«Sam by pajšoŭ vajavać, kali b hałava nie kružyłasia». Eduard Małafiejeŭ raskazaŭ pra svaje kryŭdy, Łukašenku i vajnu

— Eduard Vasiljevič, čamu vas nie akazałasia siarod zaprošanych na adkryćcio Nacyjanalnaha stadyjona ŭ Minsku?

— U mianie była meta i zadača. Niekalki hadoŭ tamu, adkryvajučy stadyjon «Dynama-Juni», naš prezident u svaim ustupnym słovie skazaŭ, što nam patrebny jakasny futboł. Try razy heta paŭtaryŭ. My, vieterany, siadzieli tam na krajočku, potym jon padyšoŭ da nas, da mianie ŭ pieršuju čarhu, i spytaŭ: «Eduard Vasiljevič, ty ž abiacaŭ, što ŭ nas budzie mocny, dobry futboł». Ja ŭziaŭ na siabie ŭsio i staŭ havaryć pry ŭsim narodzie.

Razumiejecie, mianie ni razu nikudy nie zaprašali nakont futboła. Ja nie mahu jamu na miescy ŭsio rastłumačyć adrazu. I tady ja skazaŭ: «Alaksandr Ryhoravič, vy mianie pakličcie — i ja ŭsio rastłumaču. Kali chtości niešta nie razumieje, to vy kažycie, kab jon išoŭ da Małafiejeva, i ja ŭsio rastłumaču!»

Čakaŭ-čakaŭ, a nijakaj reakcyi nie było. Zaraz adkryvali stadyjon, jaki padaryli kitajcy. I ja dumaŭ: «Narešcie sustrenusia z Alaksandram Ryhoravičam». Dumaŭ, tam jamu rastłumaču, čamu futboł straciŭ pazicyi. A mianie vykraślili sa śpisu zaprošanych!

— Chto vas vykraśliŭ?

— Nie viedaju, heta treba vyśvietlić. Ja b vielmi-vielmi chacieŭ pahladzieć na taho, chto mianie vykraśliŭ, i spytać jaho: «Siabru moj, ty navošta tut u hramadstvie vorahaŭ? I navošta adrynuŭ ty maju luboŭ?» Ty ž mianie lubiŭ, kali ja Radzimu abaraniaŭ. I ciapier va ŭsich svaich vystupach ja kažu: «Žiła by strana rodnaja, i nietu inych zabot». Ja vychavany tak, razumiejecie?

— Eduard Vasiljevič, a što mienavita vy b chacieli skazać Łukašenku?

— Ja b chacieŭ skazać, što mianie nikudy nie puskajuć. Ja chadziŭ i da ministra sportu, i ŭ fiederacyju futboła. Usiudy chadziŭ i tłumačyŭ, što treba rabić dla taho, kab futboł raźvivaŭsia. Mnie kažuć: «Dašlicie prapanovy». Čamu ja pavinien davać prapanovy, kali vy ničoha nie robicie? Treba, kab kožny trenier mieŭ słova, havaryć pra futboł, [treba] sustrakacca. Ja ŭsio raskazaŭ, ale ja nie patrebny. Mianie nie zaprasili ŭ sportkamitet, nikudy nie dapuskajuć!

— Z čym vy heta źviazvajecie?

— Tamu što jany niepiśmiennyja ludzi i nie viedajuć, što rabić! A ja vystupaju zaŭsiody adkryta, časam krytyčna da kiraŭnictva. Mahčyma, hetyja rečy ich kryŭdziać.

— Jakija vašy prapanovy pa palapšeńni futboła?

— Heta treba asabista pahavaryć, vy padjedziecie da mianie, ja za horadam žyvu. Ja ŭsio ŭžo patłumačyŭ, u mianie ŭsio zapisana. Vy ŭsio viečna rychtujecie-rychtujecie, a mnie treba samomu danieści asabista. Rychtavali-rychtavali, a zrabili mnie pieradinsultny stan. A chto za heta adkazny?

Raźbiaryciesia, kali łaska, chto mianie vykraśliŭ. Chacieŭ by pahavaryć z hetym maładym čałaviekam, a moža, daśviedčanym. Što tabie Eduard Vasiljevič drennaha zrabiŭ u žyćci, moj charošy? Ja ž jak hulec uziaŭ srebra na čempijanacie Jeŭropy 1964 hoda ŭ Madrydzie, u 1966-m — mały bronzavy miedal na čempijanacie śvietu ŭ Anhlii, na Jeŭra-1968 u Rymie — znoŭ mały bronzavy miedal.

— U vas choć by jość mierkavańnie, chto heta zrabiŭ?

— Nikoha nie chaču kryŭdzić. Liču heta pa-zdradnicku ŭ adnosinach da mianie. Heta surjoznaja reč. Ja — ruski čałaviek i ŭsio žyćcio ŭ Biełarusi. 63 hady ŭ Biełarusi! Jak ža tak?! Usio žyćcio addaŭ biełaruskamu futbołu, sychodziŭ tolki kali tut nie patrebny byŭ, nie zapatrabavany. I ciapier voś «Baćka» skazaŭ, kab byŭ dynamaŭski futboł — i, kali łaska, užo dva hady čempijony. Vadzim Skrypčanka da mianie vielmi dobra stavicca, ale ciapier znoŭ chtości škodzić pačaŭ.

— Vy dapamahajecie Skrypčanku?

— Viadoma! I ciapier dapamahaju. Baču, ciapier kamanda stała zdavać. Razumieju, što chtości ŭździejničaje na chłopcaŭ. Stali hulać horš, voś prajhrali [u pieršym matčy kvalifikacyi Lihi čempijonaŭ] «Łudahorcu» 0:1, ja vykazaŭ svajo mierkavańnie, jak treba hulać, pa treniroŭkach, jak padvieści hulcoŭ da matčaŭ. Usio heta robim. Ja ž u Biełarusi stvaryŭ pieršuju prafiesijnuju kamandu.

— Jak ciapier aceńvajecie zbornuju Biełarusi?

— Dyk ja ŭžo šmat razoŭ razmaŭlaŭ i sa staršynioj fiederacyi futboła, i z usimi inšymi, chto mianie pytaŭsia. Ciapier ciažki čas, navošta brać kapitalistaŭ, b***? Hrošy lišnija ci što źjavilisia? Ciapier nam u pieršuju čarhu treba ŭziać pad kantrol Instytut fizkultury, kafiedru futboła. A to ludzi, jakija chočuć stać trenierami, pravieści zaniatak nie mohuć. Ich viedy zusim takija… usio treba brać pad kantrol! Nam patrebnyja maładyja, prystojnyja ludzi, inicyjatyŭnyja, jakija mohuć pracavać. Davajcie im inicyjatyvu! Što havaryć, rabić treba…

— Vam chtości ź biełaruskich trenieraŭ padabajecca? Jość kaho pastavić u zbornuju?

— Heta treba źbiracca. Majo mierkavańnie ni razu nichto nie spytaŭ, kolki ja žyvu! Vy pieršy spytali. Kryŭdna voś mnie ci nie, skažycie kali łaska?

— Napeŭna, kryŭdna.

— Dy nie tolki kryŭdna, navat soramna! A jany sami ničoha nie viedajuć. Kali ničoha nie razumiejuć u futbole, to spytajecie Małafiejeva! Čamu tak nie robiać? U mianie ž stolki vučniaŭ, dobrych chłopcaŭ. Jany na čempijanat śvietu vyvodzili navat afrykanskija kamandy. Da mianie ž stolki ludziej jeździła na stažyroŭku! Ciažka zmahacca z usim hetym. Ja ŭžo stary, japonski haradavy! Ja adzinaje chaču, kab Alaksandr Ryhoravič adpraŭlaŭ usich, chto prychodzić da jaho z futbołam, da Małafiejeva. Spytajcie ŭ mianie, i tady ja budu adkazvać za ŭsiu hetuju spravu.

— Jak staviciesia da abjadnańnia futbolnych čempijanataŭ Biełarusi i Rasii?

— Ja zaŭsiody za abjadnańnie. Było b niadrenna. Ale ŭ nas kamandaŭ piać-šeść tolki moža tam hulać. A moža, i mienš. Možna zrabić, jak u chakiei. Ale ŭ chakiei mała adnaho «Dynama». Treba dumać pra heta. Kiraŭniki ŭsiudy pavinny prapaviedavać dziaržaŭnuju spravu. A ŭ nas jany časta za ŭsio bajacca.

— Ale nie Łukašenka?

— Dy nie čapajcie vy Alaksandra Ryhoraviča! Jon adyhraŭ u maim žyćci samuju stanoŭčuju rolu. Kali mnie było ciažka ŭ kancy 1990-ch, jon zaprasiŭ mianie ŭ Biełaruś. Ja, pa sutnaści, vykanaŭ tady ŭsio, kali b nie zdrada «kijeŭskaha kirunku». Jak jany chłopcaŭ tady zachapili! My b tady byli na čempijanacie śvietu!

— Vy pra situacyju z Chackievičam i Bialkievičam u 2001 hodzie padčas matču Biełaruś — Ukraina?

— Usie viedajuć pra heta! Tak! Ničoha ja im tady nie kazaŭ. Nie złoŭleny — nie złodziej. Ja ž nie śledčy. Ja jak praŭdzivy chryścijanin daravaŭ im heta. Tam zusim inšyja abstaviny. Tam dzieci byli na kon pastaŭlenyja. Kali b vy chacieli, to ŭsio b daviedalisia. Hetyja rečy viedajuć mnohija ludzi, ničoha novaha tut niama. Oj, blacha-mucha… Na trybunach siadzieli takija pačvary, b***, jakich siudy nielha było puskać. Kijeŭskija pačvary!

Padychodzić vam taki adkaz? Usie viedajuć hetuju spravu. I Alaksandr Ryhoravič, upeŭnieny, viedaje hety momant. Jon mnie padziakavaŭ za pracu, skazaŭ, što my jašče nie hatovyja hulać na takich turnirach, i ja supakoiŭsia. Darečy, narkotyki kijeŭskaje «Dynama» zaŭsiody vykarystoŭvała, ich ža i łavili. I našych złavili, kali ich treniravaŭ kijaŭlanin Bazilevič.

— A vy z kijeŭskimi dynamaŭcami ciapier ni z kim suviaź nie padtrymlivajecie?

— Z kijeŭskimi nikoli adnosin nie padtrymlivaŭ! Kijeŭ mianie zaprašaŭ u kancy 1963 hoda. Ja ŭdziačny losu, što tam nie apynuŭsia. Mašeraŭ mnie skazaŭ: «Nikudy nie idzi». Jon mianie nazyvaŭ «miedźviedzianiom». Tak i skazaŭ: «Miedźviedziania, nie idzi». I ja nie dazvoliŭ sabie. Mnie i hrošy prapanoŭvali, i inšaje, ale ja nikoli nie addam svaju respubliku i svaju kamandu. Išoŭ tolki tady, kali nie patrebny akazvaŭsia. A pracu ja zaŭsiody lohka znachodziŭ.

— U pačatku razmovy vy nazvali siabie ruskim. Biełarusam siabie tak i nie ličycie?

— Nikoli nie adčuvaŭ, što ja ruski. Ale ciapier taki momant… U nas u 1990-ja hady ŭ [minskim] «Dynama» pracavaŭ kiroŭca i jon mnie kaža, što chodziać ciapier takija hrupy, jakija mohuć paprasić: «Daj zapalić». To ty adkazvaj: «Ja nie palu». Kiroŭca mianie padrychtavaŭ. Pieršy raz z takim tady sutyknuŭsia, što ŭsiakija hrupoŭki stali źjaŭlacca.

— Kiroŭca chacieŭ, kab Vy adkazvali na biełaruskaj movie?

— Tak, na biełaruskaj, kab drenna nie było. I ja havaryŭ tak i nie hrebavaŭ. A ciapier ja skazaŭ, što ruski, tamu što tak kažuć našy abaroncy Radzimy. Adzin chłopiec taki kaža «Ja — ruski!». Ja heta ŭsio padtrymlivaju, i ja hanarusia, što sam ruski. I hanarusia, što žyvu ŭ lubimaj mnoj druhoj radzimie — Respublicy Biełaruś. Dzie b ja ni vystupaŭ, što b ni rabiŭ, usiudy pytalisia pra respubliku. Naša respublika zaŭsiody budzie samaj miralubnaj, tamu što jana viedaje, što takoje vajna.

Ja ŭsio viedaju, što va Ukrainie adbyvajecca. Zanadta šmat było situacyj niedapuščalnych, čaho nielha było rabić. Navat u Biełarusi hrań vielmi tonkaja. Ja nie maju prava kazać hetaha, ale maja intuicyja kaža, što mnohija ludzi žyvuć pa pryncypie: čyrvonyja pryjšli — my za čyrvonych, biełyja pryjšli — my za biełych. Hetyja ludzi samyja strašnyja. Takija panikiory, jakija vyklikajuć niepakoj usiudy. I jany jość nie tolki ŭ Biełarusi, ale i ŭ Rasii. Kožny pavinien nie bajacca vystupać, jak ja.

— Heta značyć, vy padtrymlivajecie Rasiju?

— Dy ja b sam zaraz pajšoŭ vajavać, kali b u mianie nie kružyłasia hałava! Treba i spravaj dapamahać chłopcam. Heta abaviazak kožnaha čałavieka, mužčyny. Šmat hinie? Ale heta ž vajna! Pa-inšamu niemahčyma vyjści, kali fašysty va ŭładzie. Jak ty zrobiš pa-inšamu?

— Zaŭsiody možna dypłamatyčna damaŭlacca.

— Nu ty artyst taksama! Na jakoj pazicyi tady stajać treba? Tady i za Leninhrad zmahacca nie treba było. Ja b z zadavalnieńniem pajšoŭ na vajnu, kali b tolki moh.

• 0
• 3
• 1
• 29
• 0
• 0
• 9
• 0