Пад Стоўбцамі збіраліся знесці чарговую шляхецкую сядзібу. Апомніліся, толькі калі мясцовыя жыхары паднялі шум
Шляхецкая сядзіба канца XIX стагоддзя трапіла ў спіс закінутых аб'ектаў, якія падлягаюць зносу, без якой-небудзь увагі да яе гістарычнай і культурнай каштоўнасці. Цяпер мясцовыя чыноўнікі заяўляюць, што прыпынілі знос, але гэта не азначае, што адмовіліся ад яго.
Пра тое, што панскі дом у былой сядзібе Кавалеўшчына, што цяпер у складзе вёскі Задвор’е, на паўночна-ўсходнім ускрайку Стоўбцаў, трапіў пад знос, расказалі мясцовыя жыхары выданню «Анлайнер».
У 1950‑я гады на тэрыторыі сядзібы быў пабудаваны комплекс невысокіх будынкаў мясцовага дома-інтэрната. З канца 2000‑х гадоў яны сталі закінутымі і цяпер знаходзяцца ў аварыйным стане. Мясцовыя ўлады вырашылі знесці часткова разбураныя будынкі і ачысціць кавалак зямлі ад закінутых пабудоў — сярод іх апынулася і сама шляхецкая сядзіба канца XIX стагоддзя.
«Мясцовыя жыхары перажываюць за яе лёс і хочуць дабіцца таго, каб будынак прызналі гісторыка-культурнай каштоўнасцю і падоўжылі яму жыццё», — кажа мясцовая жыхарка Вольга.
Чым унікальная сціплая на выгляд сядзіба?
Сядзібны дом у стылі класіцызму з порцікам на чатырох калонах быў пастаўлены каля 150 гадоў таму. Менавіта з гэтага месца, кажуць мясцовыя, пачалася гісторыя горада Стоўбцы, які быў заснаваны ў XVI стагоддзі родам Слушкаў. З 1729 года маёнтак перайшоў ва ўласнасць князёў Чартарыйскіх, якія паставілі замест драўлянага будынка мураваны.
Самым вядомым прадстаўніком роду быў Адам Ежы Чартарыйскі, які ў пачатку XIX стагоддзя займаў пасаду міністра замежных спраў Расійскай імперыі пры імператары Аляксандры I. Паводле адкрытых крыніц, менавіта Адам Чартарыйскі фундаваў будаўніцтва кафедральнага сабора Святой Ганны ў Стоўбцах.
«У Стоўбцах і раёне і так няшмат падобных славутасцяў, таму, калі сядзібу знесці, разам з ёй знікне частка гісторыі нашага горада і раёна. Ёсць два шляхі, як яе можна выратаваць: прызнаць вызначаным парадкам гісторыка-культурнай каштоўнасцю або знайсці інвестара, які возьмецца за яе рэканструкцыю», — кажуць мясцовыя.
«Знос аб’екта прыпынены»
У аддзеле архітэктуры Стаўбцоўскага райвыканкама раёна патлумачылі, што пытанне аб зносе гэтага будынка застаецца адкрытым.
«Сапраўды, некалькі тыдняў таму пабудову планавалі дэмантаваць, але пасля таго, як вакол сядзібы ўзнялася актыўнасць і ўзнікла пытанне аб яе захаванні, мы прыпынілі працы на ўчастку. Ці прызнаюць аб’ект гісторыка-культурнай каштоўнасцю, пакуль невядома — гэта будзе вырашаць Мінскі аблвыканкам.
Мы прапанавалі людзям шукаць варыянты, як прадухіліць далейшае разбурэнне маёнтка з гісторыяй.
Магчыма, знойдзецца спонсар, які возьме на сябе гэтую адказнасць. Гэты аб’ект ужо быў прададзены ў 2012 годзе, але ўласнік ім не скарыстаўся, а пасля і зусім адмовіўся, таму сядзібу перадалі на баланс аддзела адукацыі Стаўбцоўскага райвыканкама. Пакуль, паўтаруся, знос аб’екта прыпынены», — растлумачылі ў райвыканкаме.
Як адзначаюць актывісты, чыноўнікі перакладаюць адказнасць за захаванне культурнай спадчыны на людзей, фактычна ўхіляючыся ад выканання ўкладзеных на іх заканадаўствам абавязкаў.
Эпідэмія зносаў ахапіла беларускую правінцыю некалькі гадоў таму. Пад знос ідуць любыя закінутыя аб'екты, якія знаходзяцца на балансе мясцовых органаў, не зважаючы на іхнюю каштоўнасць ці перспектыўнасць выкарыстання. Нярэдка для знішчэння старых трывалых будынкаў прыцягваюць нават падрыўнікоў. У абвешчаны Лукашэнкам «Год добраўпарадкавання» сітуацыя толькі пагоршылася.
Цяпер чытаюць
Чаму паліграф — не панацэя. Колькі агентаў ён бы выявіў у Каардынацыйнай радзе?11
Каментары