Таблеткі, практыкаванні ці аперацыя? Ад чаго з’яўляецца міжпазваночная грыжа і як яе лячыць

— Дзмітрый Мікалаевіч, грыжа і пратрузія — вынік натуральнага працэсу старэння арганізма?

— Грыжу і пратрузію, у адрозненне ад астэахандрозу, нельга назваць працэсам натуральнага старэння арганізма. Пратрузіі і грыжы дыскаў — гэта рэакцыя арганізма, у прыватнасці пазваночніка, на залішнюю нагрузку. Грыжа міжпазваночнага дыска ўзнікае ў выніку разрыву фібрознага кальца, якое акружае пульпознае ядро, і рэчыва пульпознага ядра выходзіць у спінна-мазгавы канал. Ад таго, у якой пазіцыі адбыўся разрыў, залежыць, ці ўзнікне сімптаматыка. Аднак сам разрыў суправаджаецца ў першую чаргу болевым адчуваннем.

Грыжа можа размяшчацца ў шыйным, грудным ці паяснічным аддзеле, адпаведна там і праяўляецца сімптаматыка і ўскладненні. Асноўную небяспеку грыжа міжпазваночнага дыска ўяўляе тым, што яна можа ўздзейнічаць на структуры нервовай тканкі, сціскаць нервовы карэньчык ці сам спінны мозг.

— Якія фактары рызыкі ўзнікнення грыжы?

— Гэта заўсёды комплекс прычын. Найчасцей яны ўзнікаюць у людзей з лішняй вагой, бо ў іх павялічаны ціск на міжпазваночныя дыскі. У групе рызыкі — людзі з фізічнай работай ці высокай фізічнай нагрузкай, прычым не раўнамернай, а эпізадычнай, а таксама тыя, хто раней не меў фізічнай нагрузкі і раптам вырашыў ёй заняцца. Як і пры любым захворванні, нельга выключаць спадчынны фактар, бо пэўныя асаблівасці будовы злучальнай тканкі таксама маюць уплыў.

— Што ўказвае на наяўнасць грыжы?

— Першым асноўным сімптомам з’яўляецца моцны боль, які заўсёды суправаджае разрыў пульпознага кальца. У залежнасці ад таго, якая гэта грыжа і ў якім месцы знаходзіцца, боль будзе лакалізаваны ў вобласці паясніцы, шыі ці будзе аддаваць у нагу, ягадзічную вобласць, руку. Часта, калі грыжа аказвае ўплыў на структуру нервовага карэньчыка, гэта суправаджаецца пякучым, сціскальным болем у назе, руцэ, здранцвеннем той ці іншай вобласці, часам слабасцю, напрыклад, у ступні ці руцэ, парастэзіяй (адчуванне поўзання мурашак у канечнасці).

— Якія патрэбны абследаванні, каб выявіць грыжу? Ці рабіць найперш МРТ, калі баліць паясніца?

— У першую чаргу пры з’яўленні болю ў спіне неабходна звярнуцца да доктара, а не бегчы рабіць нейкае дадатковае абследаванне. Урач, а гэта часцей за ўсё неўролаг ці траўматолаг, вызначае наяўнасць сімптомаў і ўскладненняў і неабходнасць далейшага даабследавання пацыента. 

Метадамі візуалізацыі пры выяўленні грыж міжпазваночных дыскаў з’яўляюцца КТ і МРТ. У плане дакладнасці і надзейнасці МРТ, што дазваляе добра ўбачыць мяккатканкавыя структуры і касцявыя ўтварэнні, мае вядучае значэнне.

— Ці можна справіцца з болем пры грыжы без аперацыі?

— Пры грыжы міжпазваночнага дыска аперыруецца дастаткова невялікі працэнт пацыентаў. Паказаннем для аператыўнага лячэння з’яўляюцца пэўныя дастаткова дакладныя ўмовы, у прыватнасці стойкі болевы сіндром, які пры кансерватыўным лячэнні не знікае. Акрамя таго, аперацыю робяць пацыентам, якія маюць неўралагічныя ўскладненні — слабасць, парэзы пэўнай вобласці, парушэнні ў выглядзе сіндрому конскага хваста (гэта структура ў паяснічным аддзеле), калі ёсць сімптомы сціскання структур спіннога мозгу, так званая міелапатыя. Аднак у большасці выпадкаў справіцца з болем можна кансерватыўна.

— Што ўключае такое лячэнне? Ці рэальна пазбавіцца болю з дапамогай фізічных практыкаванняў?

— Аднымі фізічнымі практыкаваннямі з болем справіцца складана, хоць здараецца і такое. Часцей за ўсё лячэнне грыжы міжпазваночных дыскаў комплекснае: уключае фармакалагічныя прэпараты, фізія– і рэфлексатэрапію, практыкаванні. Што датычыцца апошніх, то пры грыжы іх трэба выконваць, яны маюць добры эфект, але важна рабіць іх правільна і толькі тыя, што прызначае інструктар у канкрэтны перыяд хваробы.

— Наконт вісення на турніку сустракаюцца супрацьлеглыя меркаванні. Ці варта гэта рабіць пры болях у спіне?

— Болі ў спіне маюць некалькі прычын, і грыжа міжпазваночнага дыска — не самая частая з іх. Гэта могуць быць праблемы з мышцамі, касцёва-сустаўнымі структурамі, і ў такіх сітуацыях вісенне на турніку прыносіць пацыенту палёгку. Але калі ёсць грыжа з патэнцыяльнай пагрозай уздзеяння на структуры нервовай тканкі, то вісенне на турніку і далейшыя саскокванне з яго і хадзьба могуць ускладніць сітуацыю. Таму ёсць дастаткова жорсткія абмежаванні пасля працэдуры, у прыватнасці знаходжанне ў гарызантальным становішчы пэўны прамежак часу, каб не выклікаць ускладненняў. У хатніх умовах гэта выканаць складана, а вось у спецыялізаваных установах магчыма. Важна, каб пацыенту былі даступныя пасля гэтага спецыяльныя выцяжэнні (тракцыі) на тракцыйным стале і ў гарызантальным становішчы.

— Колькі доўжыцца кансерватыўнае лячэнне? І ці можна пазбавіцца ад грыжы?

— Перыяд лячэння залежыць ад многіх фактараў: ад памераў грыжы, яе размяшчэння, ад рэакцыі арганізма. У некаторых пацыентаў востры боль купіруецца вельмі хутка, на працягу двух-трох тыдняў. У іншых гэта можа зацягнуцца на 4—6 месяцаў. Аднак і такі перыяд нельга назваць звышдоўгім, асабліва для ўскладненай грыжы. Такі працэс, як рэзорбцыя — знікненне грыжы пад уздзеяннем імуннай сістэмы, — якраз займае да паўгода. Часам гэта адбываецца спантанна, без якога-небудзь уплыву, часам трэба падключыць пэўныя методыкі, і грыжа або змяншаецца, або знікае цалкам. Але для гэтага патрэбны час.

— Ці можа грыжа з’явіцца зноў? Якая прафілактыка ўзнікнення грыж?

— Так, грыжа можа з’яўляцца паўторна і пасля аператыўнага лячэння, і пасля рэзорбцыі. Асноўны метад прафілактыкі — правільныя практыкаванні, іх варта выконваць усё жыццё. Здаровыя людзі таксама павінны ўдзяляць увагу адэкватным фізічным нагрузкам. Аснова прафілактыкі — правільна сфарміраваны мышачны каркас, які дапаможа скампенсаваць нагрузкі і абароніць ад утварэння грыжы. Іншых метадаў — фармакалагічных, фізіятэрапеўтычных — на жаль, на цяперашні час няма.

• 4
• 0
• 1
• 1
• 2
• 3
• 0
• 0