Культура

Старажытнасці з разрабаваных музеяў Судана прадаюцца за бесцань на аўкцыёнах

Дзясяткі тысяч артэфактаў з Нацыянальнага музея ў Хартуме, які славіцца найвялікшым пасля Каірскага музея зборам старажытнасцяў у Афрыцы, былі выстаўлены ў інтэрнэце па 200 даляраў за кожны. Яны сталі здабычай мяцежнікаў, якія пры падтрымцы Расіі вядуць з 2023 года кровапралітную вайну з узброенымі сіламі Судана.

Статуі кушанскага цара Натакамані перад фасадам Нацыянальнага музея ў Хартуме. Фота: AP Photo/Mosa'ab Elshamy

Вайна, пра якую ў Еўропе мала хто чуў, стала прычынай гібелі дзясяткаў тысяч суданцаў, яшчэ блізу 10 мільёнаў вымушаны ўцякаць, больш як 2 мільёны — за мяжу.

У Судане за апошнія гады адбылося некалькі ўзброеных пераваротаў. У выніку апошняга з іх у 2021 годзе да ўлады прыйшла вайсковая хунта. Хунту ўзначаліў камандуючы Узброенымі сіламі Судана Абдэль Фатах аль-Бурхан, які сканцэнтраваў усю ўладу ў сваіх руках, пакінуўшы былых паплечнікаў ні з чым.

Статуя фараона Тахаркі з нубійскай дынастыі з Джебель-Баркал. Фота: Wikimedia Commons 

Адзін з іх, камандзір Сіл аператыўнай падтрымкі Махамед Хамдан Дагала, не пагадзіўся на прапанаваны план уваходжання свайго фарміравання ў склад Узброеных сіл. Дагала падняў паўстанне, хутка захапіўшы большую частку поўдня Судана. З красавіка 2023 года не сканчаюцца баі за сталіцу Хартум і яе ваколіцы, дзе пражывае больш за 6 мільёнаў чалавек. 

У чэрвені 2023 года пад кантроль Сіл аператыўнай падтрымкі, на баку якіх ваюе і расійская ПВК «Вагнер», перайшоў раён горада, дзе размяшчаецца Нацыянальны музей Судана. У яго калекцыі захоўваецца звыш 100 000 прадметаў, сярод якіх адны з найстаражытнейшых мумій у свеце, якія датуюцца 2500 г. да н. э., а таксама статуі, кераміка і старажытныя фрэскі і артэфакты ад каменнага веку да хрысціянскай і ісламскай эпохі.

Гэтыя каштоўнасці прыцягнулі рабаўнікоў, якія вывезлі з музея дзясяткі тысяч артэфактаў. У верасні 2024 года нацыянальная вяшчальная кампанія Судана паведаміла, што музей падвергся «буйнамаштабнай аперацыі па разрабаванні і кантрабандзе». Спадарожнікі зафіксавалі, як грузавікі з каштоўнасцямі пакідаюць музей і накіроўваюцца да межаў Судана, у тым ліку да межаў з Паўднёвым Суданам.

Фрэска з выявай Нараджэння Ісуса Хрыста XI ст. з сабора ў Фарасе, якая захоўваецца ў Нацыянальным музеі Судана. Большая частка фрэсак з сабора, які быў выяўлены ў 1961—1964 гг. польскімі археолагамі, была перададзена ў збор Нацыянальнага музея ў Варшаве, дзе сёння займае асобную залу. Фота: Wikimedia Commons

Аб разрабаванні таксама паведамлялася ў двух іншых буйных суданскіх музеях: доме Халіфа ў горадзе Амдурман і музеі горада Ньяла ў штаце Паўднёвы Дарфур.

Паводле брытанскай газеты The Times, тысячы суданскіх артэфактаў, у тым ліку тыя, якія былі выкрадзеныя з Нацыянальнага музея ў Хартуме, былі пасля выстаўленыя на продаж на eBay за 200 даляраў. Вялікая калекцыя ўключае ў сябе артэфакты перыяду палеаліту і знакамітага гарадзішча Керма ў паўночным Судане, а таксама артэфакты часоў нубійскіх фараонаў.

Прадстаўнік ЮНЕСКА заявіў, што пагроза найвялікшым скарбам Судана дасягнула «беспрэцэдэнтнага ўзроўню», і заклікаў прыватных калекцыянераў і гандляроў не купляць іх. Арганізацыя таксама занепакоена пагрозай для іншых гістарычных аб'ектаў.

Баранагаловы сфінкс на ўваходзе ў музей.

Па словах экспертаў, карціны, залатыя вырабы і кераміка, выстаўленыя на eBay як егіпецкія старажытнасці, хутчэй за ўсё былі менавіта з Судана. Шэраг тавараў былі выдалены з сайта пасля таго, як з eBay звязалася брытанскае выданне.

Цяпер улады Судана звярнуліся да Інтэрпала, каб адшукаць злачынцаў і вярнуць скрадзеныя артэфакты.

«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны

ПАДТРЫМАЦЬ

Каментары

Цяпер чытаюць

Выйшаў на свабоду былы топ-журналіст АНТ Дзмітрый Семчанка7

Выйшаў на свабоду былы топ-журналіст АНТ Дзмітрый Семчанка

Усе навіны →
Усе навіны

У Мінску закрылася сетка бюджэтнага фастфуду1

Пры паездцы з Беларусі ў Польшчу на мяжы чакаць толькі 6 гадзін, а назад — суткі2

Беларуска за свой кошт арганізавала свята ў роднай вёсцы, якая амаль вымерла. Прыехалі аднавяскоўцы нават з Еўрасаюза21

У сацсетках завірусіўся ролік з канём, які чакае аўтобуса на Магілёў ВІДЭА1

Белавешкін: «Аземпік» проста інструмент, а не нейкі цуд, які ўсім універсальна падыходзіць4

Найбольш за чэрвень падаражэлі буракі, а патаннела авакада

«Натуральная спакуса — увапхнуць у сябе ўсё, пра што ў няволі заставалася толькі мроіць». Былы палітвязень Карней расказаў пра турэмны рацыён і як ад яго адыходзіць4

У Дзяржынску ў двары дома заўважылі вярблюда ВІДЭА

У Варшаве беларуску затрымалі на падставе запыту Інтэрпала7

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Выйшаў на свабоду былы топ-журналіст АНТ Дзмітрый Семчанка7

Выйшаў на свабоду былы топ-журналіст АНТ Дзмітрый Семчанка

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць