Для гараджан — перамога, для вяскоўцаў — трагедыя. Што паказала дзяржаўнае апытанне пра Другую сусветную вайну

У красавіку 2025 года Інстытут сацыялогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі правёў апытанне, каб вывучыць стаўленне жыхароў краіны да падзей Другой сусветнай вайны. Апыталі 901 рэспандэнта.

Вынікі дзяржаўных апытанняў пра палітыку звычайна скажоныя. Але такое апытанне ўсё ж цікавае тым, як дзяржава ўспрымае значныя для яе ідэалагічныя тэмы. Некаторыя лічбы выглядаюць перабольшанымі, але агульныя пакаленчыя тэндэнцыі з гэтага апытання ўсё ж праглядаюцца.

Чытайце: «70% мала, давайце 90%». Як Шпілеўская патрабавала ад Коршунава змяніць вынікі сацапытання

Што ведаюць беларусы пра вайну

Амаль палова апытаных — 49,2%, — заявіла, што ведае ключавыя падзеі вайны, а 14,3% — што маюць поўнае і ўсебаковае ўяўленне пра іх. Пра ўсебаковае ўяўленне пра вайну найчасцей заяўлялі людзі пажылога ўзросту (21,7%), а найменш — моладзь (4,7%).

Кожны чацвёрты апытаны (26,9%) назваў свае веды пра вайну фрагментарнымі, найбольшая доля такіх адказаў сярод моладзі (31,8%). А яшчэ 2,7% апытаных прызналіся, што амаль нічога не ведаюць пра падзеі вайны. 

Каго называюць героямі

Хаця шмат хто сцвярджае, што добра ведае падзеі вайны, траціна апытаных (34,2 %) не змагла назваць ніводнага героя вайны.

Сярод тых, каго найбольш часта называлі, маршал Георгій Жукаў (21,2%), малады партызан Марат Казей (15,7%), разведчыца Зоя Касмадзям’янская (14,3%) і маршал Канстанцін Ракасоўскі (12,1%).

Ацэнкі

Кожны другі беларус, калі верыць вынікам апытання, называе вайну цяжкім выпрабаваннем для беларускага народа (52,4%), вялікай перамогай бацькаў і дзедаў (51,5%), гераічным подзвігам савецкага народа (50,6%) і трагічнай падзеяй, якая панесла жыцці многіх людзей (47,6%).

Гараджане найчасцей ацэньваюць вайну як вялікую перамогу (53 %), але сярод іх жа і найбольшая доля тых, хто адказаў, што гэтая вайна — толькі адна з мноства войнаў у гісторыі Беларусі (24,2%).

Асацыяцыі

Удзел Беларусі і беларускага народа ў вайне апытаныя асацыююць, у першую чаргу, з абаронай Брэсцкай крэпасці (63,5%), масавым партызанскім рухам (61,8%), нацыянальнай трагедыяй (50,1%) і цяжкімі стратамі беларускага народа (49,4%).

Гарадскія жыхары найчасцей асацыююць вайну з цяжкімі стратамі (51,1%), вызваленнем (46,9%) і супрацівам падпольшчыкаў (36,5%), сельскія — з нацыянальнай трагедыяй (56,4%). 

З нацыянальнай трагедыяй вайну таксама часцей за мужчын звязваюць жанчыны (52,6%), а мужчыны часцей за жанчын — з масавым партызанскім рухам (71,8%).

Моладзь часцей, чым людзі старэйшага ўзросту, асацыюе ўдзел беларусаў у вайне з абаронай Брэсцкай крэпасці — 77,4% супраць 54,0%. 

Пачуцці, выкліканыя тэмай вайны

Паводле вынікаў дзяржаўнага апытання, у кантэксце вайны беларусы найчасцей згадвалі пра пачуцці гонару за народ (59,5 %), смутку, гора (53,1%), а таксама страху, што вайна можа паўтарыцца (47,8%).

Таксама называліся ўдзячнасці ўдзельнікам вайны (42,8%), патрыятызм (34,7%) і радасць за Перамогу (34,4%).

Як беларусы адчуваюць і ўспрымаюць Дзень Перамогі

Дзень Перамогі, паводле вынікаў апытання, з'яўляецца для беларусаў у першую чаргу народным святам (44,3%), святам ветэранаў вайны (41,6%) і днём смутку па ўсіх загінулых (37,6%).

Гарадскія жыхары часцей, чым вяскоўцы, успрымаюць Дзень Перамогі як свята ветэранаў вайны, афіцыйнае свята і свята ўсіх краін антыгітлераўскай кааліцыі. 

У выніках апытання адзначыўся раскол паміж пакаленнямі ў пытанні ўспрымання Дня Перамогі. Моладзь часцей за старое пакаленне лічаць гэты дзень святам ветэранаў вайны — 54,5% супраць 29,3%.

У сваю чаргу, людзі пенсійнага ўзросту часцей за моладзь лічаць Дзень Перамогі народным святам — 52,1% супраць 31,4%.

• 1
• 0
• 0
• 5
• 3
• 3
• 0
• 0