babuli i dziaduli rana pamierli ci ź imi nie było emacyjanalnaha kantaktu.
Badaj, Kaciaryna Alaksiejeŭna była adnoj z samych viadomych nośbitak tradycyjnaj kultury ŭ Biełarusi. Pieśni z Pahosta śpiavali roznyja falkłornyja hurty haradskoj moładzi. Tamašni abrad hukańnia viasny na Saraki z padkidańniem piečanych ptušak na abrusie ci pościłcy adnaŭlajecca na štohadovaj imprezie, jakuju hramadskaja arhanizacyja «Studenckaje etnahrafičnaje tavarystva» ładzić u Viazyncy.
Pahosckim kłubam Kaciaryna Alaksiejeŭna kiravała bolš za 30 hadoŭ. U 2010-ja pastupova adyšła ad spraŭ, vyjšła na piensiju, ale praciahvała zachoŭvać tradycyi rodnaj vioski. Da vaśmidziesiacihodździa ŭ 2021 hodzie Žytkavicki rajvykankam ušanavaŭ jaje zvańniem hanarovaj hramadzianki.
U kancy leta ŭ žančyny zdaryŭsia insult. Jaje zabrali ŭ lakarniu. Jana była ŭ prytomnaści i ŭ humory. Adnaviaskoŭcy z uśmieškaj kazali, pamiatajučy pra mocny charaktar Kaciaryny Alaksiejeŭny, što ciapier jana navodzić u špitali svaje paradki. Prahnoz byŭ dobry, ale 4-ha vieraśnia Kaciaryny Pančeni nie stała. Śvietłaja pamiać!
Ciapier čytajuć
Biznesmien, biełaruska sa Šviecyi, chłopiec, asudžany za čat na piaciarych. Kaho jašče vyzvalili i vyvieźli ŭ Vilniu razam ź Siarhiejem Cichanoŭskim1212
Kamientary