«Zialonaja kniha»: natchnialnaje kino pra siabroŭstva i pra toje, što biez bolu źmianić śviet niemahčyma
Hałoŭny hieroj — kłubny vyšybała, italjanski emihrant Toni Valełonha (cikava, što Valełonha — proźvišča adnaho sa scenarystaŭ i pradziusaraŭ filma). Ale kłub zakryvajuć na ramont, i Toni vymušany šukać sabie časovuju padpracoŭku. Hienijalnamu pijanistu Donu Šyrli jakraz patrebien kiroŭca i mieniedžar dla tura pa paŭdniovych štatach. Jon kirujecca ŭ łohava rasistaŭ, kab źmianić ujaŭleńni pra čarnaskurych. Toni ŭ rozdumach: ci tak užo patrebnyja jamu hrošy, kab prysłužvać čarnaskuramu…
«Zialonaja kniha» ŭžo atrymała prestyžnuju amierykanskuju premiju «Załaty hłobus» jak najlepšy film, a taksama za najlepšy scenar. Ciapier «Zialonaja kniha» — i ŭ čatyroch naminacyjach na «Oskar». Vykanaviec roli pijanista Dona Šyrli, Machieršała Ali, — pieršy akcior-musulmanin, jaki atrymaŭ «Oskar». Mahčyma, sioleta atrymaje druhi raz.
Hladzicca film, kaniečnie, trochi jak kazka: niedaloki Toni, rasist i hrubijan, nastolki pranikajecca kłasičnaj muzykaj Dona Šyrli, što hatovy kardynalna źmianić svaje pohlady. Kazka kazkaj, ale akazvajecca, što film źniaty na asnovie realnych padziej.
Don Šyrli — amierykaniec u pieršym pakaleńni, dzicia jamajskich emihrantaŭ. Z dvuch hadoŭ ihraŭ na fartepijana, u 9 byŭ zaprošany na vučobu ŭ Leninhradskuju kansiervatoryju. U Amierycy nie zmoh atrymać vyšejšuju muzyčnuju aśvietu i vyvučyŭsia na psichołaha, daśledavaŭ upłyŭ muzyki na padletkavuju złačynnaść. U siaredzinie 50-ch viarnuŭsia ŭ muzyku, zapisaŭ dva dziasiatki fartepijannych albomaŭ z kłasikaj i impravizacyjami. Toni Valełonha staŭ akcioram, ihraŭ pieravažna mafijozi, u tym liku ŭ kultavym sieryjale «Kłan Saprana». Šyrli i Valełonha hadami zachoŭvali ciopłyja adnosiny i pamierli ŭ adzin hod, 2013-y, stałymi i zasłužanymi ludźmi.
Kanva siužetu — dzikija noravy rasisckaj Amieryki 1960-ch (pryčym mienavita poŭdnia, u filmie heta vyrazna padkreślena). Samyja adukavanyja i bahatyja biełyja apładzirujuć pijanistu Šyrli, a ŭ antrakcie nie puskajuć jaho ŭ prybiralniu — ź miłymi ŭśmieškami nakiroŭvajuć na dvor, u draŭlanuju budku: «Tam nie tak strašna, jak zdajecca».
Ale za fabułaj — niekalki ŭniviersalnych dumak, jakija pravodzić film. Biez bolu źmianić śviet niemahčyma. Nie varta achviaravać saboj navat dziela vysokaj mety. Čałaviek moža akazacca nie takim, jakim pryvyk być. A stereatypy i strachi, ad jakich uciakaješ, abaviazkova abhoniać i zazirnuć prosta ŭ vočy.
A «Zialonaja kniha» — heta daviednik, jaki isnavaŭ u ZŠA ŭ 1936 — 1966 hadach. U im paznačalisia adrasy baraŭ, hatelaŭ, kram, dzie absłuhoŭvali čarnaskurych. Cikava, što na vokładcy daviednika zaŭždy malavali tolki biełych ludziej.
Muž Siamaški byŭ nie adzinym, chto atrymaŭ pašpart prykryćcia 13 lutaha 2018 hoda39
Kamientary