Бетанаваць грошы — нацыянальная ідэя беларусаў? Параўналі тэмпы будаўніцтва ў Беларусі, Польшчы, Літве і Латвіі

Ці паўплывала масавая эміграцыя на аб'ёмы будаўніцтва?

Цягам апошніх пяці гадоў у Беларусі ўводзяць у эксплуатацыю па 47—52 тысячы новых кватэр у год. (Пад кватэрамі ў статыстыцы лічацца як кватэры ў шматпавярховіках, так і аднакватэрныя дамы).

Гэта каля 51—56 новых кватэр на кожныя 10 тысяч жыхароў. Гэта нямала, але і да рэкордных паказчыкаў далёка.

Пры гэтым, калі паглядзець на 2019 год, які можна назваць апошнім стабільным (паколькі пасля яго адбыліся пандэмія і масавая эміграцыя), то мы ўбачым, што аб'ёмы будаўніцтва тады былі нават крыху ніжэйшыя, чым у наступныя гады — 46,9 тысячы кватэр.

Пікавым быў перыяд з 2009 па 2011 гады і пазней — 2014 год. У гэтыя гады будавалі нашмат больш, чым пасля. Так, у рэкордным 2010 годзе ў Беларусі здалі ў эксплуатацыю 84,5 тысячы кватэр, у 2009 і 2011 гадах будавалі амаль па 70 тысяч кватэр, а ў 2014‑м — каля 72 тысяч.

Але каб зразумець, шмат у Беларусі будуюць жытла ці не, трэба глядзець на колькасць пабудаваных кватэр у пераліку на колькасць насельніцтва і параўнаць гэтыя даныя з іншымі краінамі рэгіёну.

У пераліку на колькасць насельніцтва ў 2009-м, 2011‑м і 2014‑м будавалі па 73‑74 кватэры на 10 тысяч чалавек штогод, а ў пікавым 2010‑м — усе 89 кватэр.

Павялічыць

Атрымліваецца, што за апошнія дваццаць гадоў у Беларусі ў сярэднім штогод будавалі па 58 кватэр на 10 тысяч насельніцтва.

Для параўнання возьмем тры суседнія еўрапейскія краіны: Польшчу, Літву і Латвію. 

Польшча

У Польшчы з 2019 года будуюць больш за 200 тысяч кватэр штогод. Пікавым быў 2022 год, калі за год увялі ў эксплуатацыю больш за 238 тысяч кватэр. Гэта амаль па 63 кватэры на кожныя 10 тысяч насельніцтва (у Беларусі па выніках 2022 года было па 53 кватэры на 10 тысяч чалавек). У 2024‑м аб'ёмы будаўніцтва ў Польшчы скараціліся да 200 тысяч кватэр, ці 53 кватэр на 10 тысяч чалавек (у Беларусі ў 2024‑м гэты паказчык — 52 кватэры).

Калі глядзець лічбы за апошнія дваццаць гадоў, то ў Польшчы ў сярэднім штогод з'яўлялася прыблізна па 45 новых кватэр (жылых адзінак) на 10 тысяч насельніцтва, што прыкметна менш за беларускія 58 кватэр.

Літва

У Літве апошнія тры гады назіраецца будаўнічы бум.

У 2024‑м там пабудавалі 14 587 новых кватэр (як і ў выпадку з Беларуссю, пад кватэрамі разумеюцца ў тым ліку аднакватэрныя дамы). У 2023 годзе — 15 427 кватэр, а пікавым, як і ў Польшчы, стаў 2022 год з амаль 17 тысячамі новых кватэр.

Павялічыць

У пераліку на колькасць насельніцтва у 2022‑м у Літве выходзіла па 60 кватэр на кожныя 10 тысяч чалавек, што больш, чым у Беларусі (53).

Пры гэтым, калі браць больш працяглы перыяд, то атрымліваецца, што ў Беларусі апошнія дваццаць гадоў новае жыллё будавалі нашмат актыўней, чым у Літве.

Калі ў Літве за апошнія дваццаць гадоў у сярэднім штогод з'яўлялася па 34 новыя кватэры на 10 тысяч насельніцтва, то ў Беларусі — 58.

Латвія

Гэтая суседняя краіна па тэмпах будаўніцтва моцна адстае не толькі ад Беларусі, але і ад Польшчы і Літвы.

Пікавыя паказчыкі па будаўніцтве новага жылля ў Латвіі прыходзіліся на перыяд з 2006 па 2008 гады.

Пасля гэтага аб'ёмы будаўніцтва ў Латвіі заставаліся стабільна нізкімі. Калі браць перыяд з 2010‑га па 2024‑ты год, то ў сярэднім у Латвіі штогод будавалі ўсяго па 14,3 кватэры на 10 тысяч насельніцтва.

Але паколькі мы разглядаем дваццацігадовы перыяд, то лічбы крыху большыя за кошт высокіх тэмпаў будаўніцтва ў другой палове нулявых.

Павялічыць

Атрымліваецца, што ў Латвіі за апошнія дваццаць гадоў у сярэднім штогод з'яўлялася прыблізна па 20 новых кватэр на 10 тысяч насельніцтва. Для параўнання: у Беларусі — па 58, у Польшчы — па 45, у Літве — па 34.

Пра тое, што ў Латвіі будуюць надзвычай мала, кажуць і іншыя даныя. Так, паводле афіцыйнай статыстыкі, па стане на 2021 год, у Латвіі толькі 7,6% ад усіх адзінак жылля было пабудавана ў перыяд з 2000‑га па 2020‑ты год.

Беларусы любяць бетанаваць грошы

Беларусь жа ў гэтым рэйтынгу са сваімі 58 кватэрамі ў год на 10 тысяч насельніцтва (за апошнія дваццаць гадоў) — абсалютны лідар. Пры гэтым у Польшчы і Літве апошнія некалькі гадоў будуюць новага жылля крыху больш, чым у Беларусі.

Павялічыць

Калі параўнаўць даныя з трыма суседнімі краінамі, узнікае лагічнае пытанне: чаму ў Беларусі будуюць так шмат жылля?

Адным з важных чыннікаў можа быць псіхалагічны фактар.

Мець уласную нерухомасць для многіх беларусаў з'яўляецца выключна важным. Многія гадамі і нават дзесяцігоддзямі адмаўляюць сабе ва ўсім, залазяць у даўгі і бяруць крэдыты, каб набыць сабе кватэру ці пабудаваць дом.

Апроч гэтага, у Беларусі застаецца папулярным інвеставанне вольных грошай у нерухомасць.

У народзе з'явілася вельмі папулярнае меркаванне, што ўкладанне ў нерухомасць — гэта найлепшы спосаб захаваць грошы.

Праўда, пры паглыбленні ў гэтую тэму вынікае, што гэта не зусім так, паколькі цэны на нерухомасць у Беларусі нестабільныя. Квадрат у Мінску (і не толькі) толькі цяпер каштуе прыкладна столькі, колькі на двух папярэдніх піках, якія прыходзіліся на канец 2007‑га — пачатак 2008‑га года і на канец 2013-га.

Павялічыць

І гэта сухія лічбы без уліку інфляцыі, якая штогод абясцэньвае грошы. Напрыклад, з улікам інфляцыі, каб проста нічога не згубіць на кватэры, набытай у 2009 годзе за $100 тысяч, цяпер яе трэба прадаць прыблізна за $140 тысяч.

Але, напрыклад, тыя, хто набыў жыллё да росту цэн у апошнія гады, сапраўды цяпер могуць прадаць яго больш выгадна.

Некаторыя кватэры па дзесяць і болей гадоў стаяць пустыя

Праз тое, што народ у Беларусі любіць бетанаваць грошы, можна назіраць цікавую карціну, калі ў продажы знаходзіцца шмат кватэр без аздаблення, якія прадаюць у дамах, што здалі 5, 10 і нават 15 гадоў таму.

Так, напрыклад, толькі ў базе «Рэалт» знаходзіцца больш за 60 кватэр з голымі сценамі ў дамах 2010—2020 гадоў пабудовы.

Сярод іх — трохпакаёўка на Філімонава, 55, дом быў пабудаваны яшчэ ў 2016 годзе.

Павялічыць

Але ёсць і больш старыя кватэры без рамонту. ЖК «Чайкоўскі» пабудавалі ў 2014 годзе, але там дагэтуль ёсць кватэра без рамонту, якую цяпер прадаюць.

Павялічыць

Шмат кватэр без аздаблення прадаюць у «Мінск-Свеце». Некаторыя ўласнікі такіх кватэр нават спрабуюць здаваць іх, у тым ліку пад складскія патрэбы.

І гэта толькі тыя кватэры, якія знаходзяцца ў продажы і маюць адзнаку «без аздаблення». Колькі агулам у Беларусі існуе кватэр, якія гадамі стаяць без рамонту і жыхароў, — невядома, але такія кватэры ёсць не толькі ў Мінску.

Яшчэ адна катэгорыя пустуючых кватэр — жыллё, пабудаванае па льготным крэдыце. Гэта ў тых выпадках, калі людзі мелі патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў толькі на паперы. Яны не жывуць у гэтых кватэрах, але і здаваць іх не могуць, паколькі гэта забаронена законам. Таму такія кватэры таксама гадамі прастойваюць без жыхароў.

• 4
• 1
• 2
• 3
• 2
• 0
• 0
• 0