Dziasiatki tysiač artefaktaŭ z Nacyjanalnaha muzieja ŭ Chartumie, jaki słavicca najvialikšym paśla Kairskaha muzieja zboram staražytnaściaŭ u Afrycy, byli vystaŭleny ŭ internecie pa 200 dalaraŭ za kožny. Jany stali zdabyčaj miaciežnikaŭ, jakija pry padtrymcy Rasii viaduć z 2023 hoda krovapralitnuju vajnu z uzbrojenymi siłami Sudana.
Vajna, pra jakuju ŭ Jeŭropie mała chto čuŭ, stała pryčynaj hibieli dziasiatkaŭ tysiač sudancaŭ, jašče blizu 10 miljonaŭ vymušany ŭciakać, bolš jak 2 miljony — za miažu.
U Sudanie za apošnija hady adbyłosia niekalki ŭzbrojenych pieravarotaŭ. U vyniku apošniaha ź ich u 2021 hodzie da ŭłady pryjšła vajskovaja chunta. Chuntu ŭznačaliŭ kamandujučy Uzbrojenymi siłami Sudana Abdel Fatach al-Burchan, jaki skancentravaŭ usiu ŭładu ŭ svaich rukach, pakinuŭšy byłych paplečnikaŭ ni z čym.
Adzin ź ich, kamandzir Sił apieratyŭnaj padtrymki Machamied Chamdan Dahała, nie pahadziŭsia na prapanavany płan uvachodžańnia svajho farmiravańnia ŭ skład Uzbrojenych sił. Dahała padniaŭ paŭstańnie, chutka zachapiŭšy bolšuju častku poŭdnia Sudana. Z krasavika 2023 hoda nie skančajucca bai za stalicu Chartum i jaje vakolicy, dzie pražyvaje bolš za 6 miljonaŭ čałaviek.
U červieni 2023 hoda pad kantrol Sił apieratyŭnaj padtrymki, na baku jakich vajuje i rasijskaja PVK «Vahnier», pierajšoŭ rajon horada, dzie raźmiaščajecca Nacyjanalny muziej Sudana. U jaho kalekcyi zachoŭvajecca zvyš 100 000 pradmietaŭ, siarod jakich adny z najstaražytniejšych mumij u śviecie, jakija datujucca 2500 h. da n. e., a taksama statui, kieramika i staražytnyja freski i artefakty ad kamiennaha vieku da chryścijanskaj i isłamskaj epochi.
Hetyja kaštoŭnaści pryciahnuli rabaŭnikoŭ, jakija vyvieźli z muzieja dziasiatki tysiač artefaktaŭ. U vieraśni 2024 hoda nacyjanalnaja viaščalnaja kampanija Sudana paviedamiła, što muziej padvierhsia «bujnamaštabnaj apieracyi pa razrabavańni i kantrabandzie». Spadarožniki zafiksavali, jak hruzaviki z kaštoŭnaściami pakidajuć muziej i nakiroŭvajucca da miežaŭ Sudana, u tym liku da miežaŭ z Paŭdniovym Sudanam.
Ab razrabavańni taksama paviedamlałasia ŭ dvuch inšych bujnych sudanskich muziejach: domie Chalifa ŭ horadzie Amdurman i muziei horada Ńjała ŭ štacie Paŭdniovy Darfur.
Pavodle brytanskaj haziety The Times, tysiačy sudanskich artefaktaŭ, u tym liku tyja, jakija byli vykradzienyja z Nacyjanalnaha muzieja ŭ Chartumie, byli paśla vystaŭlenyja na prodaž na eBay za 200 dalaraŭ. Vialikaja kalekcyja ŭklučaje ŭ siabie artefakty pieryjadu palealitu i znakamitaha haradzišča Kierma ŭ paŭnočnym Sudanie, a taksama artefakty časoŭ nubijskich faraonaŭ.
Pradstaŭnik JUNIESKA zajaviŭ, što pahroza najvialikšym skarbam Sudana dasiahnuła «biesprecedentnaha ŭzroŭniu», i zaklikaŭ pryvatnych kalekcyjanieraŭ i handlaroŭ nie kuplać ich. Arhanizacyja taksama zaniepakojena pahrozaj dla inšych histaryčnych abjektaŭ.
Pa słovach ekśpiertaŭ, karciny, załatyja vyraby i kieramika, vystaŭlenyja na eBay jak jehipieckija staražytnaści, chutčej za ŭsio byli mienavita z Sudana. Šerah tavaraŭ byli vydaleny z sajta paśla taho, jak z eBay źviazałasia brytanskaje vydańnie.
Ciapier ułady Sudana źviarnulisia da Interpała, kab adšukać złačyncaŭ i viarnuć skradzienyja artefakty.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆŹjaviŭsia prajekt pa viartańni biełaruskaj kulturnaj spadčyny Maldzis
«Moža kaštavać da niekalkich tysiač jeŭra». U Polščy pradajecca Statut VKŁ
U Nacyjanalnym mastackim muziei ekspanujucca ŭnikalnyja vietkaŭskija ikony. Pahladzicie na ich
Minsk jak biełaruskaja stalica na novaj vystaŭcy ŭ Nacyjanalnym mastackim muziei
Što ludzi kažuć ab prajeździe praz «Bruzhi» i «Bierastavicu» i čamu ŭ apošniaj stajać pa 12 hadzin6
Što ludzi kažuć ab prajeździe praz «Bruzhi» i «Bierastavicu» i čamu ŭ apošniaj stajać pa 12 hadzin
«Naiŭna spadziavalisia zarablać u Jeŭropach, pryjazdžać dadomu lačyć zuby na chalavu i zdavać kvateru». Prapahanda pačała apraŭdvać darahija žyroŭki dla «darmajedaŭ»1919
Kamientary